tag:blogger.com,1999:blog-83231404011434031602024-03-06T06:12:08.645+02:00Οψώμεθα το θεό<strong>ΕΙΣ ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΟΝΤΑ ΤΟΥ ΑΚΤΙΣΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΤΟΥ ΕΣΣΕΧ</strong>ARETIMAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/10750948634647001569noreply@blogger.comBlogger1043125tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-24711511724151058972024-01-22T19:14:00.003+02:002024-01-22T19:16:18.497+02:00Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ, Μέσα στη Θ. Λειτουργία ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει το Χριστό, να βρει το παν. Όταν αρχίζει κανείς να προσεύχεται, η ίδια η προσευχή θα του λύνει τις απορίες του. July 10, 2019 by iconandlight<p><span style="font-size: large;"> </span></p><header class="single-entry-header" style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><h1 class="entry-title" style="border: 0px; color: #009bc2; font-family: "Droid Sans", arial, sans-serif; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: 1.4; margin: 0px 0px 5px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="font-size: large;"><br /><br /></span></h1><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 5px; vertical-align: baseline;"><span class="byline" style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span class="author vcard" style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"></span></span></p></header><div class="single-entry-content" style="border: 0px; float: left; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 15px 0px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline; width: 821.969px;"><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; text-align: center; vertical-align: baseline;"><span style="font-size: large;"><a href="https://iconandlight.wordpress.com/2019/07/10/29727/%CE%A3%CF%89%CF%86%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%88%CF%83%CF%83%CE%B5%CE%BE_Elder%20Sophrony%20of%20Essex_%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90%20%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98_%20%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%86%20%D0%A1%D0%BE%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B9%20(%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2)%20%D0%AD%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%BA%D1%81_%20(%E2%80%A01993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoana1-Gerwn-Swfronios-Saharwf1" style="border: 0px; color: #009bc2; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-decoration-line: none; vertical-align: baseline;"><img alt="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ (†1993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoana1-Gerwn-Swfronios-Saharwf1" class="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ (†1993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoana1-Gerwn-Swfronios-Saharwf1 aligncenter wp-image-13673" data-attachment-id="13673" data-comments-opened="0" data-image-caption="" data-image-description="" data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"Picasa","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":"","orientation":"0"}" data-image-title="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ (†1993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoana1-Gerwn-Swfronios-Saharwf1" data-large-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a41.jpg?w=648" data-medium-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a41.jpg?w=300" data-orig-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a41.jpg" data-orig-size="648,401" data-permalink="https://iconandlight.wordpress.com/2016/07/10/%ce%bf-%cf%87%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%cf%8c%cf%82-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%ce%b8%ce%b5%ce%bc%ce%ad%ce%bb%ce%b9%ce%bf-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b6%cf%89%ce%ae%cf%82-%ce%bc%ce%bf%cf%85/%cf%83%cf%89%cf%86%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%b9%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ad%cf%83%cf%83%ce%b5%ce%be_elder-sophrony-of-essex_%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%9b%e1%83%90-%e1%83%a1%e1%83%9d%e1%83%a4-6/" height="262" sizes="(max-width: 423px) 100vw, 423px" src="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a41.jpg?w=423&h=262" srcset="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a41.jpg?w=423 423w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a41.jpg?w=150 150w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a41.jpg?w=300 300w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a41.jpg 648w" style="border: 0px; clear: both; display: block; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; height: auto; line-height: inherit; margin: 20px auto; max-width: 100%; padding: 0px; vertical-align: baseline;" title="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ (†1993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoana1-Gerwn-Swfronios-Saharwf1" width="423" /></a><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Άγιος Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ</span></span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Εκοιμήθη στις <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">11 Ιουλίου</span> 1993</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; text-align: right; vertical-align: baseline;"><span style="font-size: large;">«<em style="font-family: "Droid Serif", Times, serif;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Να έχουμε βαθειά ησυχία στην εκκλησία, είναι άκρως πολύτιμο προνόμιο.</span></span></em><br /><em style="font-family: "Droid Serif", Times, serif;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Μηχανευθείτε τρόπους να είστε με τον Θεό!».</span></span> <span style="border: 0px; color: blue; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ</span></span></em></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="font-size: large;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ο</span></span> Αρχιμ. Ζαχαρίας (Ζάχαρου) λέει για τον Γέροντα Σωφρόνιο του Έσσεξ:</span><br /><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ο Γέροντας έδινε μεγάλη σημασία στη Θ.Λειτουργία.</span></span> Μάλιστα τη λειτουργική προσευχή την ονόμαζε υποστατική προσευχή. Την προσευχή που ανήκει στον άνθρωπο ως εικόνα Θεού, ως πλασμένο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση Θεού. <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Μέσα στη Θ. Λειτουργία ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει όλη τη ζωή του Χριστού, να ζήσει το Χριστό</span>. Έδινε μεγάλη σημασία στην προετοιμασία για τη Θ. Λειτουργία και την προσοχή με την οποία έπρεπε εμείς να τελούμε τη Θ. Λειτουργία και να προσευχόμαστε σ’ αυτή.</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Θεωρούσε ο Γέροντας ότι στις μέρες μας <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">μέσα στη Θ. Λειτουργία ο άνθρωπος μπορεί να βρει το παν.</span> Και ότι όταν τελείται με προσοχή η Θ. Λειτουργία έχει μέσα της όλη τη χάρη του Θεού. Εφ’ όσον είναι ο Χριστός που τελεί, στην ουσία, τη Θ. Λειτουργία, όπου είναι ο Χριστός εκεί είναι και όλος ο ουρανός.</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ο Γέροντας έλεγε ότι στις μέρες μας που σχεδόν έχουν εκλείψει οι συνθήκες για την ησυχαστική προσευχή το μόνο που μας έμεινε είναι η Θ. Λειτουργία. Να δώσουμε όλη μας τη δύναμη και όλη μας την προσοχή στο να τελέσουμε τη Θ. Λειτουργία όπως πρέπει για να βρούμε το πλήρωμα της χάριτος, της σωτηρίας.. <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Όλη μας η ζωή πρέπει να είναι κατά τον τύπο της Θείας Λειτουργίας. </span>Δηλαδή, όπως στη Λειτουργία βασίζομε το Μυστήριο πάνω στο λόγο του Χριστού και καλούμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος με την προσευχή στον Ουράνιο Πατέρα παρακαλώντας ν’ αγιασθούν τα δώρα κι εμείς, έτσι πρέπει νάναι και όλη μας η ζωή’ να βασίζεται πάνω στο λόγο του Θεού και τη δέηση, στην ικεσία. Τότε αγιάζεται όλη η κτίση, ο άνθρωπος και μαζί του όλη η κτίση.</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; text-align: center; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">***</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><a href="https://iconandlight.wordpress.com/2019/07/10/29727/%CE%A3%CF%89%CF%86%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%88%CF%83%CF%83%CE%B5%CE%BE_Elder%20Sophrony%20of%20Essex_%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90%20%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98_%20%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%86%20%D0%A1%D0%BE%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B9%20(%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2)%20%D0%AD%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%BA%D1%81_%20(%E2%80%A01993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoana" style="border: 0px; color: #009bc2; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-decoration-line: none; vertical-align: baseline;"><img alt="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ (†1993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoana" class="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ (†1993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoana alignright wp-image-13672" data-attachment-id="13672" data-comments-opened="0" data-image-caption="" data-image-description="" data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":"","orientation":"0"}" data-image-title="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ (†1993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoana" data-large-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a4-e1530969567356.gif?w=350" data-medium-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a4-e1530969567356.gif?w=200" data-orig-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a4-e1530969567356.gif" data-orig-size="350,525" data-permalink="https://iconandlight.wordpress.com/2016/07/10/%ce%bf-%cf%87%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%cf%8c%cf%82-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%ce%b8%ce%b5%ce%bc%ce%ad%ce%bb%ce%b9%ce%bf-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b6%cf%89%ce%ae%cf%82-%ce%bc%ce%bf%cf%85/%cf%83%cf%89%cf%86%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%b9%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ad%cf%83%cf%83%ce%b5%ce%be_elder-sophrony-of-essex_%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%9b%e1%83%90-%e1%83%a1%e1%83%9d%e1%83%a4-5/" height="359" sizes="(max-width: 239px) 100vw, 239px" src="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a4-e1530969567356.gif?w=239&h=359" srcset="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a4-e1530969567356.gif?w=239&h=359 239w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a4-e1530969567356.gif?w=100&h=150 100w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a4-e1530969567356.gif?w=200&h=300 200w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a4-e1530969567356.gif 350w" style="border: 0px; float: right; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; height: auto; line-height: inherit; margin: 10px 0px 0px 20px; max-width: 100%; padding: 0px; vertical-align: baseline;" title="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ (†1993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoana" width="239" /></a>Ο</span> π.Νικόλαος Σαχάρωφ, ανεψιός του π. Σωφρονίου του Έσσεξ, λέει για τον Γέροντα:</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="font-size: large;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ό</span></span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">πως ο πατέρας Σωφρόνιος ήταν απολύτως ειλικρινής στα πάντα, έτσι ήταν ειλικρινής και στην προσευχή στο Θεό. Έλεγε και εμπιστευόταν στον Θεό τα πάντα. </span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Όλη η ζωή του, δεν ήταν μόνο ο κανόνας της προσευχής, έγινε προσευχή, η κάθε κίνησή του ήταν γεμάτη από την προσευχή. Χωρίς την προσευχή δεν έκανε και, να πω περισσότερο, δεν έλεγε τίποτα</span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">. Ο Άγιος Σιλουανός ρώτησε μία φορά τον γέροντα Στρατόνικο: </span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">«Πώς μιλούν οι τέλειοι;</span></span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> Αυτός εξεπλάγη από αυτή την ερώτηση, και ο γέροντας Σιλουανός απάντησε ο ίδιος: </span><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">«Οι άγιοι, οι τέλειοι, δεν μιλούν από τον εαυτό τους.</span></span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> Φυσικά, όταν άκουσε αυτή τη διαθήκη από τον Άγιο Σιλουανό, ο πατέρας Σωφρόνιος έγινε πολύ φειδωλός σε διάφορες λέξεις, αλλά πολύ πλούσιος στον λόγο του Θεού. Και μας δίδαξε, επίσης, πάνω από όλα, την ειλικρινή προσευχή, για να είναι η προσευχή, ιδιαίτερα η λειτουργική προσευχή, όχι απλώς ένα «ανάγνωσμα» κειμένων, με αφηρημένο μάτι (με ένα μακρινό μάτι). </span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ήθελε να μας μάθει να ζούμε κάθε λέξη της Λειτουργίας,</span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> επειδή η προσευχή για μας είναι πρωτίστως μία λειτουργική προσευχή. </span><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Αυτό είναι το θεμέλιο της ζωής στο μοναστήρι μας.</span></span> <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Όλα είναι γύρω από τη Λειτουργία, από την κοινωνία των Αχράντων Μυστηρίων.</span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> Οι άνθρωποι συχνά λένε: «Τί γίνεται, όμως, με τον κανόνα της προσευχής; Πρέπει να τον διαβάζουμε». Όταν ο πατέρας Σωφρόνιος ήταν ακόμη στο Άγιον Όρος, ρώτησε μία φορά τον γέροντα Σιλουανό• είναι δυνατόν να αντικαταστήσει το ανάγνωσμα του προσευχητικού κανόνα με την προσευχή του Ιησού; Ο πατέρας Σιλουανός απάντησε θετικά. Αυτό το επεισόδιο περιγράφεται στο βιβλίο «Το Μυστήριο της χριστιανικής ζωής». </span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ο πατέρας Σωφρόνιος της έγραψε: </span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">«Μην φοβάστε να ρωτάτε τον Θεό, φοβάστε να είστε ανειλικρινής με τον Θεό».</span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> Αυτή η ειλικρίνεια στην προσευχή, την οποία όλους μας δίδασκε ο πατέρας Σωφρόνιος, μας έδωσε να καταλάβουμε ότι ο Θεός δεν είναι κάτι εκεί έξω, ο οποίος μας επιβάλλει την εκτέλεση κάποιων κανόνων. Όχι, </span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">ο Θεός είναι ένα ζωντανό Όν, ο ουράνιος Πατέρας μας, με τον οποίο έχουμε ένα διάλογο</span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">, όχι ένα λεκτικό διάλογο, αλλά </span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">το διάλογο της ζωής.</span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> Μας απαντάει όχι μόνο στα λόγια της Γραφής, αλλά και στη ζωή μας. Όπως όλη η ιστορία του Ισραήλ της Παλαιάς Διαθήκες ήταν ένας διάλογος με τον Θεό, έτσι και </span><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">η ζωή του καθενός από εμάς είναι ένας διάλογος με τον Θεό.</span></span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> Αυτόν τον προστατικό διάλογο με τον Θεό προσπαθούσε να αναπτύξει σε μας ο πατέρας Σωφρόνιος… Η προσευχή είναι πάντα μία εσωτερική παρουσία στον Θεό, και όχι απλό διάβασμα των κανόνων. Για μένα προσωπικά, </span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">στη θεολογία του πατέρα </span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Σωφρονίου</span></span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> γίνεται αισθητή η ανάσα της αιωνιότητας.</span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> </span></span></span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; text-align: center; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">***</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Γ</span>ράφει ο Γέροντας Σωφρόνιος στην αδελφή του Μαρία: </span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Τ</span></span>ο εκκλησάκι μας δεν είναι μεγάλο. Σε αυτό δεν χωρούν ελεύθερα όλοι όσοι θέλουν. Το χρησιμοποιούμε εμείς, μια ομάδα προσώπων που ζούμε στην Αγία Γενεβιέβη του Δρυμού, και οι περισσότεροι είμαστε μοναχοί και μοναχές…</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Στην εκκλησία μας μπορώ να λειτουργώ, χωρίς να υψώνω τη φωνή μου. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί η εξάντληση της δυνάμεως στις εκφωνήσεις δεν είναι μόνο κουραστική αλλά και παρεμποδίζει την προσευχή. Η ψαλμωδία γίνεται με πολύ σιγανόν τρόπο. Οι άνθρωποι στέκονται όρθιοι, χωρίς να κινούνται. Δεν υπάρχει καμία σχεδόν κίνηση στην εκκλησία κατά τη διάρκεια των ακολουθιών. <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Τόσο θαυμάσια ησυχία</span>, ώστε να φαίνονται έπειτα σε όλους μας οι άλλες εκκλησίες υπερβολικά θορυβώδεις και ανήσυχες. Σε αυτή λοιπόν την εκκλησία διαβάζω και τις προσευχές εκείνες που σου στέλνω. Εκτός από την αναστάσιμη λειτουργία της Κυριακής, λειτουργώ δύο φορές την εβδομάδα, την Τρίτη και το Σάββατο: Στις οκτώ το πρωΐ κατά την τοπική ώρα (η διαφορά μεταξύ μας είναι δύο ώρες· έτσι σε σας εκεί είναι δέκα η ώρα). Αν θέλεις μπορείς κι εσύ τότε να συμμετέχεις στην ακολουθία μας νοερά. <span style="border: 0px; color: purple; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><em style="font-family: "Droid Serif", Times, serif;">Επιστολή 5</em></span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ζ</span></span>ω –μάλλον ζούμε– σε χώρο πολύ ήσυχο. Τόσο, που ακόμη και σε σύγκριση με την έρημο μου στον Άθωνα, εδώ εντρυφώ περισσότερο στην ηρεμία της φύσεως και της ησυχίας, ιδιαίτερα κατά τη νύκτα. <span style="border: 0px; color: purple; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><em style="font-family: "Droid Serif", Times, serif;">Επιστολή 8</em></span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ε</span></span>υχαριστώ αδιάκοπα τον Θεό για τη θαυμαστή ησυχία που περιβάλλει το σπίτι και τον ναό μας. Το εκκλησάκι μας έγινε πολύ ωραίο, παρά τα μηδαμινά εκείνα μέσα που διαθέταμε και διαθέτουμε ακόμη… Οι ακολουθίες γίνονται στην εκκλησία πάντοτε με κλειστό παράθυρο, δηλαδή σχεδόν σε απόλυτο σκοτάδι όταν τελούμε τον εσπερινό μας. Μόνο δύο κανδήλια είναι αναμμένα, και μπροστά από αυτά στέκονται επιπρόσθετα μικρά περιοριστικά διαφράγματα, ώστε το φως να μην κτυπά στα μάτια… Βεβαίως κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας αφήνουμε περισσότερο φως. Ηλεκτρικός φωτισμός, αλλά και αυτός υπολογισμένος, όσο είναι απαραίτητος, για να είναι δυνατή η ανάγνωση και η ψαλμωδία. <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Να έχουμε τέτοια βαθειά ησυχία στην εκκλησία</span> που επιτρέπει να τελούνται όλες οι ακολουθίες χωρίς να υψώνεται η φωνή, αλλά να προφέρονται οι λόγοι (εκφωνήσεις και εκτενείς) με φωνή συνηθισμένου διαλόγου που γίνεται σε δωμάτιο, <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">είναι άκρως πολύτιμο προνόμιο.</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Αν τελέσω τη λειτουργία, που διαρκεί δύο ως δυόμισι ώρες, όλη η υπόλοιπη ημέρα περνά κάπως σαν «σκιά», σαν κάποια χλωμή ταινία. Σαν να μην έχω στα χέρια μου τη δύναμη να «στηριχθώ» κάπου. Ο νους γλιστρά, δεν προσκολλάται σε πράγματα, σε σκέψεις. Ωστόσο όμως αναγκάζω τον εαυτό μου να επικοινωνεί με τους ανθρώπους. «Αναγκάζω τον εαυτό μου», αλλά και αναγκάζομαι από τη ροή της ζωής… Δεν συνήθισα, δεν αφομοίωσα σχεδόν τίποτε από τη συνήθη ζωή των ανθρώπων. Αισθάνομαι άβολος σε όλα, άπειρος σε όλα τα έργα μου. Κατά τη συνάντησή μου με τους ανθρώπους νιώθω λίγο «τεχνητός». Και αυτό, γιατί θέλω να έλθω σε πραγματική επικοινωνία μαζί τους, μολονότι κατά κάποιον τρόπο στις περιπτώσεις αυτές δεν έχω «πραγματικό» ενδιαφέρον για το αντικείμενο της συνομιλίας. Έτσι λοιπόν, σε μένα τον ίδιο η επικοινωνία αυτή προσφέρει λίγα, ενώ οι άλλοι πρέπει να πλήττουν μαζί μου… </span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ζω οικειοθελώς αποκομμένος απ’ όλο τον σάλο του κόσμου· δεν πληροφορούμαι για οποιαδήποτε γεγονότα. Δεν έχω ούτε τηλέφωνο ούτε ραδιόφωνο, και βεβαίως ούτε τηλεόραση. Δεν γνωρίζω τίποτε απ’ όσα γίνονται σε όλο τον κόσμο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έκλεισα τα μάτια σ’ εκείνη τη μεγάλη τραγωδία που ζει όλος ο κόσμος. Νομίζω ότι <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">είναι ακριβώς απαραίτητο να αποσυρθεί κάποιος από τα «μικροπράγματα» και τις «λεπτομέρειες», για να ζήσει εντονότερα και βαθύτερα την αληθινή ζωή των ανθρώπων, δηλαδή του Ανθρώπου.</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; text-align: center; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">***</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Π</span></span>ριν από κάποιο διάστημα, όταν βρισκόμουν στον Άθωνα, ήμουν τόσο απασχολημένος με τη σκέψη μου σε άλλο επίπεδο του Είναι, ώστε δεν υπήρχε χώρος στο πνεύμα μου για καμία σκέψη για οποιαδήποτε άλλη τέχνη, <span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">εκτός από την «τέχνη» να προσεγγίσω τη θεία και αιώνια Αγάπη του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.</span></span> Ήδη όμως στην Ευρώπη, αφού έχασα την ησυχία της πολύτιμης ερήμου, <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">χρειάστηκε σε μεγάλο βαθμό να παραδοθώ εντελώς στη Λειτουργία,</span> αφήνοντας τις άλλες μορφές προσευχής ή περιορίζοντάς τες στο ελάχιστο. Η περίσταση λοιπόν αυτή με οδήγησε στη μεγάλη επιθυμία να βρω στη συνείδησή μου και να πραγματοποιήσω τέτοιον ναό, τέτοιες «συνθήκες» για τη Λειτουργία, που έστω και σε μικρό βαθμό να εκφράζουν την πνευματική ουσία της Θείας αυτής Πράξεως.</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; text-align: center; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">***</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="font-size: large;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><a href="https://iconandlight.wordpress.com/2019/07/10/29727/%CE%A3%CF%89%CF%86%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%88%CF%83%CF%83%CE%B5%CE%BE_Sophrony%20of%20Essex_%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90%20%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98_%20%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%86%20%D0%A1%D0%BE%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B9%20(%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2)%20%D0%AD%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%BA%D1%81_1993%CE%93%CE%95%CE%A1%CE%A9%CE%9D%20%CE%A3%CE%A9%CE%A6%CE%A1%CE%9F%CE%9D%CE%99%CE%9F%CE%A3%20%CE%A4%CE%9F%CE%A5%20%CE%95%CE%A3%CE%A3%CE%95%CE%9E" style="border: 0px; color: #009bc2; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-decoration-line: none; vertical-align: baseline;"><img alt="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_1993ΓΕΡΩΝ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ ΤΟΥ ΕΣΣΕΞ" class="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_1993ΓΕΡΩΝ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ ΤΟΥ ΕΣΣΕΞ alignleft wp-image-3313" data-attachment-id="3313" data-comments-opened="0" data-image-caption="" data-image-description="" data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":""}" data-image-title="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_1993ΓΕΡΩΝ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ ΤΟΥ ΕΣΣΕΞ" data-large-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2014/07/93392-e1404368667840.jpg?w=451" data-medium-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2014/07/93392-e1404368667840.jpg?w=220" data-orig-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2014/07/93392-e1404368667840.jpg" data-orig-size="451,614" data-permalink="https://iconandlight.wordpress.com/2014/07/10/%e1%bd%81-%cf%87%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%cf%8c%cf%82-%e1%bc%92%ce%b3%ce%b9%ce%bd%ce%b5-%e1%bc%a1-%ce%b6%cf%89%ce%ae-%ce%bc%ce%bf%cf%85-%ce%b3%ce%ad%cf%81%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%cf%83%cf%89/attachment/93392/" height="365" sizes="(max-width: 268px) 100vw, 268px" src="https://iconandlight.files.wordpress.com/2014/07/93392-e1404368667840.jpg?w=268&h=365" srcset="https://iconandlight.files.wordpress.com/2014/07/93392-e1404368667840.jpg?w=268&h=365 268w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2014/07/93392-e1404368667840.jpg?w=110&h=150 110w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2014/07/93392-e1404368667840.jpg?w=220&h=300 220w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2014/07/93392-e1404368667840.jpg 451w" style="border: 0px; float: left; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; height: auto; line-height: inherit; margin: 10px 20px 0px 0px; max-width: 100%; padding: 0px; vertical-align: baseline;" title="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_1993ΓΕΡΩΝ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ ΤΟΥ ΕΣΣΕΞ" width="268" /></a>Ώ</span></span>, τι εφιάλτης η επικαιρότητά μας!</span><br /><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Σχηματίζεται εικόνα φοβερής απομονώσεως όλων από όλους. Είναι αδύνατη η ήσυχη επαφή, και πουθενά σχεδόν δεν υπάρχει ήρεμο μέρος. Ο γενικός ρυθμός της ζωής είναι αφύσικα γρήγορος. Οι άνθρωποι χάνουν την ικανότητα για ήρεμη ανάπαυση, απλή φιλία, ανιδιοτελή επικοινωνία μεταξύ τους … Τόσο πολλοί πάσχουν από μοναξιά.</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ο</span></span>ι παρατηρήσεις μου επάνω στους σύγχρονους ανθρώπους με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι είναι βολικότερο γι’ αυτούς να προσεύχονται στους ναούς, ιδιαίτερα κατά τη Λειτουργία. <span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Η λειτουργική προσευχή με τη συχνή θεία μετάληψη αποτελεί το πλήρωμα…</span></span> Η Λειτουργία, αν βεβαίως βιώνεται με όλο το είναι μας, επιτρέπει να τη ζήσουμε ως αληθινά Θεία Πράξη, που περιλαμβάνει όχι μόνο αυτό τον ορατό κόσμο, αλλά και όλον εκείνον που άπειρα ξεπερνά τα όριά του. Μη εμβαθύνοντας στον χώρο αυτό ο άνθρωπος μπορεί εύκολα<span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> να περιπέσει στη συνήθεια που τον ερημώνει και τον νεκρώνει</span>. Είναι απαραίτητο να αυξάνει αδιάκοπα στη γνώση του Θεού και <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">να μην επιτρέψει να μετατραπεί η Λειτουργία σε λεπτομέρεια της ευσεβούς βιοτής μας. </span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ε</span></span>ίμαι γενικά ευτυχής, γιατί τον χρόνο αυτό είχα σχετικά πολλές ώρες και ημέρες κατά τις οποίες <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">ήμουν εντελώς μόνος. Τόσο πολύ αλλάζει τον άνθρωπο το να είναι μόνος.</span> Τόσο επηρεαζόμαστε από την επίδραση κάθε πλάσματος που συναντούμε! Ώ, θα μπορούσα βεβαίως να «κλείσω» την καρδιά μου και να μην μετέχω στα παθήματα των άλλων ή γενικά στα βιώματά τους, αν είναι ευτυχισμένοι ή δυστυχισμένοι. Αλλά η μοίρα μου δεν είναι να είμαι κλειστός. Από τις ανοικτές όμως πόρτες οι πάντες εισβάλλουν ελεύθερα …</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; text-align: center; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">***</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Η</span></span> εμπειρία της ερήμου με βοηθά στη διακονία μου. Αν εγώ ο ίδιος δεν γνώριζα τέτοια φτώχια, που για τις σύγχρονες ευρωπαϊκές χώρες είναι ασύλληπτη, δεν θα μπορούσα να συναντώ τους φτωχούς και εξουθενωμένους (και είναι η πλειονότητα από αυτούς που υπηρετώ) με τέτοιον ειλικρινή σεβασμό για το πρόσωπό τους και κατανόηση των παθημάτων τους, που τώρα μου δίνονται. Στη σπηλιά, με τον γυμνό βράχο πάνω από το κεφάλι μου και γύρω μου, στην ήσυχη νύχτα, το πνεύμα μου ήταν ελεύθερο να βλέπει όλο τον κόσμο από τη στιγμή της δημιουργίας ως την έσχατη ώρα της ιστορίας, αλλά και εκείνον που προηγείται του κόσμου αυτού, και εκείνον που κείται πέρα από τα γήινα όρια του χρόνου. Αν δεν είχα γνωρίσει στην έρημο την «πολυτέλεια» να συγκεντρώνεται η σκέψη μου στα κρίματα του ανθρώπου και το νόημα του ερχομού του στον κόσμο, δεν θα μπορούσαν να βοηθήσω τους διανοούμενους ανθρώπους (και από αυτούς υπάρχουν επίσης πολλοί) με λεπτή καρδιά, που αναζητούν διέξοδο από την κατάσταση που δημιουργήθηκε στον κόσμο για τους ίδιους και για όλη την ανθρωπότητα. Έτσι <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">μένω τώρα στην κατάσταση της πιο βαθειάς ευγνωμοσύνης προς την Θεία Πρόνοια για εμένα· για τις δύσκολες ημέρες περισσότερο από τις εύκολες, διότι από τα παθήματα γεννιέται η σοφία.</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; text-align: center; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">***</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ε</span></span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">γώ λοιπόν ζω όλη μου τη ζωή «εκτός του κόσμου» … Ζώντας στο «περιθώριο»</span>, μακριά από την άγρια θηριώδη αυτή ζωή, με φοβερόν πόνο στην καρδιά <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">κράζω προς τον Ουρανό να κατεβεί ως το επίπεδο της γης με το υπέροχο μυστήριό του, να αγκαλιάσει όλους τους ανθρώπους που πραγματικά πάσχουν</span>, να ανοίξει γι’ αυτούς άλλους ορίζοντες του Είναι, ώστε ο κάθε κόπος του ανθρώπου να γίνει ενθουσιώδης διαδικασία δημιουργίας.</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; text-align: center; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">***</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><a href="https://iconandlight.wordpress.com/2019/07/10/29727/%CE%A3%CF%89%CF%86%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%88%CF%83%CF%83%CE%B5%CE%BE_Elder%20Sophrony%20of%20Essex_%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90%20%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98_%20%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%86%20%D0%A1%D0%BE%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B9%20(%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2)%20%D0%AD%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%BA%D1%81_%CE%93%CE%95%CE%A1%CE%9F%CE%9D%CE%A4%CE%91%CE%A3%20%CE%A3%CE%A9%CE%A6%CE%A1%CE%9F%CE%9D%CE%99%CE%9F%CE%A3" style="border: 0px; color: #009bc2; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-decoration-line: none; vertical-align: baseline;"><img alt="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ" class="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ alignright wp-image-13876" data-attachment-id="13876" data-comments-opened="0" data-image-caption="" data-image-description="" data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":"","orientation":"0"}" data-image-title="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ" data-large-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a42.jpg?w=450" data-medium-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a42.jpg?w=226" data-orig-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a42.jpg" data-orig-size="450,598" data-permalink="https://iconandlight.wordpress.com/2016/07/10/there-is-not-a-greater-miracle-in-the-whole-universe-than-the-union-of-mans-heart-with-the-spirit-of-god-elder-sophrony-sakharov-of-essex/%cf%83%cf%89%cf%86%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%b9%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ad%cf%83%cf%83%ce%b5%ce%be_elder-sophrony-of-essex_%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%9b%e1%83%90-%e1%83%a1%e1%83%9d%e1%83%a4-9/" height="347" loading="lazy" sizes="(max-width: 261px) 100vw, 261px" src="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a42.jpg?w=261&h=347" srcset="https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a42.jpg?w=261&h=347 261w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a42.jpg?w=113&h=150 113w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a42.jpg?w=226&h=300 226w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2016/06/cf83cf89cf86cf81cf8ccebdceb9cebfcf82-cf84cebfcf85-ceadcf83cf83ceb5cebe_elder-sophrony-of-essex_e1839be18390e1839be18390-e183a1e1839de183a42.jpg 450w" style="border: 0px; float: right; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; height: auto; line-height: inherit; margin: 10px 0px 0px 20px; max-width: 100%; padding: 0px; vertical-align: baseline;" title="Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ" width="261" /></a>Μ</span></span>όνο ζώντας τη Λειτουργία, όσο είναι δυνατό και προσιτό σε μας, με όλο το είναι μας, γινόμαστε βαθμηδόν ευαίσθητοι σε πολλά πού περνούν απαρατήρητα από όσους δεν γνωρίζουν τον Χριστό και δεν Τον αγαπούν και δεν ζουν στο πνεύμα των εντολών Του… Ζω ήδη μέσα στο ράσο εξήντα επτά χρόνια, και <span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">κάθε φορά η Λειτουργία είναι γιά μένα κάτι νέο, μοναδικό!</span></span> Είναι αδύνατον να την συνηθίσουμε! Και όταν βρίσκουμε ανάπαυση στη βαθειά καρδιά μας από την εγγύτητα του Θεού, τότε βεβαίως μας είναι ευκολότερο να υπηρετήσουμε τούς ανθρώπους. Θα ήθελα λοιπόν και εσείς να μιλάτε με καρδιά γεμάτη από ευγνωμοσύνη προς τον Χριστό, γιά το ότι βρήκε τρόπο να ενωθεί μαζί μας.</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Π</span></span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">ροσπαθείστε να ζείτε κάθε φορά πιο βαθιά αυτό που ζούσε ο Χριστός κατά το Μυστικό Δείπνο</span>, όταν εγκαθίδρυσε το μεγάλο αυτό μυστήριο που είναι η θεία Ευχαριστία. Τότε η λειτουργία θα αποβεί σωτήρια όχι μόνο για σας, αλλά και για όσους συμμετέχουν σ’ αυτή. Δεν ανήκει μόνο στους ιερείς να ζουν στην καρδιά τους τα παθήματα του Χριστού για τον κόσμο… Καθετί που υπάρχει, υπάρχει γιατί ο Θεός το σκέπτεται. Ο Θεός σκέπτεται τον κόσμο και ο κόσμος υπάρχει. <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Αν ζητείτε το θέλημα του Θεού με απλότητα και ταπείνωση, ο Θεός μπορεί να μεταβάλει οποιαδήποτε κατάσταση ακόμη και την πιο αρνητική.</span> Το παν εξαρτάται από τη σχέση μας με τον Θεό. Αν έχουμε εμπιστοσύνη στην πρόνοιά Του…</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Τέτοιος οφείλει να είναι ο χριστιανός. Ένα «καλώδιο υψηλής τάσεως», πάνω στο οποίο μπορεί να καθίσει ένα πουλάκι χωρίς να πάθει την παραμικρή ζημία, αλλά μέσα από το οποίο περνά ενέργεια ικανή να κάνει ολόκληρο τον κόσμο να εκραγεί. <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ιδού με ποιόν τρόπο εγγίζουμε την αιώνια Βασιλεία του Χριστού.</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="font-size: large;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Πώς μπορούμε να γνωρίσουμε τον Θεό «καθώς εστι»;</span></span> Ο Χριστός μας δείχνει την οδό παροτρύνοντάς μας <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">να παραμένουμε στην αγιότητα για να μη βλάπτουμε τον πλησίον</span>, να προτιμούμε τους άλλους από τον εαυτό μας, να μην επιδιώκουμε να τους εξουσιάζουμε.</span><br /><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Οφείλουμε να πεθάνουμε για τον εαυτό μας, για να ζήσουν οι άλλοι.</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> <span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Γ</span></span>ια ν’ αλλάξουμε τη ζωή μας, χρειάζεται άσκηση· χρειάζεται <span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">να μάθουμε να μεταθέτουμε το πνεύμα μας από τα κοινά και εμπαθή πράγματα προς τον Θεό</span></span>… Η άσκησή μας, αθέατη στους άλλους, παραμένει με όλη της τη δύναμη μπροστά στα μάτια τού Θεού.</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Π</span></span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">ώς να περάσουμε μια μέρα χωρίς αμαρτία, δηλαδή αγία;</span> <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Να το καθημερινό πρόβλημά μας.</span> Πώς να μεταμορφώσουμε το είναι μας, το φρόνημα, τα αισθήματα, τις ίδιες τις φυσικές αντιδράσεις μας, ώστε να μην αμαρτήσουμε ενάντια στον Ουράνιο Πατέρα μας, στον Χριστό, στο Άγιο Πνεύμα, στην ανθρώπινη υπόσταση, στον αδελφό μας και σε κάθε πράγμα σ’ αυτή τη ζωή;</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">«Καταξίωσον, Κύριε, εν τη ημέρα ταύτη αναμαρτήτους φυλαχθήναι υμάς».</span></span> Πολλές φορές επανέλαβα αυτή την προσευχή της Εκκλησίας. Η επί γης αναμάρτητη ζωή μας ανοίγει τις πύλες του Ουρανού. Δεν είναι ο πλούτος των γνώσεων που σώζει τον άνθρωπο. Είναι η αναμάρτητη ζωή που μας προετοιμάζει για τη ζωή με τον Θεό στον μέλλοντα αιώνα. Η χάρη του Αγίου Πνεύματος μας διδάσκει τις αιώνιες αλήθειες κατά το μέτρο που ζούμε σύμφωνα με τις εντολές: «Αγαπήσεις τον Θεό σου, τον Δημιουργό σου, με όλο το είναι σου και αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Ναι, κρατείτε πάντοτε αυτές τις εντολές.</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="font-size: large;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ό</span></span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">ταν αρχίζει κανείς να προσεύχεται, η ίδια η προσευχή θα του λύνει τις απορίες του.</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="font-size: large;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">«Κ</span></span>ύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού, ελέησον ημάς». Όταν λέμε την προσευχή αυτή, συνάπτουμε με τον Χριστό μια προσωπική σχέση, που ξεπερνά τη λογική. Η ζωή του Χριστού εισχωρεί σιγά-σιγά μέσα μας.</span><br /><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Μείνετε στην προσευχή, μείνετε στον αγώνα, να περάσετε τη μέρα σας χωρίς αμαρτία. Όλα τα υπόλοιπα θα δοθούν από τον Ίδιο τον Θεό.</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Μ</span></span>εταβάλλετε ό,τι οφείλετε να κάνετε σε προσευχή.</span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Γ</span></span>ια να φυλάξουμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, οφείλουμε ν’ απέχουμε από κάθε λογισμό που δεν αρέσει στον Θεό, μας λέει ο Γέροντας Σιλουανός. <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ιδού το έργο μας. Ιδού η πνευματική μας καλλιέργεια.</span> Εφόσον πρόκειται για την αιώνια σωτηρία, <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">αυτό δεν τελειώνει ποτέ. Αρχίζουμε και ξαναρχίζουμε χωρίς τέλος.</span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black; border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><b><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Μ</span><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">ηχανευθείτε τρόπους να είστε με τον Θεό!</span></b></span></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black; border: 0px; color: red; font-family: inherit; font-size: large; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><b><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ε</span></span>ίπα στην αδελφότητα να κρατήσει στην Μονή πρώτα και κύρια τη Θεία Λειτουργία.</b></span></p><p style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px 0px 20px; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black; color: red; font-size: large;"><b><span face=""Droid Sans", arial, sans-serif" style="border: 0px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Γ</span></span>ράφει ο Γέροντας Σωφρόνιος στο βιβλίο του: «ότε ήμην εν τη ερήμω (στο σπήλαιο της Αγίας Τριάδος) και ετέλουν μόνος την Λειτουργίαν, έχων μετ’ εμού μόνον ένα μοναχόν –όστις ήρχετο, ίνα απαντά εις τας δεήσεις των εκτενών, αναγινώσκη τον Απόστολον και παρέχη την λοιπήν αναγκαίαν συμμετοχήν, εις τόπον λαού– τότε <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">ούτε εγώ ούτε ο μοναχός εκείνος ησθάνθημεν ποτε έλλειψιν τινα: <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Άπας ο κόσμος ήτο εκεί μεθ’ ημών· ο κόσμος και ο Κύριος· ο Κύριος και η αιωνιότης</span>».</span></span><a href="https://iconandlight.wordpress.com/2019/07/10/29727/%CE%88%CF%83%CF%83%CE%B5%CE%BE-St.%20John%20The%20Baptist,%20the%20Orthodox%20Monastery,%20Essex,%20England-%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%80%D1%8C%20%D1%81%D0%B2%20%D0%98%D0%BE%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0%20%D0%9A%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8F%20(%D0%AD%D1%8129956_1306128_n0300106_5686278_n" style="border: 0px; font-family: "Droid Sans", arial, sans-serif; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-decoration-line: none; vertical-align: baseline;"><img alt="Έσσεξ-St. John The Baptist, the Orthodox Monastery, Essex, England-Монастырь св Иоанна Крестителя (Эс29956_1306128_n0300106_5686278_n" class="Έσσεξ-St. John The Baptist, the Orthodox Monastery, Essex, England-Монастырь св Иоанна Крестителя (Эс29956_1306128_n0300106_5686278_n aligncenter wp-image-21253" data-attachment-id="21253" data-comments-opened="0" data-image-caption="" data-image-description="" data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":"","orientation":"0"}" data-image-title="Έσσεξ-St. John The Baptist, the Orthodox Monastery, Essex, England-Монастырь св Иоанна Крестителя (Эс29956_1306128_n0300106_5686278_n" data-large-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2018/01/29956_130585830300106_5686278_n.jpg?w=640" data-medium-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2018/01/29956_130585830300106_5686278_n.jpg?w=300" data-orig-file="https://iconandlight.files.wordpress.com/2018/01/29956_130585830300106_5686278_n.jpg" data-orig-size="640,427" data-permalink="https://iconandlight.wordpress.com/2018/01/08/21123/29956_130585830300106_5686278_n/" height="250" loading="lazy" sizes="(max-width: 374px) 100vw, 374px" src="https://iconandlight.files.wordpress.com/2018/01/29956_130585830300106_5686278_n.jpg?w=374&h=250" srcset="https://iconandlight.files.wordpress.com/2018/01/29956_130585830300106_5686278_n.jpg?w=374 374w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2018/01/29956_130585830300106_5686278_n.jpg?w=150 150w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2018/01/29956_130585830300106_5686278_n.jpg?w=300 300w, https://iconandlight.files.wordpress.com/2018/01/29956_130585830300106_5686278_n.jpg 640w" style="border: 0px; clear: both; display: block; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; height: auto; line-height: inherit; margin: 20px auto; max-width: 100%; padding: 0px; vertical-align: baseline;" title="Έσσεξ-St. John The Baptist, the Orthodox Monastery, Essex, England-Монастырь св Иоанна Крестителя (Эс29956_1306128_n0300106_5686278_n" width="374" /></a><span face=""Droid Sans", arial, sans-serif" style="border: 0px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Η</span></span> προσευχή είναι ανεκτίμητον δώρον του ουρανού, απαιτεί όμως αφ’ ημών «σχολήν». Χάριν της συναντήσεως μετά του Ζώντος Χριστού δεν είναι καθ’ υπερβολήν δύσκολον να αρνηθώμεν τας δελεαστικάς απολαύσεις και να προτιμήσωμεν παντός άλλου την μετ’ Αυτού συνομιλίαν. Εδόθη εις εμέ το εξαίρετον τούτο προνόμιον, τολμώ να είπω, η μακαριότης, ήτις έφθασεν εις την μεγίστην αυτής έντασιν εν τη ερήμω. <span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Η ασκητική έννοια «έρημος» δεν αναφέρεται εις γεωγραφικόν τόπον, αλλά εις τρόπον ζωής</span>: Είναι η απομάκρυνσις από των ανθρώπων, κατά την οποίαν ουδείς βλέπει ή ακούει τον ασκητήν, ουδεμία ανθρωπίνη εξουσία ασκείται επ’ αυτού, και ο ίδιος ουδένα εξουσιάζει. Η ελευθερία αύτη είναι απαραίτητος δια την πλήρη κατάδυσιν του πνεύματος, αλλά και όλης της υπάρξεως ημών, εις την Θείαν σφαίραν. Τότε είναι δυνατόν να μεταδοθή εις ημάς η υπερτέρα πασών των αξιών της γης Θεία απάθεια. Εν αυτή ο άνθρωπος ουδόλως διανοείται υπεροχήν έναντι του αδελφού αυτού. Ουδόλως επιδιώκει τιμήν, δόξαν, έτι μάλλον, υλικόν πλούτον. Ώ, ο θετικός ορισμός της αληθούς ελευθερίας δεν δύναται να εκφρασθή δια λόγων! Δεν εννοώ δια ποίον λόγον η Θεία συγκατάβασις ευδόκησε να ζήσω εν τη ερήμω την «ελευθερία των τέκνων του Θεού» (Ρωμ. η’ 21).</span><br style="font-family: "Droid Sans", arial, sans-serif;" /><em style="font-family: "Droid Serif", Times, serif;"><span style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ), Οψώμεθα τόν Θεόν καθώς εστί, Η’ ΠΕΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ</span></em></b></span><span style="border-color: initial; border-image: initial; border-style: initial; font-size: 15.2px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit;"><a href="https://iconandlight.wordpress.com/2019/07/10/29727/%CE%A4%CE%91%CE%A6%CE%9F%CF%82%20%CE%93%CE%95%CE%A1%CE%9F%CE%9D%CE%A4%CE%91%20%CE%A3%CF%89%CF%86%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%88%CF%83%CF%83%CE%B5%CE%BE_Elder%20Sophrony%20of%20Essex_-27_manastirea_sf_ioan_botezatorul_essex" style="background-color: white; border: 0px; color: #009bc2; font-family: "Droid Sans", arial, sans-serif; font-size: 15.2px; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-decoration-line: none; vertical-align: baseline;"></a></span></p></div>ARETIMAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/10750948634647001569noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-22729368935226696132024-01-22T19:04:00.006+02:002024-01-22T19:05:20.661+02:00Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ (1896 – 11 Ιουλίου 1993)<p><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;"> </b></span></p><h1 style="font-family: Jura-Regular; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="background-color: black; color: red; font-size: large;"><br /></span></h1><div class="text_content" id="pagination-73504" style="float: none; font-family: "Open Sans"; line-height: 21px; margin: 30px 0px; position: relative;"><div class="pagination__item"><div style="text-align: justify;"><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;">Γεννήθηκε στη Μόσχα, ο κατά κόσμον Σέργιος Συμεών Σαχάρωφ, το 1896. Την πρώτη εμπειρία, όπως λέγει ο ίδιος, θεωρίας του ακτίστου φωτός είχε στα παιδικά του χρόνια. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Μόσχας. Οι αναζητήσεις του κάποτε τον οδήγησαν στον μή χριστιανικό μυστικισμό. ΟΙ καλλιτεχνικές φιλοδοξίες του τον πήγαν στην Ιταλία, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Η τέχνη όμως δεν τον γέμιζε ούτε τον φώτιζε. Η επιστροφή του στην αγάπη του Χριστού τον έκανε να έχει μία νέα συγκλονιστική εμπειρία του ακτίστου φωτός το Πάσχα του 1924 στο Παρίσι. Στην πορεία του επέδρασε η γνωριμία του με τον π. Σέργιο Μπουλγκάκωφ († 1944). «Στο Παρίσι», όπως λέει, «τα είχα όλα, αλλά δεν ειχε αληθινή χαρά». Πηγε στο Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου κάτι να μάθει και να βρει. Κατόπιν έλεγε: «Στο Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου, όλοι μιλούσαν για Θεό, αλλά Θεό δεν είδα, ενώ όταν πήγα στο Άγιον Όρος, κανείς δεν μιλούσε για τον Θεό και όλα έδειχναν τον Θεό».</b></span></div><p style="text-align: justify;"><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;"><a href="https://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2014/07/GeronSofroniosKadro2.jpg" style="text-decoration-line: none;"><img alt="GeronSofroniosKadro2" class="aligncenter wp-image-73506" height="412" sizes="(max-width: 412px) 100vw, 412px" src="https://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2014/07/GeronSofroniosKadro2-300x300.jpg" srcset="https://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2014/07/GeronSofroniosKadro2-300x300.jpg 300w, https://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2014/07/GeronSofroniosKadro2-75x75.jpg 75w" style="border: 0px; clear: both; display: block; margin-bottom: 12px; margin-left: auto; margin-right: auto; max-width: 592px;" width="412" /></a>Το 1925 εισέρχεται στη μονή Αγίου Παντελεήμονος – Ρωσικού του Αγίου Όρους. Εκάρη μοναχός το 1926. Πονούσε βαθιά που αδυνατούσε να ζήσει σύμφωνα με τους ευαγγελικούς κανόνες. Σταθμό στη ζωή του αποτέλεσε η γνωριμία του με τον όσιο Σιλουανό τον Αθωνίτη († 1938). Ο Γέροντας Σωφρόνιος διά του οσίου Σιλουανού δεν πίστεψε απλά στον Χριστό, αλλά τον γνώρισε εν Αγίω Πνεύματι. Η διδασκαλία του οσίου, στην οποία μαθήτεψε πρόθυμα ο Γέροντας, συμπυκνώνεται στις φράσεις: προσευχή υπέρ όλου του κόσμου, κατά Χριστόν ταπείνωση, και αγάπη προς τους εχθρούς. Εδώ είναι και η βάση της θεολογίας του Γέροντος Σωφρονίου. Μετά την κοίμηση του οσίου Σιλουανού, του οποίου ο Γέροντας υπήρξε άριστος βιογράφος, αναχώρησε για την αθωνική έρημο, στα φρικτά Καρούλια. Από τη δύση μέχρι την ανατολή του ήλιου με τα χέρια υψωμένα επαναλάμβανε το «Πάτερ ημών». Κάθε του λέξη γινόταν βρώση πνευματική και κτήμα της καρδιάς του, της λεπτουργημένης από την ευγένεια, που μπορεί να έχει μόνο ένας καλά προσευχόμενος άνθρωπος.</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;">Έμεινε στο ησυχαστήριο της Αγίας Τριάδος της μονής Αγίου Παύλου από τον Οκτώβριο του 1943 έως τον Μάρτιο του 1947. Διετέλεσε Πνευματικός των μονών Αγίου Παύλου, Γρηγορίου, Σίμωνος Πέτρας, Ξενοφώντος, σκητών και Κελλιών. Το 1930 είχε χειροτονηθεί διάκονος από τον άγιο μητροπολίτη Αχρίδος Νικόλαο Βελιμίροβιτς († 1956). Το 1941 χειροτονήθηκε πρεσβότερος από τον μητροπολίτη Μιλητουπόλεως Ιερόθεο († 1956). Παραμένει επί δεκάμηνο περίπου στη Βατοπεδινή σκήτη του Αγίου Ανδρέου Καρύων και από εκεί λαμβάνει ανεπίστροφη άδεια για το Παρίσι το 1947. Έτσι αποχαιρετά το αγαπητό του Άγιον Όρος μετά 22 έτη αγώνων και υπερφυών αποκαλύψεων. Το επόμενο έτος δημοσιεύει τις μυρίπνοες γραφές του για τον όσιο Σιλουανό. Κάνει έτσι πιο γνωστό το Άγιον Όρος στη Δύση. Το 1959 ίδρυσε τη μονή του Τιμίου Προδρόμου στο Έσσεξ της Αγγλίας.</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;">Εκεί τον γνωρίσαμε το 1985. Ήταν ένας αρχοντικός, σεβάσμιος, καλοκάγαθος Γέροντας. Ένας πρίγκιπας του πνεύματος, ένας βαθύς, εμπειρικός, μεγάλος θεολόγος. Η προσευχή του και τα δάκρυά του, το φως και η χάρη λούζουν και ποτίζουν τα φιλοκαλικά κείμενά του. Μένει σ’ εμάς τους αδαείς αλησμόνητη η χάρη του, η ευλογία του, η σοφία του. Εκεί εκοιμήθη και ετάφη στις 11.7.1993.</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;"><a href="https://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2014/07/Gerontas-Sofronios-tou-Essex-17.jpg" style="text-decoration-line: none;"><img alt="Gerontas Sofronios tou Essex 17" class="size-medium wp-image-98734 aligncenter" height="594" sizes="(max-width: 600px) 100vw, 600px" src="https://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2014/07/Gerontas-Sofronios-tou-Essex-17-600x594.jpg" srcset="https://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2014/07/Gerontas-Sofronios-tou-Essex-17-600x594.jpg 600w, https://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2014/07/Gerontas-Sofronios-tou-Essex-17.jpg 900w" style="border: 0px; clear: both; display: block; height: auto; margin-bottom: 12px; margin-left: auto; margin-right: auto; max-width: 592px;" width="600" /></a>Όπως λέγει ο μαθητής του π. Ζαχαρίας: «Ως πνευματικό φαινόμενο, ο Γέροντας αποτελεί σημείο του Θεού για τη γενεά του. Έζησε την τραγωδία, τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και τις αναζητήσεις του πολυτάραχου εικοστού αιώνα, και με τη ζωή, την προσευχή και το λόγο του έδωσε απαντήσεις στα φλέγοντα ερωτήματα των συγχρόνων του». Ο ανιψιός του π. Νικόλαος γράφει: «Η θεολογική πορεία του Γ. Σωφρονίου καθόρισε και την πρωτοτυπία της θεολογικής του μεθόδου, η οποία χαρακτηρίζεται από τον ζωντανό διάλογο ανάμεσα σε διαφόρους κόσμους: τη θρησκευτική φιλοσοφία της εποχής του, την πατερική παράδοση και το απόσταγμα της προσωπικής μυστικής εμπειρίας του». Ο μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος καταθέτει: «Η ζωή του Γέροντος Σωφρονίου ήταν ένα θαύμα του Θεού στη γη, μια απόδειξη της υπάρξεως Του. Και η κοίμησή του ήταν ένδοξη, αντάξια μιας φωτεινής ζωής».</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;">Ο μακαριστός Γέροντας Θεόκλητος Διονυσιάτης († 2006), ο οποίος δεν ήταν εύκολος σε παχιά λόγια, έλεγε: «Αν υπάρχει σήμερα ένας μεγάλος ησυχαστής ο οποίος έζησε στο βάθος τον ορθόδοξο ησυχασμό και, το κυριότερο, μπορεί να τον διατυπώσει γραπτώς, συγκρίνοντάς τον με άλλες παραδόσεις, αυτός είναι ο Γέροντας Σωφρόνιος». Κάποιοι τον αμφισβητούν, έχουν φυσικά το δικαίωμα, αλλά δεν μπορούν να επιμένουν πολύ. Ας ξαναδιαβάσουν τα έργα του πιο προσεκτικά, με μεγαλύτερη ταπείνωση και λιγότερη προκατάληψη και θα βεβαιωθούν ότι πρόκειται για προέκταση της Φιλοκαλίας…</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;">Τα λόγια του μακαριστού Γέροντος της ιεράς μονής του Τιμίου Προδρόμου της Αγγλίας Σωφρονίου επιβεβαιώνουν τη διαχρονικότητα του οικουμενικού πνεύματος της Εκκλησίας:«… όχι μόνον οι Χριστιανοί, αλλά ακόμη κι αυτοί που δεν πιστεύουν, καλούνται επίμονα να διευρύνουν νοερά και να υπερπηδήσουν τα στενά πλαίσια των εθνικιστικών τάσεων ή πολιτιστικών παραδόσεων και να στοχάζονται επί πανανθρώπινων διαστάσεων». Θυμάμαι τα τελευταία του λόγια προς την ασθενική ταπεινότητά μου: «Είτε γίνετε καλά είτε όχι, του Κυρίου εσμέν…».</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;">Η αγία ευχή του ας μας συνοδεύει πάντοτε.</b></span></p><p style="text-align: justify;"><i><b><span style="background-color: black; color: red; font-size: large;">Βιβλιογραφία</span></b></i></p><p style="text-align: justify;"><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;">Σωφρονίου αρχιμ., Ο Γέρων Σιλουανός, Θεσσαλονίκη 1972. Ζάχαρου Ζαχαρία αρχιμ., Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, Έσσεξ Αγγλίας 2000. Νικολάου Σαχάρωφ π., Αγαπώ άρα υπάρχω, Η θεολογική παρακαταθήκη του Γέροντα Σωφρονίου, Αθήνα 2007. Ιεροθέου Ναυπάκτου μητροπ., «Οίδα άνθρωπον εν Χριστώ», Βίος και πολιτεία του Γέροντος Σωφρονίου του ησυχαστού και θεολόγου, Πελασγία Βοιωτίας 2007.</b></span></p><p style="text-align: justify;"><i><span style="color: red; font-size: large;"><b style="background-color: black;">Πηγή: Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, Μέγα Γεροντικό εναρέτων αγιορειτών του εικοστού αιώνος Τόμος Γ΄ – 1984-2000, Εκδόσεις Μυγδονία, Α΄ Έκδοσις, Σεπτέμβριος 2011.</b></span></i></p></div></div><div class="socials_menu bottom" style="bottom: 0px; font-family: "Open Sans"; height: 35px; left: 0px; position: relative; width: 290px; z-index: 10;"></div>ARETIMAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/10750948634647001569noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-46164591688174661532024-01-22T19:02:00.001+02:002024-01-22T19:02:15.314+02:00Η Ακαδημαϊκή Θεολογία κατά τον Αρχιμανδρίτη Σωφρόνιο τού Έσσεξ Διπλωματική Μεταπτυχιακή εργασία π. Matthew Penney<p><span style="font-size: large;"> </span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD5hBLHPBvp1N2CtBNmZRCKt2HeB4dkpDJTiwQLPG5B2sAMDd42PBywjtoxVoucb7hphxTIirrOQt1obAYQILrjtunNBShXnZxL_nRi8fMBEBOhVBzo5fE_eJDV0f1P0PFDCYgnVirqjCS8xEZ03WNuVF6b6D_5VM1Eu-JNO85jlKTkWjHh3tAJhyS/s795/419299427_3433088553503051_8307046467993143163_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" data-original-height="795" data-original-width="526" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD5hBLHPBvp1N2CtBNmZRCKt2HeB4dkpDJTiwQLPG5B2sAMDd42PBywjtoxVoucb7hphxTIirrOQt1obAYQILrjtunNBShXnZxL_nRi8fMBEBOhVBzo5fE_eJDV0f1P0PFDCYgnVirqjCS8xEZ03WNuVF6b6D_5VM1Eu-JNO85jlKTkWjHh3tAJhyS/s320/419299427_3433088553503051_8307046467993143163_n.jpg" width="212" /></span></a></div><span style="font-size: large;"><br /></span><p></p><p><span style="font-size: large;"> </span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Εικόνα: π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Δεύτερο Κεφάλαιο: Οι προϋποθέσεις τής χαρισματικής γνώσεως</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">B. Η άσκηση της Εκκλησίας</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Ο ασκητισμός είναι η μεθοδολογία της Εκκλησίας δια της οποίας εκφράζονται τα πρακτικά βήματα, στα οποία βαδίζοντας ο πιστός ακολουθεί τη διαδικασία την οποία ακολούθησαν οι πριν από αυτόν και πέτυχαν την ένωση με τον Θεό. Αυτό εννοούμε όταν λέμε "επόμενοι τοις Αγίοις Πατράσιν"· οφείλουμε να ακολουθήσου με όχι μόνο τις διδασκαλίες τους, αλλά και να μιμηθούμε τον τρόπο ζωής τους[101]. Από την πρακτική ενάσκηση των αρετών, υπό την καθοδήγηση ενός έμπειρου οδηγού, να καθαρθούμε, να οδηγηθούμε στο φωτισμό και τη θέωση όπως εκείνοι. [102]</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Ωστόσο, όπως ο π. Ζαχαρίας (Ζάχαρος) επισημαίνει, «δεν υπάρχουν συνταγές» στην πνευματική ζωή[103]. Οι Πατέρες της Εκκλησίας περιγράφουν τη γενική ασκητική πορεία με την οποία κάποιος επιτυγχάνει τη σωτηρία και την ένωση με τον Θεό. Ο Θεός ωστόσο, ως Υπόστασις-Πρόσωπον και ως εκ τούτου εκφραζόμενος εν απολύτω ελευθερία, δίνει αυτά τα δώρα στο δικό Του χρόνο και σύμφωνα με την κρίση Του. Ο Χριστιανικός ασκητισμός δεν είναι κάποιο είδος επιχειρηματικής συναλλαγής κατά την οποία ο άνθρωπος κάνει θυσίες προς τον Θεό, με σκοπό την αντιμισθία. Αντίθετα, όπως ο άγιος Μάξιμος διδάσκει, ο στόχος του ασκητισμού είναι ο εξαγνισμός της αγάπης μας. [104] Αν αντιληφθούμε τον ασκητισμό σε αυτή την προοπτική, καθίσταται απαραίτητος ως προετοιμασία για την πρόσωπο με Πρόσωπο συνάντηση του κτιστού με το άκτιστο στη βάση της θεωρίας του Θεού. [105]</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Στον π. Σωφρόνιο ωστόσο η θυσιαστική πλευρά του ασκητισμού δεν είναι απούσα. Γράφει:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">"Συχνάκις κατά την διάρκειαν της ζωής αυτών, ποιηταί και ζωγράφοι, συγγραφείς και μουσικοί, υπομένουν προθύμως πάσαν στέρησιν εξ αγάπης προς την τέχνην. Ούτως, και έτι πλέον, εκείνοι εις τους οποίους εδόθη το προνόμιον να ψαύσουν της ουρανίου φλογός υφίστανται μετά χαράς τα πάντα". [106]</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Καθώς ένα πρόσωπο αγωνίζεται για την προσωπική γνώση του Θεού, η θυσία για την αγάπη απαιτείται[107]. Πρόκειται για μια κατανόηση του ασκητισμού για την οποία ο π. Νικόλαος (Σαχάρωφ) σημειώνει «Γι' αυτόν [π. Σωφρόνιο], η θεολογία πηγάζει από τη θεωρία και, ως εκ τούτου, η πρώτη προϋποθέτει ασκητική προετοιμασία»[108].</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;"> </span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">1. Η τήρηση των εντολών</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Κατά τις τελευταίες στιγμές με τους μαθητές Του ο Χριστός, λίγο πριν την σταύρωση, τονίζει ποια θα είναι η απόδειξη της αγάπης τους προς Αυτόν: «Εάν αγαπάτε με, τας εντολάς τας εμάς τηρήσατε» (Ιωάννης 14,15). Σε όλα τα γραπτά του π. Σωφρόνιου επισημαίνεται ότι η «θυσία της αγάπης» που απαιτείται από τον ασκητισμό είναι κυρίως η τήρηση των εντολών του Χριστού. [109] Ενδιαφέρον είναι το εξής χωρίο: «Δεν υπάρχει άλλη οδός προς τη γνώση αυτή [της βιωθείσας εμπειρίας] παρά η οδός της τηρήσεως όλων εκείνων τα οποία έθεσε ως εντολή ο Χριστός (βλέπε Ματθαίος κη' 20)». Η τήρηση των εντολών δεν είναι μόνο η σφραγίδα της πίστης στο Χριστό, ή η βασική προετοιμασία για την κοινωνία στο Είναι με τον Θεό. Πρωτίστως είναι η αυτοαποκάλυψη του Θεού.[110] Ως εκ τούτου, οδηγούν τον άνθρωπο «στη μεθόριον» μεταξύ κτιστού και Ακτίστου:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">"Αι εντολαί του Χριστού είναι κατά την ουσίαν αυτών αυτοαποκάλυψις Θεού· εκπεφρασμέναι δια γηΐνων λέξεων φαίνονται εις ημάς σχετικαί, αλλά θέτουν εκείνον, όστις τηρεί αυτάς, ως ώφειλεν, εις το μεθόριον μεταξύ του σχετικού και του απολύτου, του πεπερασμένου και του απείρου, του αιτιοκρατουμένου και του αυτεξουσίου".111</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Σε αυτό το κατώφλι ο άνθρωπος δύναται να λάβει τη χαρισματική γνώση.112 Αυτό πραγματώνεται όχι εκ της λογικής του ανθρώπου αλλά εξαιτίας της ζωντανής μεταμόρφωσης ως το αποτέλεσμα της τήρησης των εντολών για τον πιστό. «Η πίστη … μάς καλεί στη γνώση των Θείων Μυστηρίων, όχι με τη χρήση της λογικής, αλλά με την παραμονή στις εντολές του Χριστού»113. Η προσωπικότητα του Αγίου Σιλουανού δίδει ένα πρωτότυπο παράδειγμα. Σύμφωνα με τον π. Σωφρόνιο:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">"Δι' όλου του είναι αυτού ο Γέρων εμαρτύρει ότι η γνώσις των υψίστων πνευματικών αληθειών έγκειται εις την οδόν της τηρήσεως των ευαγγελικών εντολών και ουχί εις την "θύραθεν παιδείαν". Έζη εν τω Θεώ και άνωθεν[114] ελάμβανε τον φωτισμόν, η δε γνώσις αυτού δεν ήτο η αφηρημένη κατανόησις, αλλ' η υπαρκτική, τουτέστιν αυτή αύτη η ζωή". [115]</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Καθίσταται σαφές ότι ο βασικός στόχος της ασκητικής ζωής, προϋπόθεση της χαρισματικής γνώσης, είναι η τήρηση των εντολών του Χριστού. Ο π. Σωφρόνιος το αντιλαμβάνεται αυτό ως γενική αρχή κάθε ασκητικής και γενικότερα εκκλησιαστικής πρακτικής. Στη συνέχεια θα αναλύσουμε τις ιδιαίτερες πτυχές ασκητικής πράξης που ο π. Σωφρόνιος προσδιορίζει.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;"> </span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">2. Μνήμη θανάτου και φόβος του Θεού</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Την αφόρμηση στην ανάλυσή μας από τη μνήμη θανάτου και τον φόβο του Θεού θα τη λάβουμε από τη σειρά, που ακολουθεί ο π. Σωφρόνιος, στο βιβλίο του Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί. Ορίζει τη μνήμη θανάτου:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">"Είναι ιδιαιτέρα τις κατάστασις κατά την οποίαν η αιωνιότης κρούει την θύραν της καρδίας του διαμένοντος εν τω σκότει της αμαρτίας ανθρώπου. Τότε το Πνεύμα του Θεού μη γνωστόν εισέτι, ανεξιχνίαστον και κρυπτόμενον, μεταδίδει εις το πνεύμα του ανθρώπου την δυσερμήνευτον θεώρησιν του περιβάλλοντος κόσμου: Άπαν το κτιστόν είναι, εσφραγισμένον απ' αρχής δια της φθοράς, παρουσιάζεται άνευ νοήματος, βεβυθισμένον εις τον γνόφον του θανάτου". [116]</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Σκοπός αυτής της κατάστασης είναι να αποσπάσει τον άνθρωπο από τον εφήμερο κτιστό κόσμο καθώς και να αφαιρέσει τις ψευδείς και παράλογες φαντασιώσεις του για τη σταθερότητα - μονιμότητα της φυσικής δημιουργίας. Αυτό αναγκάζει τον άνθρωπο να αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο την ανυπαρξία, χωρίς να μπορεί να ξεφύγει απ' αυτήν[117]. Είτε ζει κανείς μια ώρα είτε χίλια έτη ο άνθρωπος που διακατέχεται από τη χάρη της μνήμης του θανάτου αντικρίζει μόνο την ανυπαρξία, που βρίσκεται αναπόφευκτα μπροστά του. Δίπλα στην αιωνιότητα, το εφήμερο ακόμη και χιλιάδων ετών ανθρώπινης ζωής μοιάζει μοναχά σα μια ανάσα. Προκειμένου για τον άνθρωπο που προσκολλάται τόσο μανιωδώς στη αυτοδιαφύλαξή του μετά την πτώση του Αδάμ για να απελευθερωθεί από τα δεσμά του και να ανοίξει τα μάτια του στην αιωνιότητα, ο Θεός δίνει τη χάρη της μνήμης του θανάτου118.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Εάν η μνήμη του θανάτου διδάσκει στον άνθρωπο να βλέπει μέσα στο χρόνο και την αιωνιότητα, να αντιλαμβάνεται τον κτιστό κόσμο και τη θέση του μέσα σε αυτόν ρεαλιστικά, ο φόβος Θεού καθαρίζει από τις αυταπάτες του μεταβλητού και επαναπροσδιορίζει οντολογικώς τη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό. Ο π. Σωφρόνιος λέει ότι το πιο σημαντικό είδος φόβου του Θεού είναι «της "φρίκης" να αποδειχθώμεν ανάξιοι του Θεού»119. Αυτό μπορεί να φαίνεται απλό ή ακόμα και παιδαριώδες, αλλά προξενεί τέτοια αλλαγή στην ψυχή του ανθρώπου που ο ίδιος πλέον δεν ανησυχεί για τις επίγειες έγνοιες ούτε μεριμνά για την απόκτηση δόξας από τον συνάνθρωπό του120. Συνέπεια αυτής της συνειδητοποίησης είναι η είσοδος του ανθρώπου στην οδό προς την σοφία (Ψαλμ 111, 10), όπου βιώνει την κατάσταση της κάθαρσης που του επιτρέπει να αντικρίσει τόσο το θάνατο που επέφερε η αμαρτία του όσο και την πλήρη αγιότητα και τελειότητα του Θεού. Αληθινός φόβος Θεού, όπως και πραγματική μνήμη του θανάτου, είναι η χαρισματική εμπειρία της χάριτος, απαραίτητη για τον άνθρωπο να προσεγγίσει τον Τριαδικό Θεό:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Ο φόβος ούτος κατέρχεται εφ' ημάς Άνωθεν. Είναι πνευματική αίσθησις προ παντός του Θεού, ύστερον δε και ημών των ιδίων. Ζώμεν εν καταστάσει φόβου ένεκα της ζώσης παρουσίας του Ζώντος Θεού, έχοντες εν ταυτώ συνείδησιν της ρυπαρότητος ημών… άνευ της καθαρτικής αυτού ενεργείας [του φόβου Θεού] δεν θα αποκαλυφθή εις ημάς η οδός προς την τελείαν αγάπην του Θεού. 121</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Το πρώτο στάδιο της πορείας του ανθρώπου προς τον Θεό είναι η αποκόλληση από τον κόσμο και την φανταστική ενατένιση της υπάρξεώς του, δια μέσου της μνήμης του θανάτου και του φόβου του Θεού.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;"> </span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">3. Μετάνοια</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Η μετάνοια είναι μία από τις πλέον σημαντικές πτυχές του ασκητισμού, αν όχι η σημαντικότερη, και θεμέλιό του. 122 Ο π. Σωφρόνιος γράφει στον Δαβίδ Μπάλφουρ ότι μετάνοια είναι «αληθινά η μόνη ορθή αρχή και βάση της πνευματικής ζωής… »123. Αποτελεί, μαζί με την πίστη, μία από τις κυριότερες προϋποθέσεις για τη Θεογνωσία, καθώς, «δια της χάριτος της μετανοίας…., η Αλήθεια εν τη πρωταρχική αυτής αγιότητι μεταδίδεται εις ημάς ως ζωή του Ιδίου του Θεού»124.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">O π. Σωφρόνιος δίνει μια εξαιρετική περιγραφή της μετάνοιας:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">"Η μετάνοια είναι το Θείον θαύμα δια την αποκατάστασιν ημών μετά την πτώσιν. Η μετάνοια είναι έκχυσις θείας εμπνεύσεως εφ' ημάς, δυνάμει της οποίας ανυψούμεθα προς τον Θεόν, τον Πατέρα ημών, ίνα ζήσωμεν αιωνίως εν τω φωτί της αγάπης αυτού. Δια της μετανοίας συντελείται η θέωσις ημών. Τούτο είναι γεγονός ασυλλήπτου μεγαλείου". 125</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Ωστόσο ο άνθρωπος προτού να είναι σε θέση να ανέβει προς τον Θεό, βιώνει μια κατάσταση που παρομοιάζεται με τη κόλαση126, μετά την πτώση του διαστρεβλωμένου εαυτού του, και κατά τη διάρκεια του αγώνα να αποκατασταθεί. Και πάλι όμως βιώνει την κόλαση της αγάπης του Θεού και του πλησίον του, δηλαδή, νοιώθει ανάξιος της κενωτικής αγάπης του Θεού: «Καταυγασθέντες κατ' αρχάς υπό του Φωτός, καθοδηγηθέντες υπό της χειρός του Θεού εις νέαν, άγνωστον μέχρι τότε, και "υψηλήν" οδόν, συναντώμεν δύο μεγαλειώδεις βαθμίδας: Το όνομα της μιας είναι "Άδης μετανοίας", της άλλης δε "Άδης αγάπης"»127.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Η πορευτική διαδικασία δια της μετάνοιας εξηγείται πιο συγκεκριμένα από τον π. Σωφρόνιο.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">"Εν τη αρχή της μετανοίας επικρατεί θλίψις, συντόμως όμως διαπιστούμεν ότι διεισδύει εντός ημών ενέργεια νέας ζωής, επιφέρουσα θαυμαστήν αλλοίωσιν του νου. Αυτή καθ' εαυτήν η κίνησις προς μετάνοιαν εμφανίζεται ως ανεύρεσις του Θεού της αγάπης. Ενώπιον του πνεύματος ημών διαγράφεται ευκρινέστερον η απεριγράπτως μεγαλοπρεπής εικών του Πρωτοπλάστου Ανθρώπου. Ατενίζοντες εις το κάλλος τούτο ανακαλύπτομεν οποίαν φοβεράν διαστροφήν υπέστη εν ημίν η πρωταρχική ιδέα του Δημιουργού περί ημών… Η χάρις της μετανοίας αποκαλύπτει εν ημίν την εικόνα του Υιού του Πατρός. Ω, πόσον οδυνηρά είναι η πορεία αυτή!128</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Το σημαντικό αγαθό στην πορεία της μετάνοιας είναι ότι επαναφέρει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να λάβει το άκτιστο Φως129. Αυτό περισσότερο από οτιδήποτε άλλο αποκαλύπτει την ανάγκη ο άνθρωπος να πορευτεί εντός της προσωπικής κοινωνίας στο Είναι και της Θεογνωσίας. Η οπτασία του φωτός πάντα προηγείται, «η άσκησις της μετανοίας, η καθαίρουσα ημας από των παθών»130. Κατόπιν δίδεται ως δώρο στον άνθρωπο η είσοδος στα μυστήρια του Θεού: «Ουχί άλλως, ει μη δια μετανοίας αφομοιούμεν υπαρκτικώς την Αποκάλυψιν, τίνι τρόπω συνελήφθη ο άνθρωπος εν τη προαιωνίω Βουλή του Τριαδικού Θεού προ καταβολής κόσμου»131. Επίσης, όπως σημειώσαμε, με τη μνήμη του θανάτου και το φόβο Θεού, η μετάνοια οδηγεί στο «μεθόριον» μεταξύ [132] Ακτίστου και κτιστού, όπου κάποιος δύναται να βιώσει υπαρξιακά μια «πρόγευσιν της Θείας παγκοσμιότητος»[133]. Η ανάγκη μετάνοιας ως της θεμελιώδους πτυχής του ασκητισμού, για τη είσοδο στη Θεογνωσία, είναι προφανής: «Η οδός προς την αγίαν θεωρίαν διέρχεται δια της μετανοίας»[134]. Καρπός της μετάνοιας είναι τα δάκρυα.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;"> </span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">4. Δάκρυα</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Τα δάκρυα ο π. Σωφρόνιος τα διακρίνει σε δύο κατηγορίες τα ψυχολογικά και τα πνευματικά. Τα πρώτα είναι μία φυσική κατάσταση του ανθρώπου οφειλόμενα στο συναίσθημα ή την περίσταση. Όταν προέρχονται από παροδικά γεγονότα, όπως είναι η κοινωνική ανέλιξη και καταξίωση, ο πλούτος, η υγεία, κ.λπ., χαρακτηρίζονται ως ντροπιαστικά. Αντίθετα, τα πνευματικά δάκρυα είναι ο καρπός εμπειρίας του Ακτίστου Θεού και ένα δώρο της θείας χάρης. [135] Επιπλέον, συντηρούν την ένταση στη μετάνοια. Τα πνευματικά δάκρυα δεν είναι μία παθητική κατάσταση, αλλά καλλιεργούνται ενεργά. Αποτελούν μία δυναμική έκφραση του ασκητισμού. Αυτή η θεώρηση τους δίδει πρωτεύοντα σημασία στη ζωή του Χριστιανού. «Είναι αφελής όστις νομίζει ότι είναι δυνατόν να ακολουθήση τα ίχνη του Χριστού άνευ δακρύων»[136], και «οι ασκητικοί πατέρες… επιμένουν εις το απαραίτητον των πνευματικών δακρύων, άνευ των οποίων δεν απαλύνεται η εκ των παθών πεπωρωμένη καρδία, η ανίκανος να αγαπήση δια της ευαγγελικής αγάπης»[137]. Αυτή η τολμηρή, θα λέγαμε, δήλωση είναι άκρως περιεκτική από πολλές απόψεις για τη γενιά μας για δύο τουλάχιστον λόγους: α') ο σύγχρονος άνθρωπος θεωρεί ντροπιαστική την εκδήλωση δια δακρύων για οποιοδήποτε λόγο και β') η απουσία τους αποκαλύπτει τη σκληροκαρδία του σύγχρονου Χριστιανού, η οποία πραγματικά εκπληρώνεται στα λόγια του Χριστού ότι «δια το πληθυνθήναι την ανομίαν ψυγήσεται η αγάπη των πολλών» (Ματθαίος 24,12).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Ο άνθρωπος, ο οποίος βιώνει τη χάρη των δακρύων μαζί με τη μνήμη του θανάτου και τη μετάνοια, είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το βάρος της αμαρτίας ξεκινώντας τον αγιαστικό αγώνα της κάθαρσης από τα πάθη. Κατά την παράδοση της Εκκλησίας αυτό διατυπώνεται συχνά ως το «δεύτερο βάπτισμα». Στα γραπτά του π. Σωφρόνιου σχετίζεται κυρίως με την κάθαρση που προηγείται της υπαρξιακής κοινωνίας και του φωτισμού από τον Θεό: «Η ψυχή εν τω εντατικώ κλαυθμώ δι' εαυτήν, κατά την δωρεάν του Πνεύματος του Αγίου, εισάγεται οντολογικώς εις την ουσίαν της αμαρτίας η μών… Τούτο δεν είναι φιλοσοφικός στοχασμός, ούτε διανοητική θεολογία. Είναι δεδομένον του είναι ημών…»[138]. Βιώνεται ως αυτό που ο π. Σωφρόνιος αποκαλεί "κατάσταση" στο Είναι, η οποία έρχεται σε αντιπαράθεση με το φιλοσοφική στοχασμό. «Τι συμβαίνει όμως εις τον άνθρωπον, όστις προσφέρει την μετάνοιαν αυτού μετά κλαυθμού; Ζη την Αλήθειαν ουχί ως καρπόν των διαλογισμών αυτού, αλλ' ως κατάστασιν του πνεύματος αυτού, δοθείσαν εις αυτόν υπό του Πνεύματος του Θεού»[139]. Το αποτέλεσμα είναι ο άνθρωπος να οδηγείται μέσω των δακρύων της μετάνοιας στα δάκρυα της αγάπης, να φτάσει στο κατώφλι της υπαρξιακής γνώσης των μυστηρίων του Θεού: «Ο κλαυθμός εξ αγάπης… Διαρρηγνύει τον στενόν κλοιόν της γηΐνης υπάρξεως, εισάγον εις ουρανίους σφαίρας…»[140]. Το αποτέλεσμα των πνευματικών δακρύων και του πένθους είναι ίδια με αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω: προδιαθέτουν και προετοιμάζουν τον άνθρωπο για τη χαρισματική γνώση.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;"> </span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">5. Ταπείνωση </span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Το απόσπασμα που θα παραθέσουμε θα καταδείξει τη θέση που κατέχει η ταπείνωση στην ασκητική διδασκαλία κατά τον π. Σωφρόνιο: «… Οι Χριστιανοί ασκητές συγκεντρώνουν όλες τις δυνάμεις τους, στην προσπάθεια να αποκτήσουν την ταπείνωση εκείνη που ελκύει τη χάρη του Θεού»[141]. Αλλού, για τον Άγιο Σιλουανό, ο π. Σωφρόνιος γράφει, «από του νυν εγνώρισεν εν αληθείς ότι όλος ο αγών οφείλει να κατευθύνηται προς απόκτησιν της ταπεινώσεως»[142]. Είναι σαφές ότι ο π. Σωφρόνιος θεωρεί την ταπείνωση ως ένα ακόμη βασικό θεμέλιο της ασκητικής ζωής και της ζωής της Ορθοδόξου πίστεως γενικότερα.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Εξηγώντας τη μεταμορφωτική δύναμη της ταπείνωσης στη ζωή του ανθρώπου και του κόσμου, ο γέροντας χρησιμοποιεί το παράδειγμα της πυραμίδας. Στην βάση της τοποθετεί το πλήθος των ανθρώπων και της κοινωνίας που καταπιέζονται υπό την κοινωνική ανισότητα, που συντηρείται από την εξουσία και τον πλούτο των κοσμικών ηγεμόνων οι οποίοι καταλαμβάνουν την κορυφή της πυραμίδας. Με την ενσάρκωση του Θεού Λόγου και την πλήρη ταπείνωσή και αυταπάρνησή Του, ερχόμενος ως υπηρέτης όλων έτοιμος να πεθάνει για όλους, η πυραμίδα αντιστρέφεται, «ανεστραμμένης»[143] όπως ο π. Σωφρόνιος την περιγράφει. Αυτή η «ανεστραμμένη πυραμίδα» γίνεται το νέο μοντέλο ύπαρξης. Αυτός που είναι πρώτος, καλείται να γίνει ο έσχατος. Αυτός που θέλει να είναι σπουδαίος πρέπει να γίνει υπηρέτης όλων (Ματθ 20, 16, Μάρκος 8, 35). Η πρακτική της ταπείνωσης αποκτά μέγιστη σημασία καθώς αποτελεί ευαγγελική πρόσταγή. «Η θέωσις ημών τελείται εν άκρα θεοειδή ταπεινώσει»[144].</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Ωστόσο, όπως και με τις άλλες πτυχές της ασκητισμού, η ταπείνωση αποτελεί μια απαραίτητη προϋπόθεση για την βίωση της χαρισματικής γνώσης. Ο π. Ζαχαρίας στα γραπτά του για την θεολογία του π. Σωφρόνιου σημειώνει τα εξής: «όταν η ταπεινή αγάπη του Χριστού εισδύσει στην καρδιά, φωτίζει το νου και εμπνέει διπλή θεωρία», και «θα λέγαμε ότι η πληρωματική αυτή γνώση της αρπαγής διέρχεται διαμέσου του Άδη της Θεοεγκαταλείψεως, οπότε ο άνθρωπος ταπεινώνεται μέχρι τέλους»145. Πρόκειται για τη θεοειδή γνώση που αυξάνει διαρκώς για τον άνθρωπο, ο οποίος μένει εντός των πλαισίων της ταπείνωσης. 146</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;"> </span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">6. Προσευχή</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Άλλη σημαντική πτυχή της ασκητικής ζωής του Χριστιανού είναι η προσευχή. Χωρίς την προσευχή ο άνθρωπος δε μπορεί να επιτύχει την τελειότητα. Είναι η βασικότερη προϋπόθεση για την κοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό. Ο Απόστολος Παύλος τονίζει «αδιαλείπτως προσεύχεσθε» (Θεσσ. Α΄ 5, 17). Ομοίως αποτελεί τη βάση της χαρισματικής γνώσης. Υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα στα γραπτά του π. Σωφρόνιου που μαρτυρούν το μεγαλείο της προσευχής και την αναγκαιότητα της για τη Θεογνωσία. Γράφει, λόγου χάρη:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">"Απ' όλα τα πλησιάσματα προς τον Θεό το καλύτερο είναι η προσευχή, που σε τελευταία ανάλυση είναι το μόνο μέσον. Στην πράξη της προσευχής η ανθρώπινη διάνοια βρίσκει την ευγενέστερη έκφρασή της. Η πνευματική κατάσταση του επιστήμονα που ερευνά, του καλλιτέχνη που δημιουργεί έργα τέχνης, του διανοητή που φιλοσοφεί, ακόμα και του επαγγελματία θεολόγου που προβάλλει τις θεωρίες του, ολ' αυτά δεν μπορούν να συγκριθούν με τα πνευματικά βιώματα ενός ανθρώπου της προσευχής που έρχεται πρόσωπο με Πρόσωπο με τον ζωντανό Θεό". 147</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Οι άνθρωποι, που δεν προσεύχονται, δεν μπορούν να καταλάβουν την πνευματική σφαίρα που αποκαλύπτεται στο πνεύμα του ανθρώπου μέσω της [148] προσευχής[149]. «Η προσευχή (ενν. Του Χριστιανού) αυτού γίνεται ως αστραπή διασχίζουσα ακαριαίως την οικουμένην απ' άκρου εις άκρον… Η εμπειρία του είδους αυτού [που γεννιέται από αυτήν την προσευχή] αποκαλύπτει εν βραχυτάτη χρονική στιγμή τοιαύτας σφαίρας του Είναι… »[150]. Επιπλέον, είναι «φυσικόν εις την προσευχήν να διαπερνά τους αχανείς χώρους του κοσμικού είναι»[151], διότι, όπως διευκρινίζει ο π. Σωφρόνιος, όταν το Άγιο Πνεύμα αυξάνει την κατανόησή μας, η προσευχή παίρνει κοσμικές διαστάσεις[152]. Το αποτέλεσμα αυτού είναι ότι «[ε]ν παρομοίω προσευχή ο νους ημών περικλείεται εν τω Νοί του Θεού και δέχεται την κατανόησιν πραγμάτων δια τρόπου όστις είναι αδύνατον να εκφρασθή καταλλήλως δια της καθ' ημέραν ημών γλώσσης»[153]. Με την προσευχή εισαγόμαστε στην όντως ύπαρξη και όχι με τη φιλοσοφία ή την φαντασία. [154] Με τον τρόπο αυτό ο πιστός είναι σε θέση «να αφομοιώση την αποκαλυφθεlσαν εις ημάς άναρχον Αλήθειαν»[155].</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Η προσευχή αυτού του είδους συνοδεύεται πολλές φορές από οπτασία του Ακτίστου Φωτός[156], η οποία χαρίζει την κατανόηση[157]. Θα μπορούσε να συγκριθεί με τη γνώση ενός τυφλού αν ξαφνικά ήταν σε θέση να αντικρίσει τον κόσμο για την πρώτη φορά. Δεν θα μπορούσε να επεξεργασθεί όλες τις λεπτομέρειες αυτής της καινούριας γνώσης, του χρώματος, του σχήματος, του μεγέθους, της αρμονίας, που ενοποιεί για να παρέχει το νέο όραμα ενώπιόν του. Απλώς θα βίωνε το νέο θέαμα ως άμεση γνώση, κάτι που του ήταν εντελώς αδύνατο προηγουμένως. Κατά τον ίδιο τρόπο η κατάσταση της ζωής του Χριστού μεταδίδεται στον άνθρωπο δια της προσευχής ώστε να κάνει τα πρώτα του βήματα για να γίνει μια πραγματική υπόσταση, ένας πραγματικός άνθρωπος:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">"Κατά την υπερτάτην εφικτήν εις την φύσιν ημών έντασιν προσευχής, όταν ο ίδιος ο Θεός προσεύχηται εν ημίν, δίδεται εις τον άνθρωπον θεοπτία υπερκειμένη πάσης εικόνος. Τότε η ανθρωπίνη υπόστασις προσεύχεται προς τον Άναρχον όντως πρόσωπον προς Πρόσωπον. Εν τη συναντήσει ταύτη μετά του Υποστατικού Θεού ενεργοποιείται εν ημίν εκείνο, όπερ εν αρχή υπήρχε μόνον δυνάμει, η υπόστασις". [158]</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Με την προσευχή επιτυγχάνεται η αιώνια πραγματικότητα. Είναι εμφανές ότι η προσευχή συνδέεται με τις προαναφερθείσες πτυχές της ασκητισμού.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Πάνω απ' όλα τα είδη προσευχής ο π. Σωφρόνιος έχει κατά νου κυρίως μια μορφή· την ησυχαστική ή καθαρή προσευχή. Σημειώνει: «Η θεωρία είναι υπόθεση όχι λεκτικών τύπων αλλά ζωντανής πείρας· στην καθαρή προσευχή ο Πατέρας, ο Υιός και το Πνεύμα φαίνονται στην συνυποστατική τους ενότητα»159. Εάν η καθαρή προσευχή προσφέρει εμπειρικά την οπτασία περί της Αγίας Τριάδος, πώς μπορεί να εκτιμηθεί η σημασία της ησυχαστικής προσευχής ως θεμελιώδους προϋπόθεσης της χαρισματικής γνώσης; Η ίδια η φύση της προσευχής μέσα από την βίωση της μετάνοιας διεισδύει στη σφαίρα πέρα από την ανθρώπινη σοφία160.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Ο π. Σωφρόνιος περιγράφει τη διαδικασία αυτή με τα εξής λόγια:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">"Ο νους παύει να διασκορπίζεται: Γίνεται όλος προσοχή. Η καρδία δε έρχεται εις κατάστασιν, την οποίαν δυσκόλως δυνάμεθα να περιγράψωμεν. Είναι αυτή πλήρης φόβου, αλλά ευλαβούς φόβου, ζωοποιού. Τότε ο άνθρωπος αναπνέει μετά συστολής: Ο Θεός οράται και εντός και εκτός· πληροί τα πάντα". 161 162</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Ο καρπός της εμπειρίας αυτής, της καθαρή προσευχής, δίνει στον ασκητή την αυθεντική θεωρία[163]. Ελευθερώνει τον άνθρωπο από το «της γοητείας των "φασμάτων της αληθείας"» η οποία με πολύ ευκολία μολύνει τον διασκορπισμένο ανθρώπινο νου[164]. Από την χωρίς εικόνες προσευχή φτάνει κανείς στην αυθεντική θεολογία. Αυτό επιβεβαιώνεται στην περιγραφή της φράσης του Αγίου Σιλουανού (και άλλων Αγίων Πατέρων) από τον π. Σωφρόνιο: «Εάν είσαι θεολόγος, προσεύχεσαι καθαρώς. Εάν προσεύχεσαι καθαρώς, τότε είσαι θεολόγος»[165]. Η αναγκαιότητα της προσευχής, και ιδιαίτερα της καθαρής προσευχής, ως ασκητική προϋπόθεση της χαρισματικής γνώσης δεν θα μπορούσε να καταστεί σαφέστερη[166].</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;"> </span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">7. Αγάπη</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Το τελευταίο γνώρισμα της ασκητικής ζωής είναι η αγάπη. Για τον π. Σωφρόνιο, «το ύστατον τέλος της Χριστιανικής ασκήσεως είναι η απόκτησις της αγάπης ταύτης»[167]. Ο Ν. Κόϊος σχολιάζοντας αυτήν την πτυχή της θεολογίας του γέροντα γράφει: «Η μετοχή στην θεία αγάπη ταυτίζεται με την Γνώση του Θεού. Το σύνολο των ασκητικών αγώνων έχει ως στόχο την μετοχή σε αυτήν την αγάπη»[168]. Η κοινωνία με τον Θεό εν τη αγάπη συνιστά την όντως Θεογνωσία και βιώνεται ως Θεογνωσία. Περαιτέρω ο γέροντας διευκρινίζει το "πώς;” της αποκτήσης αυτής της προσωπικής, υπαρξιακής κοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό στο Είναι. Είναι στην φύση της αγάπης να ενώνει, να ενώνει το αντικείμενο της αγάπης με αυτόν που το αγαπά. Η αγάπη, ευρισκόμενη στο επίκεντρο των εντολών του ευαγγελίου[169] (Α΄ Ιωάν. δ΄ 8), παρέχει τις οντολογικές προϋποθέσεις της θείας επιγνώσεως:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Όταν όμως γίνεται λόγος για την αυθεντική γνώση του Θείου κόσμου, τότε είναι απαραίτητο να συγκαταβεί ο Θεός ως την υπαρκτική ένωση μαζί μας. Η εντολή "αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της ισχύος σου" (Μάρκος 12,30) είναι η οδός προς τη γνώση αυτή, γιατί είναι χαρακτηριστικό στην αγάπη να ενώνεται στην ίδια την πράξη της ζωής. [170]</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Αυτός ο "δρόμος προς τη γνώση" εξελίσσεται από θεία αγάπη σε γνώση του Θεού και στη συνέχεια στην αυτογνωσία. [171] Το περιεχόμενο αυτής της αγάπης γίνεται επίγνωση της θεωρίας του Θεού, θείο φως, θεία αγάπη. «Η κατάστασις της θέας είναι το φως της αγάπης του Θεού, και τη επενεργεία της αγάπης αυτής γεννώνται εν τη ψυχή νέα αισθήματα και νέαι σκέψεις περί Θεού και κόσμου»[172]. Από αυτήν οδηγείται κανείς «εις αβύσσους και ύψη απρόσιτα εις οιονδήποτε άλλον άνθρωπον… Ρίπτει αυτόν πολλάκις εις απερίγραπτον απειρότητα».</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">«Ημείς αγαπώμεν αυτόν, ότι αυτός πρώτος ηγάπησεν ημάς» (Α΄ Ιωάν. δ'4: 19). Σύμφωνα με τον π. Σωφρόνιο το μοντέλο του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου απεικονίζει τη διαδικασία μέσω της οποίας ο άνθρωπος γίνεται κοινωνός της αγάπης και της γνώσης του Θεού: «Όταν το Πνεύμα το Άγιον μεταδίδη εις η μας την αγάπην του Χριστού "αγαπάτε τους εχθρούς υμών", τότε ο νους - πνεύμα ηδύνεται υπό της Αληθείας της αγάπης ταύτης… [Γ]νωρίζομεν δι' όλης της υπάρξεως ημών ότι αυτή είναι η αιώνιος Αλήθεια»[173]. Από εκεί και πέρα στην καρδιά του πιστού γεννάται η αγάπη, και εκεί «θεωρεί το Είναι εν τω Φωτί της Θείας Αγάπης»174.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Είναι επίσης αξιομνημόνευτο ότι για τον π. Σωφρόνιο τα τελικά κριτήρια του βαθμού και της ακρίβειας στη Θεογνωσία είναι η αγάπη και κυρίως αυτή που εκφράζεται προς τον εχθρό. Παραθέτει ο γέροντας τα λόγια του Αγίου Σιλουανού: «Ο μακάριος Γέρων Σιλουανός έλεγεν: "Όστις δεν αγαπά τους εχθρούς, ούτος δεν εγνώρισεν εισέτι τον Θεόν ως οφείλει να γνωρίζη Αυτόν"»175.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Ο π. Ζαχαρίας συνοψίζει: «Κατ' αυτόν τον τρόπο η αγάπη προς τους εχθρούς αποβαίνει το απλανές κριτήριο της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος και της αληθινής θεοκοινωνίας σε δύο επίπεδα: α) στο προσωπικό επίπεδο και β) στο εκκλησιολογικό η δογματικό επίπεδο»176.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Κλείνοντας θα καταθέσουμε την αιτιολόγηση γιατί τόσο συχνά ο π. Σωφρόνιος αναφέρεται στην αγάπη:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">"Επαναλαμβάνομεν συνεχώς την λέξιν "Αγάπη", αλλ' εν αυτή περικλείεται οντολογικώς και η υπερκόσμιος σοφία, και το άπειρον εν τη ιδιαζούση αυτώ άκρα ταπεινώσει μεγαλείον, το τα πάντα υπερέχον κάλλος, και η βαθεία ειρήνη. Επισκεπτόμενος ο Θεός τον άνθρωπον, δι' αυτού τούτου του γεγονότος, καθιστά αυτόν κοινωνόν του απεριγράπτου δι' ανθρωπίνων λόγων Είναι αυτού. 177</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Καθίσταται σαφής η αναγκαιότητα της πίστης στο Χριστό και της ζωντανής έκφρασής της, δηλαδή της ασκητικής ζωής της Εκκλησίας, ως προϋπόθεση για χαρισματική γνώση. Στο επόμενο κεφάλαιο θα εξετάσουμε με μεγαλύτερη σαφήνεια το περιεχόμενο της πίστης ως της υπέρτατης έκφρασης της αρθρωτής χαρισματικής γνώσης· τα δόγματα της Εκκλησίας. Αυτό είναι απαραίτητο για να κατανοήσουμε την διάκριση της γνώσης σε χαρισματική και φιλοσοφική, καθώς και τις επιπτώσεις της, σύμφωνα με την άποψη του π. Σωφρονίου, περί της ακαδημαϊκής θεολογίας. 178</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;"> </span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">Σημειώσεις:</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">101. Βλέπε Νικολάου Γ. Κόϊου, Θεολογία και εμπειρία κατά τον Γέροντα Σωφρόνιο, σελ. 71.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">102. Ο π. Σωφρόνιος απέφυγε τη χρήση όρων όπως κάθαρσις, φωτισμός και θέωσις. Ανταυτού προτιμά να κάνει λόγο για τις περιόδους της επίσκεψης και της εγκατάλειψης της χάριτος. Αναλυτικότερα βλέπε, Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), The Enlargement of the Heart: "Be ye also enlarged" (2 Corinthians 6:13) in the Theology of Saint Silouan the Athonite and Elder Sophrony of Essex, South Caanan, Pa, 2006, σελ. 53-54. Παράβαλλε Το βιβλίο του ιδίου, Remember Thy First Love (Revelation 2:4-5): The Three Stages of the Spiritual Life in the Theology of Elder Sophrony, South Caanan, Pa, 2010.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">103. Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), The Enlargement of the Heart, σελ. 135, 189, του ιδίου, The Hidden Man of the Heart (1 Peter 3:4): The Cultivation of the Heart in Orthodox Christian Anthropology, South Caanan, Pa, 2008, σελ. 36, 60, 63, και του ιδίου, Remember Thy First Love, σελ. 402, 414.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">104. π. Andrew Louth, Maximos the Confessor, London, 1996, σελ. 38-41. Παράβαλλε Χρυσοστόμου Σταμούλη, «Επίψαυσις αιωνιότητος. Η γοητεία της ζωγραφικής και η ατελεύτητος δημιουργία της προσευχής», σελ. 390, «άσκηση της αγάπης».</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">105. Ο π. Σωφρόνιος αποδεικνύει ότι η αγάπη ως ένα θετικό χαρακτηριστικό του Ορθόδοξου ασκητισμού διαφοροποιείται από αυτήν του δυτικού Χριστιανισμού ή της μη Χριστιανικής Ανατολής: «Όπου δεν υπάρχει αγάπη, εκεί δεν υπάρχουν δάκρυα, έστω και εάν ο ασκητικός αγών λαμβάνει ακραίαν μορφήν: εντατικόν διαλογισμόν, παρατεταμένην νηστείαν, αυστηράς συνθήκας ζωής εν απομονώσει εκ του λοιπού κόσμου. Πολλά τοιαύτα παραδείγματα συναντώμεν και εις … Χριστιανικήν Δύσιν και εις την μη Χριστιανικήν Ανατολήν», Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 82(53). Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις διαφορές μεταξύ Ορθοδόξου ασκητισμού και του μη Χριστιανικού ασκητισμού της Ανατολής, βλ: Περί προσευχής, σελ. 189(169).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">106. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 141(90), και σελ. 273(177).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">107. Βλέπε Ιερομον. Νικολάου Σαχάρωφ, Αγαπώ άρα υπάρχω, σελ. 36-37(26).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">108. Ιερομον. Νικολάου Σαχάρωφ, Αγαπώ άρα υπάρχω, σελ. 78(57), και σελ. 84(62): «Έτσι, θα μπορούσαμε να ορίσουμε την ασκητική πρακτική ως τη ζώσα προετοιμασία για την αναδοχή της θεογνωσίας, η επίτευξη της οποίας αποτελεί προϋπόθεση της αληθούς θεολογίας. »</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">109. Βλέπε Περί προσευχής, σελ. 206(84), «Ο Κύριος Ιησούς είναι η απόλυτος οντολογική Αλήθεια. Δεν είναι δυνατόν να γνωρίση τις την Αλήθειαν ταύτην άλλως, ει μη ακολουθών την μέθοδον την οποίαν Αυτός ο ίδιος συνέστησεν: "Εάν υμείς μείνητε εν τω λόγω τω Εμώ, αληθώς μαθηταί Μου εστε, και γνώσεσθε την αλήθειαν…" (Ιωάννης 8,31)». Παράβαλλε άσκηση και θεωρία, σελ. 117.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">110. Άσκηση και θεωρία, σελ. 124-25. Βλέπε Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 339(215), Άσκηση και θεωρία, σελ. 17, Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 96(71), Γεωργίου Μαντζαρίδη, «Η μετοχή στην ενέργεια του Θεού ως όρος πραγματώσεως της υποστατικής αρχής στον άνθρωπο», Πρακτικά διορθόδοξου Επιστημονικού Συνεδρίου: Γέροντας Σωφρόνιος ο θεολόγος του Ακτίστου Φωτός, Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος, 2008, σελ. 250.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">111. Βλέπε Δημητρίου Τσελεγγίδη, Η Σημασία του δόγματος στους διαλόγους, σελ. 13, «Για να γίνει όμως ο άνθρωπος μέτοχος της άκτιστης δόξας "εν αισθήσει", οφείλει να τηρεί όλες τις εντολές του Θεού, εκφράζοντας με τον τρόπο αυτό πρακτικώς την αγάπη του προς τον Θεό. Τήρηση των εντολών σημαίνει απόλυτη συμφωνία μεταξύ μας, αφού τότε έχουμε ένα και το αυτό φρόνημα, που είναι το φρόνημα του Θεού, όπως εκφράζεται στο θέλημά του. Με τον πρακτικό αυτό τρόπο γινόμαστε ένα Πνεύμα με τον Θεό, "το έν φρονούντες"».</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">112. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 112(72), 233(149), 403-4 (228-29). Παράβαλλε Δημητρίου Τσελεγγίδη, Ορθόδοξη θεολογία και ζωή, σελ. 233, «Ο ίδιος ο Χριστός έθεσε ως προϋπόθεση της θεοφάνειας και θεοπτίας, αλλά και της ενοίκησης του Τριαδικού Θεού στον άνθρωπο, την αγαπητική πράξη της τηρήσεως των εντολών του Θεού».</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">113. Βλέπε Δημητρίου Τσελεγγίδη, Ορθόδοξη θεολογία και ζωή, σελ. 233, «Η πράξη, που συνδέεται άρρηκτα με την σωματική άσκηση και την κάθαρση των παθών, είναι το θεμέλιο της θεωρίας θεοπτίας, και με τον τρόπο αυτό γίνεται ο θεοδίδακτος τρόπος του απλανώς θεολογείν».</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">114. Άσκηση και θεωρία, σελ. 118. Παράβαλλε Αρχιμ. Αρσενίου (Adnan) Dahdal, Η θεολογική γνωσιολογία στον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, σελ. 32. Στη σελ. 34 σημειώνει: «Όταν ο πιστός πορεύεται την οδό των εντολών του Χριστού, τότε ό,τιδήποτε ακατανόητο για την λογική μας, γίνεται με την Χάρη του Θεού κατανοητό, διότι δεν υπάρχει πια μέρος για το σκοτάδι, αφού το Φως το αληθινό φωτίζει την διάνοια και την άγνοιά μας… ».</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">115. Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 139(110).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">116. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 156(99). Παράβαλλε Αγώνας Θεογνωσίας, σελ. 66-67 και Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 112(87).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">117. Για ένα ενδιαφέρον άρθρο για την σχέση της μνήμης θανάτου και της σημασίας του κτίστου κόσμου, βλέπε Χρυσοστόμου Σταμούλη, «Επίψαυσις αιωνιότητος. Η γοητεία της ζωγραφικής και η ατελεύτητος δημιουργία της προσευχής», σελ. 369-390.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">118. Βλέπε Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 24(16).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">119. Βλέπε Περί προσευχής, σελ. 114(75).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">120. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 29(19).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">121. Βλέπε Περί Πνεύματος και Ζωής, σελ. 81(59).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">122. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 33, 34(21,22). Παράβαλλε Αγώνας Θεογνωσίας, σελ. 121, 98 και Περί προσευχής, σελ. 80(54-55).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">123. Βλέπε Περί πνεύματος και ζωής, σελ. 33-34(25).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">124. Αγώνας Θεογνωσίας, σελ. 70.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">125. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 404(229). Βλέπε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), «Το άκτιστο φως στη ζωή και τη διδασκαλία του Γέροντος Σωφρονίου», Πρακτικά διορθόδοξου Επιστημονικού Συνεδρίου: Γέροντας Σωφρόνιος ο θεολόγος του Ακτίστου Φωτός. Σελ. 297: «Η δεύτερη απαραίτητη προϋπόθεση είναι η μετάνοια. ». Παράβαλλε Δημητρίου Τσελεγγίδη, Ορθόδοξη θεολογία και ζωή, σελ. 232. «Η χαρισματική θεολογία μπορεί να παρέχεται αυθεντικά μόνον από όσους πέρασαν στη θεοπτία ή το λιγότερο από όσους ανήκουν στη βαθμίδα της καθάρσεως από τα πάθη».</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">126. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 46(30). Παράβαλλε Γεωργίου Μαντζαρίδη, «Η μετοχή στην ενέργεια του Θεού ως όρος πραγματώσεως της υποστατικής αρχής στον άνθρωπο», σελ. 249.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">127. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 54(35). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 241-42(179).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">128. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 54-55(35-36).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">129. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 71(46), 60(39). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 64(49).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">130. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 94(60), «Δια του θρήνου της μετανοίας αποκαθίσταται η εκ της αμαρτίας αποκτανθείσα ικανότης ημών να προσλάβωμεν το εκ του Θεού… Εκπορευόμενον Άκτιστον Φως». Παράβαλλε Περί πνεύματος και ζωής, σελ. 36(26), Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 265-66(195) και Αρχιμ. Αρσενίου (Adnan) Dahdal, Η θεολογική γνωσιολογία στον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, σελ. 37.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">131. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 259(168).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">132. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 66-67(43). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 84(62).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">133. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 138(88).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">134. Περί προσευχής, σελ. 161(148). Βλέπε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 79(59) και Ιερομον. Νικολάου (Σαχάρωφ), Αγαπώ άρα υπάρχω, σελ. 84(61-62).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">135. Βλέπε Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 75(49), 77(50), 85(55).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">136. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 76(49).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">137. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 85(55). Βλέπε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 116, 117(84), «Τα δάκρυα που γεννά το βαθύ αυτό κλάμα της μετάνοιας… Είναι και η πιο κατάλληλη προετοιμασία και προδιάθεση του πνεύματος του ανθρώπου, για να καταξιωθεί του Ακτίστου Φωτός». Παράβαλλε όπου πριν, σελ. 118-19(87).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">138. Περί προσευχής, σελ. 247(114, 115).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">139. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 404(229) και σελ. 404(229), «Η "κατάστασις" αυτή είναι γεγονός του Είναι, εκ του οποίου και αυτή αύτη η σκέψις ημών συλλαμβάνει δια του ιδιάζοντος εις αυτήν τρόπου την έννοιαν της Αληθείας».</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">140. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 83(54). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 113(84).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">141. Το μυστήριο της Χριστιανικής ζωής, σελ. 225.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">142. Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 52(43).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">143. Βλέπε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 72-74 (5455) και Γεωργίου Γαλίτη, «Ο παλαιός και ο καινός Αδάμ στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου», Πρακτικά διορθόδοξου Επιστημονικού Συνεδρίου: Γέροντας Σωφρόνιος ο θεολόγος του Ακτίστου Φωτός, Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2008.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">144. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 103(67).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">145. Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 77(58).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">146. Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 168(123)</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">147. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 121(79).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">148. Η ζωή Του ζωή μου, σελ. 75.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">149. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 121(78-79).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">150. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 157(100).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">151. Περί προσευχής, σελ. 109(71).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">152. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 182(113).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">153. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 401-2(227). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 325(242).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">154. Περί προσευχής, σελ. 72(49).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">155. Περί προσευχής, σελ. 250(117).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">156. Βλέπε Περί προσευχής, σελ. 140(134) & 151 -52(143), Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 270(175): «Αι εμφανίσεις του Ακτίστου Φωτός δεν είναι τοσούτον σπάνιαι, ως τινες νομίζουν».</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">157. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 267(173).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">158. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 301(195). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 66(50).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">159. Βλέπε Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 93(59).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">160. Η ζωή Του ζωή μου, σελ. 36.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">161. Βλέπε Περί προσευχής, σελ. 156(146), Περί πνεύματος και ζωής, σελ. 85(62), Αρχιμ. Αρσενίου (Adnan) Dahdal, Η θεολογική γνωσιολογία στον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, σελ. 29, και Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 34-35(25-26).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">162. Περί προσευχής, σελ 169(154). Βλέπε Περί πνεύματος και ζωής, σελ. 65(48), 81(59).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">163. Βλέπε Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 184(143).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">164. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 49(32), Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου),Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 227(168).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">165. Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 178(138). Βλέπε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 326(242).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">166. Ο π. Σωφρόνιος προειδοποιεί όσους επιδιώκουν τη γνώση του Θεού μέσα στον κόσμο της ακαδημαϊκής θεολογίας: «Η καθαρή προσευχή δε δίνεται σε όσους μελετούν πολύ. Υπό την έννοια αυτή, η οδός της θεολογικής επιστήμης δεν είναι καθόλου αποτελεσματική, και σπάνια οδηγεί στην καθαρά προσευχή,», Περί πνεύματος και ζωής, σελ. 55(40). Αντίθετα είναι καλύτερα κάποιος να επικεντρώνει την ακαδημαϊκή του καριέρα στην αύξηση της πίστης και της γνώσης που προέρχεται απ' αυτήν και να επιμελείται δια αυτής της πίστης την εντονότερη βίωση της ασκητικής ζωής.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">167. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 79(52).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">168. Νικολάου Γ. Κόϊου, Θεολογία και εμπειρία κατά τον Γέροντα Σωφρόνιο, σελ. 61. Βλέπε Η ζωή Του ζωή μου, σελ. 59: «Προικισμένος με αγάπη, ο άνθρωπος αισθάνεται συνδεδεμένος με τον αγαπημένο του Θεό. Με αυτό το σύνδεσμο γνωρίζει τον Θεό, και έτσι αγάπη και γνώση γίνονται μια ενέργεια». Παράβαλλε άσκηση και θεωρία, σελ. 131, Αρχιμ. Αρσενίου (Adnan) Dahdal, Η θεολογική γνωσιολογία στον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, σελ. 34 και Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 170(124).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">169. Βλέπε άσκηση και θεωρία, σελ. 117, «Ο Θεός είναι Αγάπη, και δεν είναι δυνατόν να γνωρισθεί και να θεωρηθεί παρά μόνο με την αγάπη και μέσα στην αγάπη». Παράβαλλε Αρχιμ. Αρσενίου (Adnan) Dahdal, Η θεολογική γνωσιολογία στον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, σελ. 71 και Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 347(258).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">170. Το μυστήριο της Χριστιανικής ζωής, σελ. 202. Βλέπε όπου πριν, σελ. 205, Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 91(58), 321(206), Η ζωή Του ζωή μου, σελ. 59, και Ιερομον. Νικολάου (Σαχάρωφ), Αγαπώ άρα υπάρχω, σελ. 63(45).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">171. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 66(43).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">172. Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 192(149).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">173. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 81(53). Παράβαλλε Ιερομον. Νικολάου (Σαχάρωφ), «Ο μοναχικός βίος κατά τον Γέροντα Σωφρόνιο», Πρακτικά διορθόδοξου Επιστημονικού Συνεδρίου: Γέροντας Σωφρόνιος ο Θεολόγος του Ακτίστου Φωτός, σελ. 95.</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">174. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 411-412(234). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 75(56): «Η αγάπη δεν είναι φυσικό ιδίωμα του "ψυχικού" ανθρώπου, αλλά το οντολογικό περιεχόμενο της μακαρίας Ζωής των θείων υποστάσεων».</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">175. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 273(177). Βλέπε όπου πριν, σελ. 306(198).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">176. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 411(233).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">177. Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 348(259).</span></p><p><span style="font-size: large;"><br /></span></p><p><span style="font-size: large;">178. Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 80(52).</span></p>ARETIMAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/10750948634647001569noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-15523132937495861402024-01-22T18:58:00.001+02:002024-01-22T18:58:40.120+02:00γ. Σωφρόνιος του 'Εσσεξ - π. Ευάγγελος Παπανικολάου. Για την μεταμόσχευση<iframe frameborder="0" height="270" src="https://youtube.com/embed/ulBWOXgCp18?si=sVtFTkl8u3wy44Go" width="480"></iframe><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/61TiAKqnDQg" width="320" youtube-src-id="61TiAKqnDQg"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/qeI3FK7aTgg" width="320" youtube-src-id="qeI3FK7aTgg"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/BPhCPg1lQYg" width="320" youtube-src-id="BPhCPg1lQYg"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/T1IPTkaLj6M" width="320" youtube-src-id="T1IPTkaLj6M"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/GW2DXFHJ1jk" width="320" youtube-src-id="GW2DXFHJ1jk"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/KSzaLzRhfjA" width="320" youtube-src-id="KSzaLzRhfjA"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/Sn-lTK6xyGg" width="320" youtube-src-id="Sn-lTK6xyGg"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/ulBWOXgCp18" width="320" youtube-src-id="ulBWOXgCp18"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/-hv_PdAVJyE" width="320" youtube-src-id="-hv_PdAVJyE"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/vnyBCrRH8Pg" width="320" youtube-src-id="vnyBCrRH8Pg"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/jQO6smLe0bA" width="320" youtube-src-id="jQO6smLe0bA"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/1H1oGFItGBw" width="320" youtube-src-id="1H1oGFItGBw"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/VCJ4bCLD3Xg" width="320" youtube-src-id="VCJ4bCLD3Xg"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/q8N4_VKjpYo" width="320" youtube-src-id="q8N4_VKjpYo"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/2F1yScmmTM0" width="320" youtube-src-id="2F1yScmmTM0"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/FHEyBJwpvDI" width="320" youtube-src-id="FHEyBJwpvDI"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/62JhuQArdyk" width="320" youtube-src-id="62JhuQArdyk"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/1icJi8zmx4E" width="320" youtube-src-id="1icJi8zmx4E"></iframe></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/DQc4Huz59fs" width="320" youtube-src-id="DQc4Huz59fs"></iframe></div><br />ARETIMAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/10750948634647001569noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-46336249476375898932024-01-20T20:45:00.001+02:002024-01-20T20:45:45.193+02:00Γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ<iframe style="background-image:url(https://i.ytimg.com/vi/XsD0grQLyk0/hqdefault.jpg)" width="480" height="360" src="https://youtube.com/embed/XsD0grQLyk0?si=RKaVX7YltVYP1b1Q" frameborder="0"></iframe>ARETIMAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/10750948634647001569noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-68149089091262427122024-01-20T20:44:00.001+02:002024-01-20T20:44:52.264+02:00Όλη η ζωή του Αγίου Σωφρονίου του Έσσεξ σε… 15 λεπτά<iframe width="480" height="270" src="https://youtube.com/embed/jQO6smLe0bA?si=hdFQbYsL3FhWY8_W" frameborder="0"></iframe>ARETIMAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/10750948634647001569noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-84386914802401866752024-01-20T20:38:00.002+02:002024-01-20T20:38:22.125+02:00 Κάθε άλλος συνάνθρωπός μου είναι ο αιώνιος αδελφός μου. Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ August 19, 2017 by iconandlight<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgIK12RsFk_Em44bjvLsbphhM_pazRWU9-Bwcta30bKgP1nf5Hee8AHnpfil7rLxBf1ru_TVCQxJO3gOWQW9fyNRN-PPEpmZa1y5otamscmD3Q1hV2nF_ZW9PlL-J1X5EsWVJa7logZXPbWklf6FFrKkfK5KDsvxL-HbZio1ugoio2YgFHetbvkqyLgkzA/s795/419299427_3433088553503051_8307046467993143163_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="795" data-original-width="526" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgIK12RsFk_Em44bjvLsbphhM_pazRWU9-Bwcta30bKgP1nf5Hee8AHnpfil7rLxBf1ru_TVCQxJO3gOWQW9fyNRN-PPEpmZa1y5otamscmD3Q1hV2nF_ZW9PlL-J1X5EsWVJa7logZXPbWklf6FFrKkfK5KDsvxL-HbZio1ugoio2YgFHetbvkqyLgkzA/s320/419299427_3433088553503051_8307046467993143163_n.jpg" width="212" /></a></div><br /><p></p><p>«Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών» (Ματθ. στ’ 12)</p><p><br /></p><p>Παναγία_Божией Матери Икона_Virgin Mary –Byzantine Orthodox Icon_fbbb225090249ffe«Πάτερ, άφες αυτοίς• ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. κγ’ 34)….χωρίς συγχωρητικότητα, οι άνθρωποι δεν μπορούν ούτε να κατανοήσουν το ευαγγέλιό Του, ούτε πολύ περισσότερο να το εφαρμόσουν. Ο Κύριος ξεκίνησε τη διδασκαλία Του με λόγια για τη μετάνοια και την τέλειωσε με λόγια για τη συχώρεση. Η μετάνοια είναι ο σπόρος, η συχώρεση είναι ο καρπός. Ο σπόρος δεν έχει καμιά αξία αν δεν καρποφορήσει. Καμιά μετάνοια δεν έχει αξία χωρίς συχώρεση. Τι θα ήταν η κοινωνία των ανθρώπων χωρίς συχώρεση; Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς</p><p><br /></p><p>***</p><p><br /></p><p>Θεόπνευστοι λόγοι του Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ: </p><p><br /></p><p>Πως μπορούμε να γνωρίσουμε τον Θεό «καθώς εστι»; Ο Χριστός μας δείχνει την οδό παροτρύνοντας μας να παραμένουμε στην αγιότητα για να μη βλάπτουμε τον πλησίον, να προτιμούμε τους άλλους από τον εαυτό μας, να μην επιδιώκουμε να τους εξουσιάζουμε.</p><p><br /></p><p>Όσοι ακολουθούν τον Χριστό με άρρητο τρόπο εξομοιώνονται μαζί Του, σηκώνοντας τα βάρη ή τις αδυναμίες των άλλων: ‘Οφείλουσι δε οι δυνατοί τα ασθενήματα των αδυνάτων βαστάζειν’ (Ρωμ. 15, 1)»</p><p><br /></p><p>Οφείλουμε να πεθάνουμε για τον εαυτό μας, για να ζήσουν οι άλλοι. Ο Χριστός το είπε: «Μη φοβηθείτε να χάσετε τη ζωή σας στη διακονία του αδελφού». Όποιος υπηρετεί τον άλλο σώζει την ψυχή του για την αιώνια ζωή.</p><p><br /></p><p>Μπροστά σε κάθε πρόβλημα, οι μεγαλύτεροι θέτουν τον εαυτό τους στην υπηρεσία του άλλου. Αυτή είναι η μόνη δυνατή λύση. Όπως λέει ο Χριστός, όσοι θέλουν να είναι μεγάλοι γίνονται υπηρέτες και δούλοι ακόμη και των πιο αδυνάτων.</p><p><br /></p><p>Στην πράξη της ζωής η ταπείνωση είναι η μόνη οδός που οδηγεί στη νίκη του παλαιού ανθρώπου. Η εωσφορική υπερηφάνεια απολιθώνει και αποκρύπτει από τον άνθρωπο «την βαθείαν καρδίαν», που είναι ο τόπος της πνευματικής προσευχής, και δημιουργεί πάντοτε αδιέξοδα. Απεναντίας, η ταπείνωση συνοδεύεται με χαρά, κατάνυξη και φως, τα οποία εξαφανίζουν τους πονηρούς λογισμούς και καθαίρουν το νου και την καρδιά.</p><p><br /></p><p>Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος_ св вмч Георгий победоносец_St. George the Trophy-bearer_წმინდა გიორგი გმირავს_Greek Byzantine Orthodox_Maica Domnului si Sfinti1Ο άνθρωπος αρχίζει πραγματικά να υπάρχει από τη στιγμή που συνειδητοποιεί τον εαυτό του ως υιό του αιωνίου Πατρός και προφέρει την προσευχή «Πάτερ ημών» με τη συνείδηση αυτή…</p><p><br /></p><p>Θεωρώ ότι, αν εμείς λέγαμε μόνο τις δύο πρώτες λέξεις της προσευχής αυτής, δηλαδή Πάτερ ημών, αντιλαμβανόμενοι το βαθύ τους νόημα, τότε όλη μας η ζωή σε όλα τα επίπεδα και τις εκδηλώσεις της θα άλλαζε ριζικά. Αν εγώ είμαι υιός τον άναρχου Πατρός, σημαίνει ότι βρίσκομαι έξω από την εξουσία του θανάτου, σημαίνει ότι δεν είμαι δούλος αλλά κύριος, κατ’ εικόνα της κυριότητος του ίδιου του Θεού, σημαίνει ότι αυθεντικά είμαι ελεύθερος με τη μοναδικά αληθινή έννοια της ελευθερίας. Παραμένοντας σε τέτοια κατάσταση, ο άνθρωπος δέχεται κάθε άλλον συνάνθρωπό του ως υιό αναστάσεως και παύει πλέον αυτός να είναι για μένα “μηδαμινός»” ή “ξένος”, αλλά είναι ο αιώνιος αδελφός μου.</p><p><br /></p><p>Ή όπως έλεγε ο Γέροντας Σιλουανός, «ο αδελφός μου είναι η ζωή μου». Σε τέτοια κατάσταση ο άνθρωπος εύκολα και με φυσικό τρόπο συγχωρεί σε όλους τα πάντα και αγαπά πραγματικά τους εχθρούς του. Αλλά την αληθινή αυτή ευαγγελική κατάσταση κατορθώνουν μόνον όσοι πραγματικά πιστεύουν. Η προσευχή που απορρέει από τέτοια παιδική πίστη αμεσότητας αποκαλύπτει στον άνθρωπο άλλους ορίζοντες, μπροστά στους οποίους όλα τα υπόλοιπα στερούνται νοήματος …</p><p><br /></p><p>Αν ο άνθρωπος δεν πιστεύει στην ανάσταση, αν η μικρή αυτή και ελεεινή ζωή είναι η μοναδική γι’ αυτόν και μετά από αυτήν καταλήγει σε πλήρη εκμηδένιση, πώς μπορεί να συγχωρεί εκείνους που τον βλάπτουν στη φτώχια του; Υπερασπιζόμενος τον εαυτό του από τα πλήγματα μισεί τους εχθρούς, αποστρέφεται κάθε άνθρωπο που τον εκβιάζει. Ακόμη χειρότερα, θέλει στη μηδαμινότητά του να δοκιμάσει τον εαυτό του ως δεσπότη και ισχυρό, και έτσι φθάνει στην εγκληματική βία εναντίον του αδελφού του. Από εδώ προκύπτουν ατελείωτες συγκρούσεις, αδελφοκτονίες και αλληλοκτονίες σε πολέμους, που ποτέ δεν σταματούν. Και κατά τη συνείδησή μου η μοναδική οδός προς την αυθεντικά “διαφανή” και αληθινά “ανθρώπινη” ειρήνη είναι να γίνει όλη η ανθρωπότητα κατ’ εικόνα του Ανθρώπου-Χριστού.</p><p><br /></p><p>(Αρχιμ. Σωφρονίου, «Γράμματα στη Ρωσία», εκδ. Ι.Μ.Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ)</p><p>«Πάντες δε υμείς αδελφοί εστε –είπεν ο Διδάσκαλος Χριστός–… είς γαρ εστιν ο Πατήρ υμών, ο εν τοις Ουρανοίς» (Ματθ. 23,8-9).</p>ARETI MAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/16380317380016563132noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-14253497471688888722024-01-20T20:36:00.005+02:002024-01-20T20:36:54.718+02:00 Από τα παθήματα γεννιέται η σοφία. Η ταπείνωσις του Χριστού είναι δύναμις τα πάντα νικώσα. Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ July 10, 2018 by iconandlight<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3OzPeDWQxJSpsi5muSjZJIev3zfkmGoaqJ2YvqPAhIAoPa8lsYoIT0yDjtBb7IjkgU5gOZFnUKjfgehRJj-QGNHQQP4ET-ALWuRVeF4wfqwtng3veWjMePHLBVl2vfCtH3nkmOJCOxCCihnGusng1ZfKSNs9r0Fr3X5LwKVzwEGabm8EPA7AaZARgXz4/s795/419299427_3433088553503051_8307046467993143163_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="795" data-original-width="526" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3OzPeDWQxJSpsi5muSjZJIev3zfkmGoaqJ2YvqPAhIAoPa8lsYoIT0yDjtBb7IjkgU5gOZFnUKjfgehRJj-QGNHQQP4ET-ALWuRVeF4wfqwtng3veWjMePHLBVl2vfCtH3nkmOJCOxCCihnGusng1ZfKSNs9r0Fr3X5LwKVzwEGabm8EPA7AaZARgXz4/s320/419299427_3433088553503051_8307046467993143163_n.jpg" width="212" /></a></div><br /><p></p><p><br /></p><p>Άγιος Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ</p><p><br /></p><p>Εκοιμήθη στις 11 Ιουλίου 1993</p><p><br /></p><p>Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ (†1993)ss2-copysofronie-de-la-essex-icoanaΗ τέλεση της ίδιας της Λειτουργίας, η οποία είναι θυσία για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων, είναι η υψηλότερη από όλες της συμμετοχές στη δύσκολη διακονία προς την ανθρωπότητα.</p><p><br /></p><p>Να είναι κάποιος χριστιανός σημαίνει να πιστεύει στη νίκη επάνω στον κόσμο και τίποτε λιγότερο.</p><p><br /></p><p>Η αμαρτία υπερνικάτε μόνο και αποκλειστικά από τον Χριστό και το Άγιο Πνεύμα … Ο άνθρωπος χωρίς τον Χριστό δεν είναι σε θέση να διακρίνει στον ίδιο τον εαυτό του την παρουσία της αμαρτίας ̇ αλλά και όταν την διακρίνει δεν είναι σε θέση να την υπερνικήσει.</p><p><br /></p><p>Ο εγωισμός είναι η αιτία όλων των τραγωδιών της ζωής του ανθρώπου, της ανθρωπότητος, πάνω στη γη. Αποτελεί κατάσταση αντίθετη προς εκείνη στην οποία μας καλεί η εντολή του Θεού. Ο Θεός μας έδωσε εντολή να αγαπάμε τον πλησίον, τον κάθε συνάνθρωπό μας, όπως τον εαυτό μας.</p><p><br /></p><p>Η ταπείνωσις του Χριστού είναι δύναμις τα πάντα νικώσα.</p><p><br /></p><p>«Η αγάπη δεν αγαπάει υπεροπτικά αλλά πάντα ταπεινώνεται μπροστά στον άνθρωπο».</p><p><br /></p><p>Ο ορθόδοξος μοναχός θέτει όλον το νόημα της ζωής αυτού εις την απόκτησιν της χάριτος του Αγίου Πνεύματος.</p><p><br /></p><p>Στις μέρες μας που σχεδόν έχουν εκλείψει οι συνθήκες για την ησυχαστική προσευχή το μόνο που μας έμεινε είναι η Θ. Λειτουργία. Να δώσουμε όλη μας τη δύναμη και όλη μας την προσοχή στο να τελέσουμε τη Θ. Λειτουργία όπως πρέπει για να βρούμε το πλήρωμα της χάριτος, της σωτηρίας.. Όλη μας η ζωή πρέπει να είναι κατά τον τύπο της Θείας Λειτουργίας.</p><p><br /></p><p>Η προσευχή είναι ανεκτίμητον δώρον του ουρανού, απαιτεί όμως αφ’ ημών «σχολήν». Χάριν της συναντήσεως μετά του Ζώντος Χριστού δεν είναι καθ’ υπερβολήν δύσκολον να αρνηθώμεν τας δελεαστικάς απολαύσεις και να προτιμήσωμεν παντός άλλου την μετ’ Αυτού συνομιλίαν. Εδόθη εις εμέ το εξαίρετον τούτο προνόμιον, τολμώ να είπω, η μακαριότης, ήτις έφθασεν εις την μεγίστην αυτής έντασιν εν τη ερήμω. Η ασκητική έννοια «έρημος» δεν αναφέρεται εις γεωγραφικόν τόπον, αλλά εις τρόπον ζωής: Είναι η απομάκρυνσις από των ανθρώπων, κατά την οποίαν ουδείς βλέπει ή ακούει τον ασκητήν, ουδεμία ανθρωπίνη εξουσία ασκείται επ’ αυτού, και ο ίδιος ουδένα εξουσιάζει. Η ελευθερία αύτη είναι απαραίτητος δια την πλήρη κατάδυσιν του πνεύματος, αλλά και όλης της υπάρξεως ημών, εις την Θείαν σφαίραν. Τότε είναι δυνατόν να μεταδοθή εις ημάς η υπερτέρα πασών των αξιών της γης Θεία απάθεια. Εν αυτή ο άνθρωπος ουδόλως διανοείται υπεροχήν έναντι του αδελφού αυτού. Ουδόλως επιδιώκει τιμήν, δόξαν, έτι μάλλον, υλικόν πλούτον. Ώ, ο θετικός ορισμός της αληθούς ελευθερίας δεν δύναται να εκφρασθή δια λόγων! Δεν εννοώ δια ποίον λόγον η Θεία συγκατάβασις ευδόκησε να ζήσω εν τη ερήμω την «ελευθερία των τέκνων του Θεού» (Ρωμ. η’ 21).</p><p><br /></p><p>Ζώντας στο «περιθώριο», μακριά από την άγρια θηριώδη αυτή ζωή, με φοβερόν πόνο στην καρδιά κράζω προς τον Ουρανό να κατεβεί ως το επίπεδο της γης με το υπέροχο μυστήριό του, να αγκαλιάσει όλους τους ανθρώπους που πραγματικά πάσχουν, να ανοίξει γι’ αυτούς άλλους ορίζοντες του Είναι, ώστε ο κάθε κόπος του ανθρώπου να γίνει ενθουσιώδης διαδικασία δημιουργίας…</p><p><br /></p><p>Είμαι γενικά ευτυχής, γιατί τον χρόνο αυτό είχα σχετικά πολλές ώρες και ημέρες κατά τις οποίες ήμουν εντελώς μόνος. Τόσο πολύ αλλάζει τον άνθρωπο το να είναι μόνος. Τόσο επηρεαζόμαστε από την επίδραση κάθε πλάσματος που συναντούμε!</p><p><br /></p><p>Νομίζω ότι είναι ακριβώς απαραίτητο να αποσυρθεί κάποιος από τα «μικροπράγματα» και τις «λεπτομέρειες», για να ζήσει εντονότερα και βαθύτερα την αληθινή ζωή των ανθρώπων, δηλαδή του Ανθρώπου.</p><p><br /></p><p><br /></p><p>Απορρίπτοντας την πίστη στην Ανάσταση, ο άνθρωπος καταδικάζει τον εαυτό του στον θάνατο. Και η αυτοκαταδίκη αυτή είναι η πραγματική φύση της απογνώσεως. Δεν είναι καθόλου εκπληκτικό ότι ολόκληρος ο κόσμος τώρα βυθίζεται διαρκώς βαθύτερα στην απόγνωση.</p><p><br /></p><p>Σωφρόνιος του Έσσεξ_Elder Sophrony of Essex_მამა სოფრონი_ Старец Софроний (Сахаров) Эссекс_ss2-copyΝα αγαπάς δια της αγάπης του Χριστού σημαίνει να πίνης το ποτήριον του Χριστού· εκείνο το ποτήριον όπερ Αυτός ο Άνθρωπος-Χριστός εδεήθη του Πατρός «παρελθείν» απ’ Αυτού. Η αγάπη του Χριστού είναι μακαριότης μη συγκρινομένη προς ουδέν των εν τω κόσμω τούτω και συγχρόνως είναι πάθος μεγαλύτερον παντός άλλου πάθος μέχρι θανάτου. Ο τελευταίος ούτος ο θάνατος, είναι και η τελευταία δοκιμασία της αγάπης και της ελευθερίας ημών. Εκείνος όστις έστω και εκ μέρους έστω και μακρόθεν ακολουθεί τον Χριστόν «αναβαίνοντα εις Ιεροσόλυμα», ούτος εννοεί τον φόβον εκείνον, του οποίου έλαβον πείραν οι ακολουθήσαντες Αυτόν Μαθηταί Αυτού. Τούτο συμβαίνει διότι πάσα πράξις κατά την εντολήν του Χριστού διέρχεται δια δοκιμασίας και άλλως δεν γίνεται. Και μόνον μετά την δοκιμασίαν λαμβάνει αύτη την αιώνιαν αξίαν αυτής.</p><p><br /></p><p>Έτσι μένω τώρα στην κατάσταση της πιο βαθειάς ευγνωμοσύνης προς την Θεία Πρόνοια για εμένα· για τις δύσκολες ημέρες περισσότερο από τις εύκολες, διότι από τα παθήματα γεννιέται η σοφία.</p>ARETI MAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/16380317380016563132noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-36929287518637673042024-01-20T20:34:00.001+02:002024-01-20T20:34:48.757+02:00 Που είναι αυτό το φως της πατρικής αγάπης; Γιατί μας δόθηκε αυτή η παράλογη ζωή; Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ November 17, 2015 by iconandlight<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghi7j8oebL_IEaWBcHSUiUwsvuLM17zg6w_CmH3ZXbE2fokPuTAEFipqdJNJM8nuLqWL2Mj7N8HdL0cvVdLKMfomp0E6Gas0NO75uROQq9lDq246oCFBEM94MvS0JUf3ZNZ3WfPJ5SwtTWLm5yWoJnayInI51CW-C5oUg-Yx9A8oBEJ5uqFnjn9KD8urg/s795/419299427_3433088553503051_8307046467993143163_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="795" data-original-width="526" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghi7j8oebL_IEaWBcHSUiUwsvuLM17zg6w_CmH3ZXbE2fokPuTAEFipqdJNJM8nuLqWL2Mj7N8HdL0cvVdLKMfomp0E6Gas0NO75uROQq9lDq246oCFBEM94MvS0JUf3ZNZ3WfPJ5SwtTWLm5yWoJnayInI51CW-C5oUg-Yx9A8oBEJ5uqFnjn9KD8urg/s320/419299427_3433088553503051_8307046467993143163_n.jpg" width="212" /></a></div><br /><p></p><p>Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ</p><p>Ρήματα ζωής αιωνίου</p><p><br /></p><p>Η αποκάλυψη λέγει για τον Θεό «Ο Θεός αγάπη εστίν», «Ο Θεός φως εστί και σκοτία εν Αυτώ ουκ έστιν ουδεμία» (Α’ Ιωαν. δ’ 8, α’5)</p><p>Πόσο δύσκολο είναι για εμάς τους ανθρώπους να το αντιληφθούμε!</p><p>Δύσκολο γιατί η ατομική μας ζωή και η ζωή του κόσμου που μας περιβάλλει μάλλον αποδεικνύει το αντίθετο.</p><p>Πραγματικά ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΑΠΗΣ, αν όλοι σχεδόν σαν φτάνουν στο τέλος της ζωής τους φωνάζουν με πίκρα καρδιάς μαζί με τον Ιώβ:</p><p>«Αι ημέραι μου παρήλθον εν βρόμω, ερράγη δε τα άρθρα της καρδίας μου, άδης μου ο οίκος…Πού ουν έτι εστίν η ελπίς;;», κι αυτό που μυστικά αλλά με δύναμη ζητούσε η καρδιά μου από τα νιάτα της «τις όψεται»;; (Ιώβ ιζ’ 11-15)</p><p><br /></p><p>Ο ίδιος ο Χριστός μας διαβεβαιώνει πως ο Θεός προνοεί στοργικά για όλη την κτίση και ότι δεν λησμονεί ούτε ένα μικρό πουλάκι τ’ουρανού, ότι φροντίζει και για τον καλλωπισμό των αγριόκρινων, για τους ανθρώπους μάλιστα η πρόνοια Του είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη, σε βαθμό ώστε «ημών και αι τρίχες της κεφαλής πάσαι ηριθμημέναι εισί» (Ματθ. ι’30)</p><p>Πού είναι λοιπόν η πρόνοια που απλώνεται μέχρι και τα πιο ταπεινά πράγματα και που φροντίζει και για τα πιο ελάχιστα;</p><p>Όλοι πνιγόμαστε ασφυκτικά από το θέαμα του αχαλίνωτου οργίου του κακού στον κόσμο.</p><p>Μυριάδες ζωές, συχνά στην αρχή τους και πολλές φορές χωρίς να έχουν φτάσει στην αυτοσυνειδησία, αρπάζονται με απίστευτη σκληρότητα.</p><p>Γιατί λοιπόν μας δόθηκε αυτή η παράλογη ζωή;;</p><p>Και να, με δίψα ζητά η ψυχή να συναντήση τον Θεό για να Του πή:</p><p>Γιατί μου έδωσες τη ζωή;</p><p>Χόρτασα από βάσανα…</p><p>Με σκέπασε σκοτάδι…</p><p>Γιατί κρύβεσαι από μένα;</p><p>Ξέρω πως είσαι αγαθός αλλά πώς αδιαφορείς τόσο για την τραγωδία μου;</p><p>Δεν μπορώ να σε εννοήσω…</p><p><br /></p><p>Έζησε στη γη ένας άνθρωπος, άνδρας με άσβεστη πνευματική δίψα, που λεγόταν Συμεών. Προσευχόταν για πολύ καιρό με ασταμάτητο θρήνο «ελέησον με».</p><p>Και δεν τον άκουγε ο Θεός.</p><p>Πέρασαν μήνες και μήνες με τέτοια προσευχή και οι δυνάμεις τής ψυχής του εξαντλήθηκαν.</p><p>Έφτασε στην απόγνωση και φώναξε «Είσαι αδυσώπητος».</p><p>Κι όταν μ’αυτές τις λέξεις ράγισε κάτι μέσα στην αποκαμωμένη από την απόγνωση ψυχή του είδε ξαφνικά τον ζώντα Χριστό.</p><p>Φωτιά γέμισε την καρδιά του κι όλο του το σώμα με τέτοια δύναμη που, αν κρατούσε ακόμα μια στιγμή η όραση, θα πέθαινε.</p><p>Ποτέ πια δεν μπορούσε να λησμονήση το ανείπωτα πράο, το απέραντα αγαπητικό, χαρούμενο και γεμάτο από υπερνοητή ειρήνη βλέμμα του Χριστού.</p><p>Και στα επόμενα χρόνια της μακράς ζωής του εμαρτυρούσε ακάματα πως «ο Θεός αγάπη εστίν», αγάπη άπειρη, που ξεπερνά κάθε νου.</p><p><br /></p><p>Πηγή:Από το βιβλίο του Γέροντος Σωφρονίου, Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης ,από την εισαγωγή στον βίο του Αγίου, έκδ 2η, Ι.Μ.Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας 1978.</p><p>Μία προσευχή του Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ :</p><p>Ώ! Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του ζώντος Θεού,</p><p>Σε ικετεύω…</p><p>Αποκάλυψον εις την καρδίαν μου τα μυστήρια Σου· φανέρωσον εις εμέ τον αμαρτωλόν την κεκρυμμένην από του αιώνος Σοφίαν Σου· φώτισον δια του Αγίου Σου Πνεύματος τους νοερούς οφθαλμούς της καρδίας μου, όπως δυνηθώ να ίδω την αγαθήν Πρόνοιαν Σου περί παντός του γένους των ανθρώπων, έτι και εις τα φοβερά γεγονότα του καιρού ημών. Δώρησαι εις την ψυχήν μου δυνάμεις υπομονητικής αγάπης, διότι αποκάμνω εν τη φθαρτή σαρκί μου εκ της θέας, και έτι πλέον, εκ της ακοής περί των αφορήτων βασάνων εις τας οποίας υποβάλλονται αιχμάλωτοι αδελφοί εφ’ όλου του προσώπου της γης … Συ πολλάκις έδωκας εις εμέ την βεβαίωσιν δια την τελικήν νίκην του Φωτός Σου, και όμως βλέπεις, είμαι εξησθενημένος εν τη διακονία μου.</p>ARETI MAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/16380317380016563132noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-45426228070721977932024-01-20T20:32:00.001+02:002024-01-20T20:32:23.019+02:00 Εκτός του Χριστού,δεν υπάρχει λύσις στην τραγωδία της ανθρωπότητος. Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ February 16, 2016 by iconandlight<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieieL7-iPWwiXYlKnFzB0lRO3UIaiJpmk25H3G_iSM6pEVduo_Kqm59KsrhraEVnW0Cgkorb-0hgTd-11kmuZEF10W97LS6IP6Jnn2F37mqIwg86yK9GuJx9DO1YQ68hMTMWwiqQx1L220P6aQxx6kEpU2UQVwJqyt-_rJ37wsyNKg9norubzIr4w6mFM/s795/419299427_3433088553503051_8307046467993143163_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="795" data-original-width="526" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieieL7-iPWwiXYlKnFzB0lRO3UIaiJpmk25H3G_iSM6pEVduo_Kqm59KsrhraEVnW0Cgkorb-0hgTd-11kmuZEF10W97LS6IP6Jnn2F37mqIwg86yK9GuJx9DO1YQ68hMTMWwiqQx1L220P6aQxx6kEpU2UQVwJqyt-_rJ37wsyNKg9norubzIr4w6mFM/s320/419299427_3433088553503051_8307046467993143163_n.jpg" width="212" /></a></div><br /><p><br /></p><p>Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ</p><p><br /></p><p> τεσσαρακοντα μαρτυρες Σεβαστειας_LvKGpp7Qr_wΟ κόσμος όλος κατατυραννείται υπό των συγκρούσεων· συγκρούσεις μεταξύ κρατών διαφόρων κοινωνικών συστημάτων, μεταξύ φυλών και τάξεων, ομολογιών και ιδεολογιών και τα όμοια. Ένεκα των συγχρόνων μέσων μαζικής καταστροφής και αφανισμού ζουν πανταχού πάντες εν ατμοσφαίρα «φόβου και προσδοκίας (συμφορών) των επερχομένων τη οικουμένη» (Λουκ. 21,26). Και ιδού, ιστάμεθα ενώπιον συμπλέγματος προβλημάτων παραδόξων, δυσεπιλύτων. Αφ’ ενός δεν δυνάμεθα να μένωμεν ήσυχοι, διότι ανήκομεν εις την οικογένειαν της ανθρωπότητος και έχομεν κοινά εν πολλοίς πεπρωμένα· αφ’ ετέρου αναθαρρύνουν ημάς οι λόγοι του Χριστού: «Αρχομένων δε τούτων γίνεσθαι ανακύψατε και επάρατε τας κεφαλάς υμών, διότι εγγίζει η απολύτρωσις υμών» (Λουκ. 21,28). Δεν είναι ενταύθα ο τόπος να επιμείνωμεν εκτενέστερον εις την περιγραφήν της καταστάσεως της ήδη υπαρχούσης αποκαλυπτικής εντάσεως· δεν θα εγκαταλείψωμεν όμως το ισχυρόν όπλον, όπερ έδωκεν εις ημάς ο Κύριος: την προσευχήν, «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού του Ζώντος, ελέησον ημάς και τον κόσμον Σου», και την τέλεσιν της Λειτουργικής Θυσίας, έως ότου τούτο θα είναι πρακτικώς δυνατόν.</p><p><br /></p><p>Από το βιβλίο του Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ, Περί Προσευχής, έκδ. Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας.</p><p>Αναρίθμητοι είναι αι μορφαί εμφανίσεως της υπερηφανίας, αλλ’ άπασαι αλλοιώνουν την εικόνα του Θεού εν τω ανθρώπω. Εκτός του Χριστού, άνευ του Χριστού, δεν υπάρχει λύσις εις την τραγωδίαν της επιγείου ιστορίας της ανθρωπότητος. Η γηΐνη ατμόσφαιρα αποπνέει οσμήν αίματος. Η οικουμένη τρέφεται καθ’ εκάστην δι’ ειδήσεων περί φόνων ή βασανισμών των ηττηθέντων εις αδελφοκτόνους συγκρούσεις. Τα μέλανα νέφη του μίσους καλύπτουν από των οφθαλμών ημών το Ουράνιον Φως. Οι άνθρωποι μόνοι δημιουργούν δι’ εαυτούς την κόλασιν αυτών. Άνευ της ολοκληρωτικής αλλαγής ημών δια της μετανοίας, δεν θα επέλθη η λύτρωσις του κόσμου· «λύτρωσις» εκ της φοβερωτέρας πασών των αρών, του πολέμου. Δια τον ταπεινόν φορέα της αγάπης είναι προτιμότερον να φονευθή, ή να φονεύση.</p><p><br /></p><p>Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστίν,Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ), Περί μετανοίας, έκδ. Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1996.</p>ARETI MAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/16380317380016563132noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-35389560582532810262024-01-12T22:33:00.001+02:002024-01-12T22:33:33.382+02:00Εισαγωγή στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου| Αρχιμ. Ζαχαρίας (Έσσεξ Αγγ...<iframe style="background-image:url(https://i.ytimg.com/vi/61TiAKqnDQg/hqdefault.jpg)" width="480" height="360" src="https://youtube.com/embed/61TiAKqnDQg?si=CStKO5PRmci9auca" frameborder="0"></iframe>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-75086392786290066112024-01-12T22:21:00.001+02:002024-01-12T22:21:55.489+02:00Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ - Μια Υπέροχη Συνέντευξη του Μητροπολίτου Κιτί...<iframe width="480" height="270" src="https://youtube.com/embed/q8N4_VKjpYo?si=0dr3wOHaqel9x3Zk" frameborder="0"></iframe>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-12258821371596770282024-01-12T22:20:00.001+02:002024-01-12T22:20:44.861+02:00Father Sophrony's prayer<iframe style="background-image:url(https://i.ytimg.com/vi/yaI5dvjpHcE/hqdefault.jpg)" width="480" height="360" src="https://youtube.com/embed/yaI5dvjpHcE?si=QltZCN2cy-1kbmfZ" frameborder="0"></iframe>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-8621167271873457312024-01-12T22:19:00.001+02:002024-01-12T22:19:40.458+02:00ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ ΣΑΧΑΡΩΦ - ΠΕΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ<iframe style="background-image:url(https://i.ytimg.com/vi/0PwDNUQIezc/hqdefault.jpg)" width="480" height="360" src="https://youtube.com/embed/0PwDNUQIezc?si=z0xQJ44KvmGGKfRu" frameborder="0"></iframe>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-59553850080585091322024-01-12T22:17:00.001+02:002024-01-12T22:17:20.227+02:00Όλη η ζωή του Αγίου Σωφρονίου του Έσσεξ σε… 15 λεπτά<iframe width="480" height="270" src="https://youtube.com/embed/jQO6smLe0bA?si=11UvcRfNa2QiKolF" frameborder="0"></iframe>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-17162225649787224182024-01-12T22:12:00.001+02:002024-01-12T22:12:55.186+02:00Γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ<iframe style="background-image:url(https://i.ytimg.com/vi/XsD0grQLyk0/hqdefault.jpg)" width="480" height="360" src="https://youtube.com/embed/XsD0grQLyk0?si=xbvXvm3T9vR6glDd" frameborder="0"></iframe>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-31882620416223524342022-02-14T12:36:00.004+02:002022-02-14T12:36:38.503+02:00”Η σοφία του κόσμου αυτού δεν μπορεί να σώσει τον κόσμο” (Άγιος Σωφρόνιος Σαχάρωφ του Έσσεξ)<p> </p>
<div class="content-body">
<div class="nodeview">
<div>
<div style="margin-bottom: 15px; text-align: center;">
<img alt="" src="https://www.impantokratoros.gr/dat/C1301BCD/image1.png" style="height: auto; margin-bottom: 10px; margin-left: 10px; max-width: 100%;" /><br />
</div>
<div class="webpage-body"><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;"><strong>Μην έχετε υπερβολική εμπιστοσύνη στην ανώτερη μόρφωση που αποκτήσατε στον κόσμο</strong>.<span id="more-13572"></span></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Ο πολιτισμός στον οποίο ζούμε είναι <strong>κουλτούρα της πτώσεως</strong>.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;"><strong>Η ζωή του κόσμου οργανώνεται γύρω από μερικά ανθρώπινα πάθη και η πνευματική ζωή βρίσκεται στο περιθώριο</strong>.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Οφείλουμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση αυτή των πραγμάτων, <strong>να τοποθετήσουμε την πνευματική ζωή στην καρδιά της ζωής μας.</strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;"><strong>Η σοφία του κόσμου αυτού δεν μπορεί να σώσει τον κόσμο.</strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Τα κοινοβούλια, οι κυβερνήσεις, οι πολυσύνθετοι οργανισμοί των πιο αναπτυγμένων συγχρόνων κρατών της γης είναι ανίσχυροι.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Η
ανθρωπότητα πάσχει χωρίς τέλος. Η μόνη διέξοδος είναι να βρούμε μέσα
μας τη σοφία, την λύση να μη ζούμε σύμφωνα με τις ιδέες αυτού του
κόσμου, αλλά <strong>να ακολουθήσουμε τον Χριστό</strong>.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Μόνο
όταν δεχόμαστε τον Χριστό ως τέλειο Θεό και τέλειο άνθρωπο η πλήρης
πνευματική πείρα, όπως περιγράφηκε από τους Αποστόλους και τους πατέρες
γίνεται κατορθωτή.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Τον
παλιό καιρό, όταν η ζωή για τους πολλούς κυλούσε με προσήλωση στην
σταθερή Παράδοση, ο λόγος του Χριστού εμφανιζόταν αδιατάρακτος.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Αλλά
τώρα όταν όλη η γη είναι γεμάτη απάτη, όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε
απελπισία, όταν οι συνειδήσεις διαμαρτύρονται υβριστικά, όταν η βία
φοβερίζει να εξαφανίσει κάθε ζωή, πρέπει να προσπαθήσουμε να ακουστεί η
φωνή μας.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Στον παρόντα κίνδυνο, ευγενικές λέξεις που δεν οδηγούν πουθενά δεν φθάνουν.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Είναι
ζωτική ανάγκη όλοι σήμερα να στερεώσουμε την πίστη στην αιώνια νίκη του
Χριστού, ώστε και εμείς οι ίδιοι να μπορέσουμε να γίνουμε πνευματικά
ανίκητοι.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;"><strong>Αισθανόμαστε την ασθένειά μας, τη θανατηφόρα δύναμη της αμαρτίας, να ενεργεί μέσα μας και αναζητούμε γιατρό</strong>.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Αυτός θεραπεύει τις ψυχές μας από κάθε ασθένεια δίνοντας νέα δραστηριότητα και φωτίζοντάς τες με ανέσπερο φως.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Από τα αρχαία χρόνια η πείρα της ζωής της Εκκλησίας έχει αποδείξει χωρίς αμφιβολία ότι <strong>για την προσευχή -δηλαδή για τον Θεό- καμιά ασθένεια του πνεύματος δεν είναι αθεράπευτη</strong>.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;"><strong>Είναι
σημαντικό για τις μέρες μας να μπορούμε να μην επηρεαζόμαστε από
εκείνους με τους οποίους σχετιζόμαστε, γιατί διαφορετικά κινδυνεύουμε να
χάσουμε και πίστη και προσευχή</strong>.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Η πραγματική προσευχή βέβαια δεν έρχεται αμέσως.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Δεν
είναι εύκολη υπόθεση να διατηρούμε την έμπνευση ενώ είμαστε
περικυκλωμένοι από τα παγωμένα νερά του κόσμου ο οποίος δεν προσεύχεται.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;">Ο
Θεός έριξε τη θεία φλόγα στη γη και προσευχόμαστε σ΄ Αυτόν να φλογίσει
τις ψυχές μας να μην υπερνικηθούμε από το κοσμικό ψύχος και να μην
επισκιάσει κανένα μαύρο σύννεφο αυτήν τη λαμπρή φλόγα.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;"><em>[Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ): <br /><br /></em></span></p></div></div></div></div><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;"><em><br /><br />έκδοση, Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας, Τετάρτη ἔκδοσις]</em></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana, geneva; font-size: 17px;"><em><a href="https://alopsis.gr/%ce%b7-%cf%83%ce%bf%cf%86%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ba%cf%8c%cf%83%ce%bc%ce%bf%cf%85-%ce%b1%cf%85%cf%84%ce%bf%cf%8d-%ce%b4%ce%b5%ce%bd-%ce%bc%cf%80%ce%bf%cf%81%ce%b5%ce%af-%ce%bd%ce%b1/" target="_blank">https://alopsis.gr/</a></em></span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-23676221195138803642021-10-18T21:30:00.005+03:002021-10-18T21:31:10.198+03:00 Η Θεολογία της Θείας Ευχαριστίας κατά τον Γέροντα Σωφρόνιο του Έσσεξ Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή Δρ. Θ.<p><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><br /></span></span></p><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><br /></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgu1QqIG0CydJ1bB4HePHjP2IwWcFQaDX-mUgquXayzsoNv-ha4xfSHt1hxNmUOZDfwV9I_ZXBC2qPbObeX0myNi9FDwO7dZzPPNl876dBe-O0Hn_WEEeN-vG0as6yYs_e5fJAVmuE6r4MH/s1600/sofronios.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="421" data-original-width="500" height="269" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgu1QqIG0CydJ1bB4HePHjP2IwWcFQaDX-mUgquXayzsoNv-ha4xfSHt1hxNmUOZDfwV9I_ZXBC2qPbObeX0myNi9FDwO7dZzPPNl876dBe-O0Hn_WEEeN-vG0as6yYs_e5fJAVmuE6r4MH/s320/sofronios.jpg" width="320" /></a></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
<br />
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; font-size: 20pt;">Ε</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ίναι γεγονός πως οι άγιοι Γέροντες παραμένουν εσαεί οι φωτεινοί
στύλοι της πίστεώς μας και οι αταλάντευτοι μάρτυρες του Ευαγγελίου, εφόσον
είναι παντοιοτρόπως οι συνεχιστές του Σταυρού και της Αναστάσεως του
Θεανθρώπου, οι καθηγητές τών μετά κόπου αναβαινόντων εις τον ουρανόν ζητητών
του Θεού...</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
<br />
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ι άγιοι Γέροντες του αιώνος μας προεκτείνουν και στις ημέρες μας,
ως δοχεία της Χάριτος του Παναγίου Πνεύματος, όλα εκείνα τα σπουδαία και τέλεια
των μεγάλων ασκητών και <i style="mso-bidi-font-style: normal;">αββάδων</i> της
ερήμου, αποδεικνύοντάς μας ότι τα θαύματα και θαυμάσια του Υψίστου δεν είναι
υπόθεση του παρελθόντος, αλλά αγώνισμα εις το διηνεκές, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Κλίμαξ Ιακώβ</i>, ενώνουσα τη γή με τον ουρανό.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Α</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ν η αγιότητα είναι ο ύστατος σκοπός της εν Χριστώ παιδείας και
οικοδομής, τότε, μέσω των χαρισμάτων και των υψηλών μέτρων που ευδόκησε ο Θεός
να εκφράσουν οι όσιες και άγιες αυτές ψυχές, ο άνθρωπος του σκληρού αιώνος που
ζούμε μπορεί και αυτός να πάθει και να μάθει τα θεία, να ταπεινωθεί, να
αναγεννηθεί και να κτισθεί κατά Θεόν.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Γ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ια ένα τέτοιο χαριτωμένο ανάστημα ο λόγος σήμερα, ο οποίος μαζί με
όλους τους αγίους αποτελούν τη δόξα της Εκκλησίας, επειδή αυτοί κατ’ εξοχήν
περισσότερο από κάθε άλλα μέλος της Εκκλησίας, με την εξαιρετική αγάπη τους στο
Θεό, με την αφοσίωση που έδειξαν στον Κύριό μας Ιησού Χριστό, με την δια βίου
προσπάθειά τους να καθαρθούν, ελεήθηκαν τόσο πολύ, χαριτώθηκαν τόσο πολύ, ώστε
τα χαρίσματά τους να λειτουργούν για εμάς που ζούμε μετά από εκείνους. Εκείνοι
βρίσκονται, ζούν, στην αγκαλιά του Θεού όπως λέμε. Για εμάς δε, που έχουμε
χίλια δυό κι απέραντα προβλήματα και ατέλειωτα πάθη και δυσκολίες κι αδιέξοδα,
οι άγιοι λειτουργούν πέρα από μεσίτες και ως παρηγορητές.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Β</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">έβαια το να μιλήσει κανείς για τους διδασκάλους αυτούς της
Ορθόδοξης αρετής και άθλησης δεν είναι καθόλου εύκολο. Το αντίθετο μάλιστα,
χρειάζεται προσευχή και προπαντός ευσέβεια, όταν πρόκειται ν’ αγγίξει κανείς τα
άγια, το μαρτύριο και την μαρτυρία τέτοιων αναστημάτων της Εκκλησίας. Είναι,
λοιπόν, αδιαμφισβήτητο ότι οι άγιοι Γέροντες, κατά κανόνα, ζούν και εκφράζουν
με έργα την ευχαριστιακή τους ένωση με το Θεό. Είναι οι αληθινοί εραστές του
Θεού γι’ αυτό και στέκονται ως φωτεινοί οδοδείκτες στην πνευματική μας οδύσσεια
και προσφέρουν τον λόγο τους, “αλάτι ηρτυμένο”, για την δική μας σωτηρία και εν
Χριστώ ελευθερία.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><br /></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b><u><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Λίγα βιογραφικά στοιχεία για τον Όσιο Γέροντα Σωφρόνιο του Εσσεξ.</span></u></b></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Γέροντας γεννήθηκε στη Μόσχα από Ρώσους γονείς το 1896. Σπούδασε
στην Κρατική Σχολή Καλών Τεχνών της Μόσχας και επιδόθηκε στην ζωγραφική. Εκτός
από τα πλούσια φυσικά χαρίσματα που είχε, ο Θεός τον προίκισε και με εξαιρετικά
πνευματικά χαρίσματα από την αρχή της ζωής του.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Α</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">πό μικρή ηλικία αφομοίωσε το Πνεύμα του ζώντος Θεού των Πατέρων
του, (όπως μας αφηγείται ο <i style="mso-bidi-font-style: normal;">π. Ζαχαρίας
Ζαχάρου</i> Ιερομόναχος και από νεαρά ηλικία στην συνοδεία του στο Μοναστήρι
του Εσσεξ). Στήν νεότητά του ο Γέροντας Σωφρόνιος διακατείχετο από την δίψα του
Απολύτου, και ασχολήθηκε σοβαρά με πολλά υπαρξιακά προβλήματα της εποχής και
του περιβάλλοντός του. Οι έντονες μεταφυσικές αναζητήσεις του τον οδήγησαν στην
οδυνηρή συναίσθηση του τραγικού χαρακτήρα της ανθρώπινης ύπαρξης. Στήν
συνείδησή του υποτίμησε την ιδέα ότι το Απόλυτο μπορεί να περικλεισθεί στον
ψυχισμό της ευαγγελικής εντολής της αγάπης και απομακρύνθηκε από την
Χριστιανική οδό.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Η</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> θεωρία των ανατολικών θρησκειών, σαν λογική λύση στο θλιβερό
θέαμα των παθημάτων και του πόνου, είλκυσε τον Γέροντα και για οκτώ περίπου
χρόνια ασκήθηκε στον υπερβατικό διαλογισμό της φιλοσοφικής αυτής πλάνης του
υπερπροσωπικού Απόλυτου.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Τ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ην επιστροφή του στην Εκκλησία προκάλεσε το βιβλικό κείμενο της
Σιναϊτικής αποκαλύψεως <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“Εγώ ειμί ο Ών”</i>.
Βοηθούμενος από την Χάρη του Θεού κατανόησε ότι το Απόλυτο και το Άναρχο Είναι,
δεν είναι άλλο από τον προσωπικό Θεό, που αποκαλύφθηκε πρώτα στον Μωϋσή και <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“Επ’ εσχάτου των ημερών τούτων
ελάλησεν....εν τω Μονογενεί Υιώ του Θεού, δια Ιησού Χριστού”</i>. Από την
στιγμή εκείνη της προσωπικής συναντήσεώς του με τον όντως Όντα, δεν έπαυσε με
άκρα έφεση να μυείται στο μυστήριο του αποκαλυφθέντος Θεού και να εμβαθύνει
στις άπειρες διαστάσεις της Υποστάσεως του Χριστού, κατ΄εικόνα του Οποίου
κτίσθηκε ο άνθρωπος.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Τ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ην πλάνη του στο απρόσωπο και φανταζόμενο Απόλυτο του ινδικού
τύπου θρήνησε με πένθος ακραίας έντασης επί δεκάδες χρόνια, θεωρώντας την ως
πτώση όμοια με εκείνη του Αδάμ, και ως αυτοκτονία σε μεταφυσικό επίπεδο. Στό
έργο <i style="mso-bidi-font-style: normal;">του “Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί”</i>,
που είναι η πνευματική αυτοβιογραφία του, περιγράφει, πώς ο ίδιος έζησε τη
μετάνοιά του.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Τ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ο 1925 – μετά από μικρή περίοδο σπουδών στο Θεολογικό Ινστιτούτο
του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι - μετέβη στο Άγιον Όρος στον Άθωνα, όπου μόνασε
συνολικά 22 χρόνια. Πρώτα εγκαταβίωσε στην Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος,
όπου δέχθηκε την μεγαλύτερη δωρεά της ζωής του. Γνωρίσθηκε και συνδέθηκε πνευματικά
με τον άγιο <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Σιλουανό</i>, (1866 – 1938),
στο πρόσωπο του οποίου γνώρισε τις αυθεντικές διαστάσεις της χριστιανικής ζωής.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Έ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">μεινε κοντά στον Άγιο ως το τέλος της ζωής του αγίου, κι έπειτα,
αφού πήρε την ευλογία του Ηγουμένου και των Γερόντων της Μονής, αποσύρθηκε στην
έρημο του Αγίου Όρους. Από εκεί διακονούσε ως πνευματικός των Ιερών Μονών Αγίου
Παύλου, Οσίου Γρηγορίου, Οσίου Σίμωνος Πέτρας, Οσίου Ξενοφώντος και πολλών
άλλων κελλιών και Σκητών.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Τ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ο 1947 έφυγε στην Γαλλία και το 1948 εξέδωσε τα χειρόγραφα, που
του εμπιστεύθηκε ο άγιος Σιλουανός πριν τον θάνατό του, προσθέτοντας μερικά
βιογραφικά στοιχεία του και εκτενή ανάλυση της διδασκαλίας του.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Τ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ο 1959 ίδρυσε την Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή του Τιμίου
Προδρόμου στο Έσσεξ της Αγγλίας, όπου κοιμήθηκε εν Κυρίω την 11η Ιουλίου 1993.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><br /></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b><u><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Η όλη Προσωπικότητα του Οσίου Γέροντος</span></u></b></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ω</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ς πνευματικό φαινόμενο, ο Γέροντας αποτελεί σημείο του Θεού για
την γενιά του. Έζησε την τραγωδία, τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και τις
αναζητήσεις του πολυτάραχου εικοστού αιώνα, και με την ζωή, την προσευχή και
τον λόγο του, έδωσε απαντήσεις στα φλέγοντα ερωτήματα των συγχρόνων του. Την
παραπλάνησή του στην απρόσωπη θεωρία των ανατολικών θρησκειών στην νεότητά του,
θεώρησε ως αποστασία και έγκλημα εναντίον της αγάπης του Θεού των Πατέρων του.
Αυτό, βέβαια, έγινε αφετηρία για ακατάπαυστη, βαθιά και απαράκλητη μετάνοια. Με
την χαρισματική απόγνωση στη μετάνοια, όπως ο ίδιος την αποκαλεί, πέτυχε να
ελευθερωθεί τελείως από τα δεσμά του παλαιού ανθρώπου, και απαθής να εντρυφήσει
στην θεωρία του ακτίστου Φωτός του Προσώπου του Χριστού. Τότε ο Γέροντας
κατανόησε τον πνευματικό <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“τόπο”</i> του
ανθρωπίνου προσώπου με θεανθρώπινο πλήρωμα. Είδε, δηλαδή, τις δύο μεγάλες
εντολές της αγάπης να αποβαίνουν νόμος ολοκλήρου του είναι του, και η μεν πρώτη
να εκδηλώνεται με τον ακράτητο πόθο για τον Θεό μέχρι αυτομίσους, η δε δεύτερη
με την προσευχή υπέρ του κόσμου μέχρι μεγάλων δακρύων. Στην προσευχή αυτή
καταπονήθηκε δεκάδες χρόνια.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Έ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">χοντας ο Γέροντας την εμπειρία αυτή του προσώπου, αποκλειστικού
χαρίσματος του Χριστιανισμού και γνωρίζοντας από μέσα το περιεχόμενο των
ινδικών θρησκευμάτων, αποδείχθηκε ανεκτίμητος απολογητής του ορθοδόξου
ησυχαστικού βιώματος μέσα στο συγκρητιστικό πνεύμα και τις προκλήσεις της
εποχής του. Κατόρθωσε με επιβλητική και αναντίρρητη αυθεντία να διακρίνει τη
διαφορά των θεωριών των δύο ασκητισμών του ινδικού και του χριστιανικού, που
τόσο απέχουν μεταξύ τους, όσο το κτιστό από το άκτιστο.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Α</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ντέταξε στην επί μεταφυσικού επιπέδου αυτοκτονία, στην οποία
οδηγεί ο υπερβατικός διαλογισμός, την ζωηφόρο και ασύγκριτη πείρα της
συναντήσεως και ενώσεως με τον προσωπικό Θεό της Αγίας Γραφής.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Γέροντας Σωφρόνιος απέκτησε τέτοια πίστη και ευλάβεια προς τον
άγιο Σιλουανό, στον οποίο διηγήθηκε την ζωή του. Εμπιστεύθηκε σε αυτόν τον αποκαλυπτικό
λόγο του Χριστού <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“κράτει τον νούν σου εις
τον άδην και μη απελπίζου”</i>, που απετέλεσε σταθμό στον πνευματικό του αγώνα,
και με την δύναμη του οποίου διασώθηκε από κάθε δαιμονική προσβολή και
καθαρίστηκε από τους λογισμούς της υπερηφάνειας.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Π</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ροικίστηκε με πολλά και μεγάλα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.
Μεγαλύτερη εντύπωση απ’ όλα δημιουργούσε ο λόγος του Θεού, που άρπαζε με την
προσευχή του και κυοφορούσε ενεργά στην καρδιά του. Προσευχόταν ώρες πολλές και
με ένταση για τους πάσχοντες και χαιρόταν ακόμη περισσότερο και από το θαύμα,
όταν ο λόγος και η προσευχή του μεταποιούσαν την καρδιά τους. Αγωνιζόταν να
μειώσει τον πόνο τους, αλλά κοπίαζε και δαπανάτο μέχρι τέλους να διακονήσει το
μεγαλύτερο και σημαντικότερο θαύμα της πρόσκαιρης ύπαρξης: Τήν ένωση του
ανθρώπινου Είναι, με το Πνεύμα του ζώντος και αιωνίου Θεού.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ε</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ίχε το χάρισμα της μετανοίας και γνώριζε επίσης τις αλλοιώσεις και
τα ενεργήματα της νοεράς προσευχής. Ήταν μαθητευμένος στον ανακαινιστικό λόγο
του Χριστού και αφομοιωμένος στην μαρτυρική Ιερωσύνη Του. Αγαπούσε με πάθος (
όπως εκτενώς θα ιδούμε παρακάτω), τη θεία Λειτουργία και βεβαίωνε ότι η ορθή
τέλεσή της αφήνει τους ίδιους καρπούς χάριτος στο επίπεδο της προσευχής, όπως η
ησυχαστική προσευχή της ερήμου.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ό</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ταν αισθάνθηκε το τέλος του να εγγίζει, είπε: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“Ολα τα έχω πεί στον Θεό. Τελείωσα ο,τι είχα να κάνω. Τώρα πρέπει να
φύγω”</i>. Τότε με ταπεινή τόλμη έγραψε θερμό γράμμα στον <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Οικουμενικό μας Πατριάρχη Βαρθολομαίο</i> ευχαριστώντας τον από καρδιάς
για όλη την εύνοια που έδειξε στην Ιερή Μονή του. Εξέφρασε βαθιά ευγνωμοσύνη
και παρακάλεσε τον Πατριάρχη να υπερασπίσει και να προστατέψει το μοναστήρι.
Στό τέλος της επιστολής ζητά την ευλογία του Επισκόπου του, για να απέλθει <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“προς το ποθούμενο Φώς της του Χριστού
Αναστάσεως”</i>.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Γέροντας κοιμήθηκε εν ειρήνη και αναπαύθηκε εν Κυρίω, αλλά
συνεχίζει να υπηρετεί με το λόγο του και τις πρεσβείες του το θαύμα που αγάπησε
η ψυχή του: Την αναγέννηση των πιστών και την πλούσια είσοδό τους στην αιώνια
Βασιλεία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Α</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">πό τα έργα του που ήδη εκδόθηκαν και κυκλοφορούν τα κυριώτερα
είναι:</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">1.</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Ο Άγιος Σιλουανός ο
Αθωνίτης,</i> <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">2.</b> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί</i> <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">3.</b> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Περί
Προσευχής</i> <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">4.</b> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Περί Πνεύματος και ζωής,</i> <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">5.</b> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Άσκηση
και θεωρία,</i> <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">6.</b> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">His Life is Mine</i>.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ό</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ποιος γνώρισε τον Γέροντα Σωφρόνιο μέσα από την θεολογική
παρακαταθήκη που άφησε σε όλα τά έργα του, πολύ δε περισσότερο όποιος τον
συνάντησε και συνομίλησε μαζί του, τότε θα διαπίστωσε ότι αξιώθηκε να δεί στο
πρόσωπό του έναν άνθρωπο εν Χριστώ και ότι ακόμη διάβασε, είδε ή άκουσε ή και
γεύθηκε λόγο ζωής, οσμή αθανασίας.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Κ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">αι αυτό το λέγω, διότι ξέρουμε πως αυτό που χαρακτηρίζει τους
Μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας και τους ξεχωρίζει από μερικούς αγίους
Ιερομονάχους και μοναχούς είναι ότι είχαν προσωπική πείρα του Θεού, έφθασαν
στην θέωση, είχαν σπουδαία διανοητικά χαρίσματα, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“χωρητικότητα νοός”</i> και ακόμη είχαν αποκτήσει την παιδεία της
εποχής τους και μπόρεσαν έτσι, αφ’ ενός μέν να καταγράψουν αυτήν την εμπειρία,
αφ’ ετέρου δε να αντιμετωπίσουν τους ποικιλώνυμους αιρετικούς της εποχής τους.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><br /></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b><u><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο Γέροντας Σωφρόνιος και η Θεία Λειτουργία</span></u></b></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Δ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">εν είναι δυνατόν να ομιλήσει κανείς σε μία σύναξη μερικών λεπτών
για την όλη προσωπικότητα και την θεολογία του Οσίου αυτού Πατρός. Απλά θα
αρκεστούμε σε αυτήν την παρουσίαση με τις θεολογικές συμβουλές αλλά και τις
προσωπικές του εμπειρίες για την θεία λειτουργία, κάτι που είναι τόσο πολύτιμο
για όλους μας κληρικούς και λαϊκούς.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ταν προσηύχετο ιδιαίτερα κατά την θεία λειτουργία συνέπασχε για
όλους τους ανθρώπους που ήταν χωρισμένοι από τον Θεό. Ζώντας στην έρημο του
Αγίου Όρους, κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, βίωνε όλη την
οδύνη της ανθρωπότητας και προσευχόταν για όλους τους ανθρώπους με κλαυθμό,
όπως προσευχόταν και για την δική του πτώση. Σε αυτό συνέβαλε και η εμπειρία
του από τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο και την Ρωσική επανάσταση. Όπως γράφει, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“δεν υπάρχει μεγαλυτέρα αμαρτία εκείνης του
πολέμου”</i>. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Έτσι αισθανόταν την
κοινωνία με τον κόσμο, έστω κι αν ζούσε στην πλέον απομονωμένη έρημο. Γι αυτό
γράφει:</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">“Κατ’ εκείνους τους χρόνους έζων
την Λειτουργίαν αναμιμνησκόμενος του Χριστού προσευχομένου εν Γεσθημανή και
αποθνήσκοντος επί του Γολγοθά. Ευρισκόμην εν απογνώσει, διηνοίχθησαν εις εμέ αι
διαστάσεις της Πρώτης Πτώσεως του Ανθρώπου. Δεν γνωρίζω πώς επέζησα”</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">. ( <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Οψόμεθα τον Θεόν
καθώς εστί, σελ.170</u></b>).</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Α</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">υτή η φράση <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“Πώς επέζησα”</i>,
δείχνει την ένταση της προσευχής του Γέροντος για όλη την ανθρωπότητα, που τον
οδηγούσε σε παράφορη προσευχή, σε θρήνο για όλο τον κόσμο, ο οποίος θρήνος – κλαυθμός
τάραζε και τα οστά του και όλη του την ύπαρξη.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Μ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ία τέτοια διάπυρη προσευχή είναι ιερουργία για όλο τον κόσμο. Ο
προσευχόμενος γίνεται, με την γενική έννοια του όρου, ένας Ιερεύς που διαθέτει
την πνευματική Ιερωσύνη, δηλαδή την προσευχή για όλους τους ανθρώπους. Όμως, ο
ίδιος έγινε και Ιερεύς, με την ειδική έννοια του όρου, δηλαδή έλαβε το χάρισμα
της Ιερωσύνης και τελούσε την θεία Λειτουργία μέσα στο <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“πνεύμα”</i> της προσευχής για όλο τον κόσμο. Έτσι έλεγε ότι η θεία
Λειτουργία ανοίγει την καρδιά του ανθρώπου για τα παθήματα όλων των ανθρώπων. Η
ψυχή του βυθιζόταν στον ωκεανό των ανθρωπίνων παθημάτων.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Κ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">άνει λόγο για το ότι, όταν τελούσε την θεία Λειτουργία στην έρημο
μόνος του με την βοήθεια ενός μοναχού που τον βοηθούσε στην ψαλμωδία και βρισκόταν
στον τύπο του λαού, (ο Μοναχός), είχε βαθυτάτη συνείδηση της παρουσίας όλων των
ανθρώπων και ότι κάθε θεία Λειτουργία είναι ένα παγκόσμιο γεγονός.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ε</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">άν κάθε Χριστιανός που συμμετέχει στην θεία Λειτουργία έχει την
δυνατότητα να βιώσει τις οδύνες όλων των ανθρώπων καί να προσευχηθεί γι’
αυτούς, αυτό πολύ περισσότερο συμβαίνει με τον Ιερουργούντα Κληρικό. Μέσα από
το πρίσμα αυτό ο Γέροντας Σωφρόνιος ψηλαφούσε την αιώνια Αρχιερωσύνη του
Χριστού και σεβόταν αυτό το μεγάλο χάρισμα. Ευγνωμονούσε τον Θεό για την <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“ευλογία της Ιερωσύνης”</i> που έλαβε και
παρά το ότι δεν είχε κάποιο κώλυμα της ιερωσύνης <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“εν τούτοις, εν πνεύματι ησθανόμην εαυτόν άξιον μόνον της καταδίκης εις
το σκότος το εξώτερον. Ο Θεός όμως εποίθησες μετ’ εμού το εναντίον. Όσον
μεγαλυτέρα ήτο η επίγνωσις της αναξιότητός μου, τοσούτον δαψιλώτερον έδιδεν εις
εμέ να ψηλαφήσω την αιώνιον Αυτού Αρχιερωσύνην”</i> (<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Οψόμεθα...σελ.353</u></b>).</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Μ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ια τέτοια νοερά και καθαρή προσευχή και μια προσευχή υπέρ όλου του
κόσμου, μερικές φορές, σε στιγμές που ο άνθρωπος δεν το περιμένει, τον οδηγεί
στην θέα του ακτίστου Φωτός. Καί τέτοιες εμπειρίες που είναι σπάνιες στην
πλειονότητα των ανθρώπων, είχε πολλές ο Γέροντας Σωφρόνιος, ακριβώς γιατί η
προσευχή του γινόταν μέσα στην προοπτική του θείου Φωτός.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Σ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">τα τροπάρια της Εκκλησίας και την όλη παράδοσή της ο Θεός υμνείται
ως Φώς και μάλιστα ως τρισήλιο Φώς. Δεν συμβαίνει αυτό επειδή απλά και μόνο το
είπε ο Χριστός. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“ Εγώ ειμί το Φώς...της
ζωής” </i>(<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Ιω. Η΄, 12 – 13</u></b>),
αλλά κυρίως γιατί, όσοι αξιώθηκαν να δούν τον Θεό εν τη δόξη Αυτού, Τον είδαν
ως Φώς. Αυτό το φώς είναι άκτιστο και λέγεται και δόξα του Θεού, και εκείνος
που αξιώνεται αυτής της εμπειρίας λέγεται δοξασμένος.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ι άγιοι, όταν φθάνουν σε κατάσταση θεώσεως, βλέπουν την ενέργεια
του Θεού ως Φώς. Μεταμορφώνονται και βλέπουν την δόξα του Θεού. Κατά τον Άγιο
Γρηγόριο τον Παλαμά οι θεούμενοι βλέπουν το Φώς, αφού λάβουν οφθαλμούς τους
οποίους δεν είχαν προηγουμένως. Το Φώς αυτό γίνεται καταληπτό με τους
οφθαλμούς, οι οποίοι όμως έγιναν υπεράνω των φυσικών ματιών και αντιλαμβάνονται
το πνευματικό φώς με πνευματική δύναμη. Οι σωματικές, δηλαδή, αισθήσεις
μεταμορφώνονται από την Χάρη του Θεού και βλέπουν το άκτιστο Φώς.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Γέροντας έδινε μεγάλη σημασία στη θεία Λειτουργία. Μάλιστα τη
λειτουργική προσευχή την ονόμαζε υποστατική προσευχή. Την προσευχή που ανήκει
στον άνθρωπο ως εικόνα Θεού, ως πλασμένο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση Θεού.
Μέσα στην θεία Λειτουργία ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει όλη τη ζωή του Χριστού, να
ζήσει το Χριστό. Θεωρούσε, ότι στις ημέρες μας στη θ. Λειτουργία ο άνθρωπος
μπορεί να βρεί το πάν. Και ότι, όταν τελείται με προσοχή, έχει μέσα της όλη την
χάρη του Θεού. Εφ’ όσον είναι ο Χριστός που τελεί στην ουσία τη θ. Λειτουργία,
όπου είναι ο Χριστός εκεί είναι και όλος ο ουρανός.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Έ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">τσι, υποστήριζε ότι επειδή στις ημέρες μας που σχεδόν έχουν
εκλείψει οι συνθήκες για την ησυχαστική προσευχή το μόνο που μας έμεινε είναι η
θ. Λειτουργία, γι’ αυτό πρέπει να την τελέσουμε όπως πρέπει για να βρούμε το
πλήρωμα της χάριτος, της σωτηρίας.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Α</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">φηγήθηκε ο Ιερομόναχος Ζαχαρίας Ζαχάρου μέλος της μοναστικής
αδελφότητας του Εσσεξ, σχετικά με τον Γέροντα Σωφρόνιο, στην θεολογική του
διδασκαλία για την θ. Λειτουργία. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">«...Πάντοτε
ο νούς του ήταν αιχμαλωτισμένος από την εικόνα του Ιησού Χριστού ανεβαίνοντας
τον Γολγοθά. Πώς αυτός ο άνθρωπος, ο Ιησούς Χριστός, στις μέρες της σαρκός Του
ανέβαινε στο Γολγοθά, φέροντάς τον όλον μέσα Του. Προσευχόμενος για όλον τον
Αδάμ. Γι αυτό και όταν αναστήθηκε ανέστησε μαζί Του και όλο το περιεχόμενο που
τον συνόδευσε στον τάφο. Όπως ψάλλουμε Παγγενή τον Αδάμ.”</i> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Έτσι έλεγε, κι εμείς στη θ. Λειτουργία όταν
λέμε στό Θεό “τα σά εκ των σών σοί προσφέρομεν κατά πάντα και δια πάντα”
αργότερα, όταν ο Θεός θα απαντήσει μέσα στη θ. Λειτουργία “τα άγια τοις αγίοις”
εκείνα που φέραμε μπροστά στο Θεό, μέσα στην καρδιά μας, όλα τα αιτήματα, όλη
την πίστη, όλη την αγάπη, θα τα δεχθεί, θα τα αγιάσει, θα τα ευλογήσει και όσα
φέρει ο ιερέας μέσα στην καρδιά του, κι όχι μόνο ο ιερέας αλλά και οι πιστοί.
Αν ο ιερέας που τελεί τη θ. Λειτουργία και οι πιστοί μέσα σ’ αυτήν προσφέρουν
τα δώρα τους με προσευχή, τότε θα απλώσει την ευλογία του ο Θεός πάνω σε όλο
τον κόσμο δι αυτής της πράξης της θ. Λειτουργίας»</i>. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Έτσι η ανθρωπότης θα γίνει έθνος άγιον. Θα
λειτουργηθεί. Έθνος άγιον βέβαια θάναι όσοι είναι βαπτισμένοι και λειτουργούν
στη χάρη του βαπτίσματος, το έθνος το άγιον, ο περιούσιος λαός, όπως λέγει ο
Απόστολος Πέτρος. Ωστόσο, όταν δεχτούν οι άνθρωποι το Ευαγγέλιο και τον λόγο
του Θεού, τότε θα γίνουν έθνος άγιον.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Π</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ερισσότερο ο Γέροντας επέμενε στην προσευχή της μετανοίας. Ο
άνθρωπος να προσεύχεται στη θ. Λειτουργία όπως μας διδάσκουν οι προσευχές που
διαβάζουμε πριν τη θεία Ευχαριστία, οι οποίες είναι προσευχές μετανοίας,
προσευχές που δείχνουν ότι ο άνθρωπος είναι άρρωστος ψυχικά. Δηλαδή, είμαστε
όλοι πεσμένοι, είμαστε όλοι κατά συνέπεια ψυχικά άρρωστοι και έχουμε ανάγκη της
θεραπείας. Και είναι η χάρις του Θεού που θεραπεύει τα τραύματα της αμαρτίας.
Επομένως, άν θέλουμε να βρούμε χάρη και έλεος από την θ. Λειτουργία, θα τα
βρούμε κατά το μέτρο που προσφέραμε προσευχή μετανοίας.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Γέροντας Σωφρόνιος, θεωρούσε πώς όλη μας η ζωή οφείλει να είναι
κατά τον τύπο της θ. Λειτουργίας. Δηλαδή. Όπως στη Λειτουργία βασίζουμε το
Μυστήριο πάνω στον λόγο του Χριστού και καλούμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος με
την προσευχή στον Ουράνιο Πατέρα παρακαλώντας ν’ αγιασθούν τα δώρα κι εμείς,
έτσι πρέπει νάναι και όλη μας η ζωή. Να βασίζεται πάνω στον λόγο του Θεού και
τη δέηση, την ικεσία. Τότε αγιάζεται ο άνθρωπος και μαζί του όλη η κτίση. Οι
συμβουλές του και το παράδειγμα της ζωής του ήταν κυρίως η λειτουργική
Προσευχή.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><br /></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b><u><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Αλλά τί εννοούσε ο όσιος γέροντας λειτουργική προσευχή?</span></u></b></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Η</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Προσευχή αρχίζει οπόταν ευλογήσει ο Ιερέας λειτουργός στην αρχή,
την Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, οπότε
κατεβαίνουμε βαθμηδόν μέχρι των προσκαίρων βιοτικών αναγκών, για να ανεβούμε
και πάλι δια της δοξολογίας (εδώ νοείται η πρώτη εκφώνηση μετά την μεγάλη
εκτενή: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“Οτι πρέπει Σοι πάσα δόξα…”</i>),
μέχρι του θρόνου του Θεού. Αυτή η ακατάπαυστη κίνηση – άλλοτε πρός τον Θεό,
άλλοτε προς τον κόσμο – χαρακτηρίζει την ιερουργία μας.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Σ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">τη λειτουργική προσευχή σημειώνουμε ότι ο Γέροντας Σωφρόνιος
βλέπει στην πνευματική ουσία της μία<i style="mso-bidi-font-style: normal;"> “θυσία
υπέρ των αμαρτιών της ανθρωπότητος”</i>, μία αιώνια θυσία αγάπης για τις
αμαρτίες όλου του κόσμου. Έτσι η λειτουργική προσευχή αποκτά μια κοσμική
διάσταση αφού συνιστά προσφορά υπέρ όλης της ανθρωπότητας. Η θεία Λειτουργία
γίνεται ο χώρος συνάντησης των πάντων και κάθε τι ζωογονείται και
μεταμορφώνεται από την άκτιστη τριαδική χάρη. Ο πιστός καλείται να ενωθεί με το
Χριστό και να ζήσει στο πρόσωπό του τη φανέρωση του θεανθρώπινου Είναι.
Συμμετέχοντας ο πιστός σε αυτήν, ζει την ελευθερία της καινής κτίσης,
γεμίζοντας από τη χάρη της βασιλείας του Θεού, η οποία τον ελευθερώνει από τα
αισθητά και τον μεταφέρει στα νοητά.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Κ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ατά συνέπεια, η Εκκλησία συνεχίζει να αποτελεί απαραίτητη
προϋπόθεση για την πλήρη πραγμάτωση του <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“κατ’
ε</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ι</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">κόνα κα</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ι</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> του</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;"> </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">καθ’ </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ο</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">μοίωσιν”</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> στο επίπεδο της ανθρωπότητας.
Σκοπός της είναι να χαράξει στη συνείδηση των συμμετεχόντων, κατά το δυνατόν
πληρέστερον, το <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“έργο”</i> του Χριστού
επί της γης (πρβλ. <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Ιω.17,4</u></b>),
αφού άλλωστε στις αυθεντικές της διαστάσεις αναβιώνει όλη την Οικονομία του
Χριστού. Καθήκον του λειτουργού είναι η αναλλοίωτη μέσα στο χρόνο επανάληψη της
<i style="mso-bidi-font-style: normal;">«Θείας πράξεως τ</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">η</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ς </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">α</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">πολυτρώσεως το</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">υ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> κόσμου, πρ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "tahoma";">ὸ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ς </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">κπληρ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ώ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">σιν τ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">η</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ς </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ντολ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ή</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ς το</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">υ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Χριστο</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ύ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">: “Το</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ύ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">το ποιε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ί</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">τε ε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ι</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ς τ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">η</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ν </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">Ε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">μ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ή</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ν </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">α</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">νάμνησιν”»</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Σ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">τη θεολογική σκέψη του Γέροντα Σωφρονίου το στοιχείο της ιστορικής
ανάμνησης είναι παρόν, αφού η Λειτουργία αναδεικνύει την ορατή παρουσία της
γεσθημανείου προσευχής του Κυρίου και του σταυρικού θανάτου στο Γολγοθά μέσα
στην ιστορία της οικουμένης, ενώ παράλληλα χρόνος και αιωνιότητα συνυφαίνονται.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> πνευματικός πατέρας και λειτουργός, αλλά και οι πιστοί που
μετέχουν στην ευχαριστιακή σύναξη, μαθαίνουν να ζουν σε δύο επίπεδα, το θείο
και το ανθρώπινο, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ιδίου του Χριστού, δηλαδή <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“να διαμένουν πνεύματι εν τη Θεία σφαίρα και
ταυτοχρόνως να συμμετέχουν εις τα τραγικά πεπρωμένα της οικουμένης”</i>. Έτσι
δίνεται έμφαση στη θεώρηση της Λειτουργίας ως αδιάκοπης και αμοιβαίας <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“κίνησης” </i>μεταξύ Θεού και κόσμου,
συνιστώντας μία απόπειρα ενοποίησης των δύο αυτών οντολογικών σφαιρών και ως
τέτοια συνεπάγεται μία επώδυνη διάρρηξη του <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“είναι”</i>
μας. Το εύρος λοιπόν της λειτουργικής προσευχής εκτείνεται από την ανάβαση στη
θεία σφαίρα έως, όμως, και την οικτίρμονα κατάβαση στα τραγικά πεπρωμένα της
οικουμένης.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ό</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">πως ο Χριστός παρακάλεσε στον κήπο της Γεσθημανή υπέρ όλου του
κόσμου, έτσι και ο λειτουργός θα πρέπει να ακολουθήσει το υπόδειγμα του
Χριστού, συγκεφαλαιώνοντας τον κόσμο δια της χριστομιμήτου προσευχής. Έτσι θα
μπορέσει να νιώσει και να αφομοιώσει το γεγονός της άρσης απ’ το Χριστό των <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">α</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">σθενει</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ώ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ν </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">η</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">μ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ώ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ν” </span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">(<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Ησ. 53,3 – 4</u></b>). Ο μυστικός αυτός επωμισμός του πόνου της
ανθρωπότητας είναι αναγκαίος προκειμένου να εξαλειφθούν οι αρνητικές δυνάμεις,
δηλαδή οι συνέπειες της αμαρτίας εντός της ανθρωπότητας.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Π</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ράγματι, ο ιερέας που βιώνει σε βάθος τη θεία Λειτουργία, εισδύει
μέσα στο βαθύτατο πνεύμα της, που είναι το πνεύμα της κένωσης του Χριστού. Το
υπόδειγμα της κένωσης του Χριστού (πρβλ. <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Ιω.13,15</u></b>)
είναι κεφαλαιώδους σημασίας για το Γέροντα Σωφρόνιο. Όπως ο Κύριος στον κήπο
της Γεθσημανή είχε μπροστά Του το ποτήριο των θλίψεων και των αμαρτιών όλου του
κόσμου και προσευχήθηκε <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“μετ</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "tahoma";">ὰ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> κραυγ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ή</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ς </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ι</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">σχυρ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ά</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ς κα</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ί</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> δακρύων”</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">(<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Εβρ.5,7</u></b>) για τη σωτηρία όλης της οικουμένης, έτσι και ο
κληρικός αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους, προσευχόμενος υπέρ όλου του κόσμου,
για την ειρήνη και τη σωτηρία των πάντων. Κατά τη διάρκεια της θείας
Λειτουργίας ανοίγεται η καρδιά του σε όλη την οικουμένη, συλλαμβάνει τους
στεναγμούς της και ικετεύει γι’ αυτήν. Η εξάντληση που πάσχει είναι η κενωτική
εμπειρία με την οποία θα μπορέσει να επεκταθεί πνευματικά και να γνωρίσει
διαχρονικά τον κόσμο, αλλά και τον Υιό του Ανθρώπου στο θεανθρώπινο πλήρωμά
Του. Μιμούμενος την κενωτική πορεία του Χριστού ο λειτουργός αλλά και κάθε
πιστός, αυξάνει πνευματικά μέσω του πόνου και αποκτά <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“κοσμική και μετακοσμική αυτοσυνειδησία”</i>.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Α</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ναφέρει χαρακτηριστικά ο Γέροντας Σωφρόνιος ότι “ο κληρικός
ολόκληρος – με την καρδιά, την ψυχή και το σώμα – πρέπει να συμμετέχει σ’ αυτή
την οδυνηρή για τον κόσμο προσευχή. Και όσο περισσότερο πονά, τόσο περισσότερο
διαχέεται η θεραπευτική δύναμη του Αγίου Πνεύματος στον κόσμο, με την προσευχή
του”. Πράγματι, ο ιερέας όταν τελεί τη θεία Λειτουργία πρέπει να έχει βαθιά στη
συνείδησή του ότι είναι μεσίτης. Παραλαμβάνει από τον κόσμο πόνο, δάκρυα,
ασθένειες και παρακλήσεις και έπειτα τα αναφέρει στο θρόνο του Θεού. Έπειτα
μεταφέρει στον κόσμο παρηγοριά, θεραπεία και ό,τι έχει ανάγκη ο καθένας.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Π</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">αρατηρούμε λοιπόν ότι η λειτουργική δέηση είναι εξαντλητική, αφού
εκείνος που τη ζει βιώνει συγχρόνως τη φοβερή διάσπαση όλης της ύπαρξής του και
απαιτείται μεγάλος αγώνας από τον ιερέα προκειμένου να παραμείνει στο πνεύμα
αυτό της θείας Λειτουργίας. Δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για κάποια
ευχάριστη και ανώδυνη ψυχοπνευματική κατάσταση, αφού υπάρχει έντονο το στοιχείο
της τραγωδίας τόσο ως προσωπικό βίωμα όσο και ως συμμετοχή στα παθήματα όλης
της ανθρωπότητας. Αυτός πιστεύουμε ότι είναι και ο λόγος που ο Γέροντας
ονομάζει μάρτυρες της θείας αγάπης όσους έχουν την εμπειρία τέτοιων
καταστάσεων, αφού η προσευχή υπέρ του σύμπαντος κόσμου είναι <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">η</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> πλέον βαρε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ί</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">α”</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Α</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">παιτείται αμείωτος αγώνας ώστε ο λειτουργός να αναφέρει στο Θεό
όλες τις καταστάσεις και ανάγκες των ανθρώπων και να εκζητήσει για όλους τη
χάρη του Θεού. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, είναι αδύνατον για τον ιερέα τη
στιγμή που προσφέρει την αναίμακτο θυσία του αμνού του Θεού στο ιερό
θυσιαστήριο, να μένει εγκλωβισμένος στα όρια των τοπικών αναγκών, λησμονώντας
την υπόλοιπη ανθρωπότητα που βασανίζεται από τα δεσμά της απόγνωσης, του
αμοιβαίου μίσους, της αδικίας και κάθε είδους εκβιασμών. Αυτός είναι και ο
σημαντικότερος λόγος που η λειτουργική προσευχή, η οποία αποτελεί την καλύτερη
ορθόδοξη μαρτυρία προς το σύγχρονο κόσμο, δεν πρέπει να εξασθενήσει, αλλά να
ενταθεί. Χρειάζεται γενναία ψυχή, ισχυρό φρόνημα, ακλόνητη πίστη και επίμονη
άσκηση ώστε να επιτελέσει ο ιερέας τη θεία Λειτουργία στις αυθεντικές της
διαστάσεις, αφού η ψυχή του λειτουργού θα νοιώθει πολλές φορές εξάντληση από τη
θεωρία των παθημάτων και της διαφθοράς του πεπτωκότος κόσμου. Η Λειτουργία,
όπως προείπαμε, είναι θυσία υπέρ των αμαρτιών της ανθρωπότητας και έχοντας ο
ιερέας αυτή την επίγνωση, τότε θεωρεί την ιερωσύνη του και όλη τη ζωή του ως
διακονία για τη σωτηρία του σύμπαντος κόσμου.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Κ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ατά τη διδασκαλία λοιπόν του Γέροντα, ο ιερέας οφείλει να γίνει,
όσο αυτό είναι δυνατόν στην ανθρώπινη φύση, όμοιος με τον Υιόν του Θεού, τον
μόνο αληθινό αρχιερέα, ο οποίος πρόσφερε εκούσια τον Εαυτό Του υπέρ όλου του
ανθρώπινου γένους. Μέσα από τη λειτουργική προσευχή για όλο τον κόσμο ο
Γέροντας Σωφρόνιος κατανοούσε την αιώνια αρχιερωσύνη του Χριστού και σεβόταν
αυτό το μεγάλο χάρισμα. Η ευγνωμοσύνη του προς το Θεό για την ευλογία να είναι
ο ίδιος ιερέας ήταν μεγάλη και παρά το γεγονός ότι δεν είχε κάτι το μεμπτό στην
ιερατική του διακονία, ο ίδιος αισθανόταν ανάξιος αυτής της δωρεάς. Σύμφωνα με
τα γραφόμενά του όσο <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“μεγαλυτέρα ήτο η
επίγνωσις της αναξιότητός μου, τοσούτον δαψιλώτερον έδιδεν εις εμέ να ψηλαφήσω
την αιώνιον Αυτού Αρχιερωσύνην”</i>.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Έ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">χοντας ως παράδειγμα τον ίδιο, διαπιστώνουμε ότι όταν λειτουργούσε
η ψυχή του βυθιζόταν στον ωκεανό των ανθρωπίνων παθημάτων αγκαλιάζοντας όλο τον
κόσμο με τη δέησή του, αφού μάλιστα μέσα του από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο
(1914 – 1918) και τη Ρωσική Επανάσταση (1917) αποτυπώθηκαν στην ψυχή του <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“εσαεί τα απαράκλητα μαρτύρια πολλών εκατομμυρίων
ανθρώπων”</i>.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Πρέπει να επισημάνουμε στο σημείο αυτό ότι η λατρεία, και
ειδικότερα η θεία Λειτουργία, δεν είναι έργο μόνο των κληρικών, αλλά και όλων
των πιστών. Αυτό διαπιστώνεται και από τον τρόπο εκφοράς των αιτημάτων, με τη
συχνή χρήση του πρώτου προσώπου και του πληθυντικού αριθμού, γεγονός που
αποδεικνύει ότι η λειτουργική προσευχή είναι έργο ολόκληρης της λατρεύουσας
κοινότητας. Βέβαια η Λειτουργία στην Ορθόδοξη Εκκλησία δε μπορεί να τελεστεί
χωρίς ιερέα, αλλά και ο ιερέας μόνος δε μπορεί να τελέσει τη θεία Λειτουργία. Η
λατρεία προσφέρεται από τον κλήρο και το λαό, με τους κληρικούς να προΐστανται
της λατρείας και τους λαϊκούς να την πλαισιώνουν. Η κοινή προσευχή της
Εκκλησίας είναι λογική λατρεία του τριαδικού Θεού και οι μετέχοντες συνιστούν
το Σώμα του Χριστού (πρβλ. <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Α΄
Κορ.10,17</u></b>), το οποίο δε μπορεί σε καμία περίπτωση να μεταβληθεί σε
παθητικό δέκτη ακουσμάτων και κινήσεων. Οι πιστοί δεν παρίστανται απλώς
ασυναίσθητα στο χώρο του ναού, δεν παρακολουθούν, αλλά κατανοούν και βιώνουν
και συμμετέχουν στη Λειτουργία συμμετέχοντας ενεργά στην <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“προσευχητική άθληση”</i>.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Σ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">τη σύναξη της Εκκλησίας με την ευδοκία του Παρακλήτου, που
αποστέλλεται από τον Πατέρα διά του Υιού, οι πιστοί αγιάζονται και
αφθαρτίζονται. Προγεύονται τη Βασιλεία του Θεού, ανακαινίζονται και καρποφορούν
πνευματικά, όχι όμως ως μεμονωμένα άτομα, αλλά ως ενεργά μέλη του
εκκλησιαστικού σώματος. Η αναφορά στον τριαδικό προσωπικό Θεό, όπως και η
κοινωνία με τον πλησίον, δεν είναι ατομική υπόθεση αλλά γεγονός εκκλησιολογικό.
Στην Εκκλησία τα πάντα είναι καθολικά, αφού <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">έ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">καστος ζει </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ν π</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ά</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">σι κα</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ι</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> ο</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ι</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> πάντες </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ν </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">κάστ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ω</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">”</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">. Ο άνθρωπος ανακαινίζεται και
μεταμορφώνεται <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“εν κοινωνία”</i> ως μέλος
του Σώματος του Χριστού. Στη θεία Λειτουργία βιώνουμε το μυστήριο της
Εκκλησίας, διότι κάθε ευχαριστιακή κοινότητα είναι η <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“μία ποίμνη”</i> (<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Ιω.10,16</u></b>)
η οποία <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ν </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ε</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ν</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ί</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> στόματι”</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> (<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Ρωμ.15,6</u></b>) και <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“μία
καρδία”</i> (πρβλ. <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Πράξ.4,32</u></b>)
προσφέρει τα δώρα της στον Ένα Ποιμένα. Τρεφόμαστε με το άγιο Σώμα του Χριστού,
τη θεία Κοινωνία, και φανερώνεται η Εκκλησία ως Σώμα του Χριστού. Η κοινωνία
του αγίου Σώματος του Χριστού δημιουργεί την κοινωνία και ενότητα της
Εκκλησίας.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Β</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">εβαίως στη Λειτουργία δραστηριοποιείται χαρισματικά και το
προσωπικό στοιχείο, τα προσωπικά αιτήματα και η ευλογία που δέχεται κάθε ένα
πρόσωπο χωριστά· <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>όμως αυτό που
υπερισχύει είναι το κοινό και το καθολικό, το οικουμενικό έναντι του
προσωπικού. Το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας προσφέρεται για όλη την
οικουμένη, αλλά και εικονίζει την οικουμένη, προσλαμβάνοντας έτσι καθολικό και
παγκόσμιο χαρακτήρα.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ό</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">σο κι αν έχει μεγάλη σημασία η ατομική δέηση του πιστού, η αξία
της κοινής προσευχής στο ναό αναγνωρίζεται από τους Πατέρες της Εκκλησίας ως
ανώτερη, αφού θεωρούν την ατομική προσευχή ως μέσο προπαρασκευής για την κοινή
εκκλησιαστική προσευχή. Ο ίδιος ο Κύριος άλλωστε είχε επισημάνει τη δύναμη της
κοινής λατρείας (πρβλ. <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Μτθ. 18,20</u></b>).
Η συλλογική ικεσία έχει την αξία της ακόμη διότι στις περισσότερες περιπτώσεις
είναι δέηση για τους άλλους και μάλιστα για όλους. Είναι έτσι συμφωνία αγάπης
προς τον Θεό και προς τους ανθρώπους. Πράγματι στη Λειτουργία, αλλά και σε κάθε
ακολουθία που τελείται στο ναό, ο πιστός δέεται όχι μόνο για τον εαυτό του,
αλλά και για όλους τους πιστούς, για όλο το σώμα της Εκκλησίας αλλά και τους
εκτός αυτής. Δεν ξεχωρίζει τον εαυτό του από τους υπόλοιπους πιστούς, αλλά
βρίσκεται σε πνευματική ενότητα μαζί τους, ως μέλος του μεγάλου Σώματος της
Εκκλησίας, αφού κοινωνεί από το ίδιο Ποτήριο Σώμα και Αίμα Χριστού. Έτσι
προσεύχεται για την άφεση των αμαρτιών των άλλων και τη σωτηρία τους, όπως
προσεύχεται για την προσωπική του σωτηρία. Φανερώνεται, δηλαδή, η αληθινή φύση
της Εκκλησίας ως αληθινής κοινωνίας, που καταξιώνει τον άνθρωπο όχι μόνο μέσα
από την κατακόρυφη αλλά και από την οριζόντια κοινωνικότητα.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Η</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> θυσία του Χριστού, που είναι η ύψιστη εκδήλωση της θείας αγάπης
προς τους ανθρώπους, επαναλαμβάνεται σε κάθε θεία Λειτουργία και οι πιστοί που
κοινωνούν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού με την εξωτερική μορφή του άρτου και
του οίνου, αποκτούν την πανενωτική της δύναμη. Στη θεία Λειτουργία
πραγματοποιείται η σύναξη όλης της οικουμένης με σκοπό τον αγιασμό. Πράγματι η
ωφέλεια της Λειτουργίας είναι ασύλληπτη όχι μόνο για όλη την Ορθόδοξη Εκκλησία,
αλλά για όλη την οικουμένη, για όλους τους ανθρώπους όλων των θρησκειών και
δογμάτων, αφού η αναίμακτη θυσία και οι προσευχές αναπέμπονται προς το Θεό για
όλη την ανθρωπότητα. Η Ορθοδοξία, η οποία είναι το μυστικό Σώμα του Χριστού,
αγκαλιάζει με την προσευχή και τη φροντίδα της ολόκληρη την οικουμένη, όλη την
κτίση. Σκοπός της δεν είναι να κηδεμονεύσει και να εξουσιάσει τα πάντα, αλλά να
τα διακονήσει και να τα αγιάσει.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Η</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Εκκλησία προσεύχεται θερμά για όλες τις ανάγκες (σωματικές και
πνευματικές) και τα προβλήματα του κόσμου και είναι έτοιμη πάντοτε να χαρίσει
με τα μυστήριά της την ψυχική και σωματική υγεία στον άνθρωπο. Τον ικετευτικό
χαρακτήρα της λειτουργικής προσευχής για τη σωτηρία του ανθρώπου και του κόσμου
εκφράζει η ικετήρια δέηση του Μεγάλου Βασιλείου μετά την επίκληση και τον
καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων από τον ιερέα. Γι’ αυτήν έτρεφε μεγάλη εκτίμηση ο
Γέροντας Σωφρόνιος θεωρώντας ότι όλη η Αναφορά είναι ύψιστη θεολογία που
εκφράζεται δια της προσευχής. Η ικετήρια αυτή δέηση φανερώνει ότι η λειτουργική
προσευχή δεν έχει μόνο ουράνιο και μυσταγωγικό χαρακτήρα, αλλά και ανθρώπινο,
επίγειο. Παρατηρούμε ότι αντιμετωπίζει με στοργή και αγάπη τις υλικές και
βιολογικές ανάγκες του ατόμου, της οικογένειας, της πολιτείας και ολόκληρης της
κοινωνίας. Αυτό πραγματοποιείται επειδή η Εκκλησία ενδιαφέρεται, πονάει και
προσεύχεται για όλα τα προβλήματα του κόσμου, για όλα τα μεγάλα και κρίσιμα
θέματα της ζωής. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά την προσευχή της Εκκλησίας για την
ειρήνη, την ενότητα, για την απομάκρυνση της βίας, του πολέμου, της αδικίας,
για τους δοκιμασμένους, τους φτωχούς, τους αρρώστους, τους ταξιδεύοντες, τους γέροντες,
τα ορφανά, τους αδύνατους, για την καρποφορία της γης, για καιρό ειρηνικό, για
αυτούς που βρίσκονται στη ζωή, αλλά και τους κεκοιμημένους.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Σ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">υνεπώς, στη θεία Λειτουργία γίνεται μία αναφορά όλου του κόσμου
και της ζωής του στο Θεό. Το πεδίο δράσης και ευθύνης της Εκκλησίας είναι όλος
ο κόσμος για τον οποίο η Εκκλησία υπάρχει <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ο</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">φειλετικ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ώ</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ς”.</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Ιδιαίτερα η ευχή της αναφοράς της
θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου, την οποία προαναφέραμε, καλλιεργεί τη
συνείδηση ότι με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος η Εκκλησία αποτελεί το πνευματικό
κέντρο του κόσμου, που ανακεφαλαιώνει (πρβλ. <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Εφ. 1,10</u></b>) ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας από τον
πρώτο άνθρωπο ως τον τελευταίο που θα γεννηθεί από γυναίκα. Έτσι η θεία
Λειτουργία προσλαμβάνει οικουμενικές διαστάσεις και παγκόσμιο χαρακτήρα, ενώ ο
πιστός προσκαλείται να επεκταθεί σε καθολικό πρόσωπο, χωρώντας μέσα του
ολόκληρη την ανθρωπότητα και ολόκληρη τη δημιουργία.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Η</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> προσευχή της Εκκλησίας περιλαμβάνει ολόκληρο το σύμπαν ως
δημιούργημα της αγάπης του Τριαδικού Θεού, όπως άλλωστε αυτό διαφαίνεται στη
δέηση των ειρηνικών στις Βυζαντινές Λειτουργίες: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;"> Υπέρ </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">της ειρήνης του Σύμπαντος κόσμου, ευσταθείας των </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">αγίων </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">του Θεού </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">Εκκλησιών </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">και της των πάντων </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ενώσεως</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">”</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">. Με κέντρο της πνευματικής τους
ζωής την Ευχαριστία οι Χριστιανοί δεν ενώνονται για να συσπειρωθούν απέναντι
στην απειλή κάποιων, αλλά για να δηλώσουν την αγάπη τους στον άλλον και να
εκφράσουν την αγωνία τους για όλο τον κόσμο. Η αγάπη των πιστών, όπως αυτή
εκφράζεται από τη λειτουργική ικεσία τους, διαχέεται στα πέρατα της οικουμένης
και εκτείνεται στον σύμπαντα χρόνο. Μέσω της ευχαριστιακής προοπτικής της
συναγωγής των πάντων και της συμπαντικής συμφιλίωσης, καταδεικνύεται η Εκκλησία
ως κοινότητα ανοιχτή προς τον κόσμο. Άλλωστε στην Πρώτη Εκκλησία εξίσου
σημαντική ήταν η Λειτουργία (=διακονία του λαού), η οποία δεν κατακλειόταν με
το <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“Δι’ ευχών</i> …<i style="mso-bidi-font-style: normal;">”</i> αλλά με το <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">Απολύεσθε εν </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ειρήνη”</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Σ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">τη σύναξη της Εκκλησίας έχουν θέση ενεργώς όλοι οι βαπτισμένοι
Χριστιανοί και δυνάμει όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από κοινωνική θέση, φυλή,
ηλικία, γένος, χρώμα και φύλο αποκαλύπτοντας έτσι τον ενοποιητικό ρόλο του
Αγίου Πνεύματος. Εξάλλου στην ουράνια Λειτουργία την οποία μας περιγράφει ο
ευαγγελιστής Ιωάννης (πρβλ. <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Αποκ. 7,9
– 17</u></b>), συμμετέχει όχλος πολύς από κάθε έθνος και φυλή και όλοι στέκονται
λευκοφορεμένοι ενώπιον του θρόνου του Θεού και του Αρνίου.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Arial;">Έ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Arial;">τσι,
μετέχοντας ο άνθρωπος στη Λειτουργία<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"> </b></span><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">και επεκτείνοντάς την στην καθημερινή ζωή, μετέχει στη λειτουργική
αναφορά του κόσμου στο Θεό και αγιάζει την ύπαρξη και την καθημερινή αναστροφή
του, καλλιεργώντας το ευχαριστιακό ήθος στην καθημερινότητα. Ακριβέστερα,
διατηρεί ανοικτή τη δυνατότητα για τη μετάβαση της καθημερινής ζωής στην
αιωνιότητα και τη μεταμόρφωσή της σε καθημερινό Πάσχα. Εξάλλου η κοινωνία με το
Θεό και η κοινωνία με τον πλησίον συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους. Έτσι ο πιστός
οφείλει να δίνει στην καθημερινή ζωή τη μαρτυρία της πίστης του και να γίνεται
το <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">άλας </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">της γης”</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> και το <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“φως του κόσμου”</i> (πρβλ. <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u>Μτθ.
5,13 –14</u></b>), φροντίζοντας για τους άλλους και προσευχόμενος γι’ αυτούς,
όπως και για τον εαυτό του. Ακόμα περισσότερο καλείται, κατά το παράδειγμα του
Χριστού, να θυσιάζει για τους άλλους τον εαυτό του, ακόμη και διά της θερμής
ικεσίας για συγκεκριμένα πρόσωπα αλλά και για όλη την ανθρωπότητα. Η θεία
Λειτουργία αποτελεί το στήριγμα και το δείκτη σε αυτήν την πορεία του πιστού.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Σ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ημειώνουμε ότι η σπουδαιότητα την οποία απέδιδε ο Γέροντας
Σωφρόνιος στη θεία Λειτουργία αποδεικνύεται εκτός των άλλων και από τις
λειτουργικές ευχές που ο ίδιος συνέταξε για την κατά το ανθρωπίνως δυνατό επάξια
και συνειδητή συμμετοχή κλήρου και λαού κατά την τέλεσή της. Πρόκειται για μία
σειρά σαράντα τριών ευχών χωρισμένων σε εννέα ενότητες, από τις οποίες οι επτά
πρώτες περιλαμβάνουν πέντε ευχές η κάθε μία ενότητα και οι δύο τελευταίες από
τέσσερις, ενώ κατά το περιεχόμενό τους εμπνέονται από τα βιβλικά και
λειτουργικά κείμενα. Αν μελετήσουμε το περιεχόμενό τους θα παρατηρήσουμε ότι ο
ιερέας εύχεται στην Αγία Τριάδα και στο κάθε Πρόσωπο της Θεότητας ξεχωριστά, να
τον ικανώσει να τελέσει την αναίμακτη θυσία υπέρ του λαού του Θεού και υπέρ
όλου του κόσμου. Ο Γέροντας όπως έχουμε ήδη πει, είχε ένα ισχυρό πάθος για τη
θεία Λειτουργία τελώντας την κάθε φορά ως ένα ανεπανάληπτο και μοναδικό γεγονός
και ταυτίζοντάς την με την κοσμοσωτήρια προσευχή του Κυρίου στη Γεθσημανή.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Α</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">υτές οι λειτουργικές ευχές είχαν ως κύριο στόχο τους την ενίσχυση
του πνεύματος της προσευχής του ίδιου του Γέροντα αλλά και οποιουδήποτε
λειτουργού θα ήθελε να τις χρησιμοποιήσει, ακόμη και των παριστάμενων πιστών
ώστε πριν τη σημαντικότατη στιγμή της αναφοράς να μπορούν να επιτύχουν τη
συγκέντρωση του πνεύματός τους και να ενωθούν προσευχητικά με τον ιερέα. Το
περιεχόμενό τους, ξεχείλισμα προσωπικών αναβάσεων, θεώρησε ο δημιουργός τους
χρήσιμο να το κοινοποιήσει. Έτσι μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι σε καμιά
περίπτωση οι ιδιαίτερες λειτουργικές ευχές του δεν έρχονται σε αντίθεση με τα
ιερά λειτουργικά κείμενα, αλλά είναι εναρμονισμένες με αυτά. Όπως η μελωδία των
εκκλησιαστικών ύμνων δεν αλλάζει καθόλου το νόημά τους, αλλά μάλλον συμβάλλει
στην έξαρση και στη ζωντανή αποδοχή τους, έτσι και οι προσθήκες των προσευχών
του Γέροντα Σωφρόνιου τον βοηθούσαν να πλησιάζει τις εσώτατες μυστικές χορδές
της ψυχής του και να τις διεγείρει. Φέρνοντας σε φως το περιεχόμενο των
προσευχών του δεν είχε πρόθεση να τις επιβάλλει σε κανένα, όπως ακριβώς ο
μελωδός παραθέτει τη δημιουργία του στην ελεύθερη χρήση των ενδιαφερομένων,
χωρίς να υποχρεώνει και να βιάζει κανέναν.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Η</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> σημερινή εποχή κάλλιστα θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“εποχή της απελπισίας”</i>, αφού τα βάθη της
που κυκλώνουν τον κόσμο, ατομικά και συλλογικά, είναι αφόρητα. Οι μεγάλες
επαναστάσεις της επιστήμης και της τεχνολογίας, αλλά και η φιλοσοφική και ηθική
απελευθέρωση του μεταχριστιανικού κόσμου, αντί να τον ανακουφίσουν, φαίνεται
ότι έχουν αυξήσει τη γενικότερη αίσθηση απελπισίας του ανθρώπου, με την ψευδή
αίσθηση ελευθερίας και ασφάλειας που ευαγγελίζονται. Κάθε κύτταρο της κοινωνίας
φαίνεται ότι όχι μόνο έχει προσβληθεί, αλλά και ότι συμμετέχει στις τρομακτικές
αλλαγές που συντελούνται σε σημείο ώστε <i style="mso-bidi-font-style: normal;">“οι
</i></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">άνθρωποι </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">του αιώνος </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ημών </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">συχνάκις, παρά την θέλησιν αυτών, γίνονται </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ηθικοί </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">συνεργοί </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ατελευτήτων </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">τοπικών </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">η </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">και παγκοσμίων εισέτι </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">αδελφοκτονιών</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">”</span></i><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> στερούμενοι της χάρης του Αγίου
Πνεύματος. Μπροστά στις τραγικές καταστάσεις, που αντιμετωπίζονται πρώτα σε
προσωπικό επίπεδο μέσα στην καρδιά του καθενός και στη συνέχεια επεκτείνονται
στο σύνολο της κοινωνίας, πολλοί οδηγούνται σε απόγνωση.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ τονίζοντας με έμφαση τη δύναμη της
προσευχής για όλο τον κόσμο, προσφέρει ελπίδα σε έναν κόσμο βυθισμένο στην
άβυσσο της απόγνωσης. Έχοντας αποκτήσει πλήρη επίγνωση του μεγαλείου του
ανθρώπου σύμφωνα με το σχέδιο του Δημιουργού του αλλά και της ομοουσιότητας
όλων των ανθρώπων, αφιέρωσε τον περισσότερο χρόνο της ζωής του στην προσευχή
για τη σωτηρία όλης της ανθρωπότητας. Αφού καθάρισε την καρδιά του και
ελευθερώθηκε από τα δεσμά των παθών, έγινε το δοχείο εκείνο της χάρης του Θεού,
στο οποίο ενεργούσε η ικεσία υπέρ του σύμπαντος κόσμου.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Έ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">νιωθε τον πανανθρώπινο πόνο και τον ανέβαζε με την δέησή του στο θρόνο
του Θεού, ιδιαίτερα όταν τελούσε τη θεία Λειτουργία, για να έλθει η λύτρωση
στον κάθε θλιβόμενο άνθρωπο. Τα λόγια της λειτουργικής προσευχής, ως μορφή,
περιεχόμενο και στόχος –επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, επιδιώκουν όχι μόνο το φωτισμό
και τη σωτηρία του ανθρώπου αλλά και τον αγιασμό του σύμπαντος κόσμου, κάτι που
βίωνε ο Γέροντας Σωφρόνιος σε όλο το ύψος και το βάθος. Η αγάπη και ο πόθος για
την ψυχική ωφέλεια του πλησίον είχε πλατύνει τόσο πολύ την καρδιά του, ώστε να
χωράει τον κάθε άνθρωπο. Όλο του το είναι είχε διευρυνθεί από την αδιάλειπτη
ικεσία για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Γέροντας Σωφρόνιος που ξεκίνησε από τη Ρωσία και η λάμψη του
πνεύματός του έφθασε μέχρι τη Δυτική Ευρώπη, κατάλαβε όσο ελάχιστοι την καρδιά
των προβλημάτων που απασχολούν το σύγχρονο άνθρωπο και μας αποκάλυψε τον ορθό
δρόμο για την υπέρβασή τους. Η αρχή που διέπει τη διδασκαλία του για την
υποστατική προσευχή, είναι η βιωμένη από τον ίδιο αλήθεια, ότι δε λύνει τα
προβλήματα του κόσμου ο σκεπτόμενος άνθρωπος, αλλά ο προσευχόμενος. Η λύση των
παγκόσμιων αδιεξόδων της εποχής μας δε δίνεται με ρητορείες και ακατάσχετο
βερμπαλισμό, αλλά μόνο όταν η δέηση του ανθρώπου αποκτήσει συμπαντικές
διαστάσεις. Η πληθώρα των διεθνών συνεδρίων πάνω σε ποικίλα θέματα που αφορούν
τον άνθρωπο δεν έχει φέρει τα πολυαναμενόμενα αποτελέσματα.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> Γέροντας Σωφρόνιος καταθέτει τη δική του εμπειρική αλήθεια, η
οποία είναι αλήθεια της Εκκλησίας, για τα ευεργετικά αποτελέσματα της ικεσίας
για όλη την ανθρωπότητα. Αυτή η προσευχή είναι ένα δυνατό όπλο για τον έλεγχο
του ευρέως διαδεδομένου κακού που διαφθείρει το σύγχρονο κόσμο. Κάθε πιστός
πρέπει να αρχίσει από την έρευνα του βάθους της δικής του καρδιάς, να
προσευχηθεί για τον εαυτό του και έπειτα να πλατυνθεί σε δέηση για όλη την
ανθρωπότητα και την κτίση ολόκληρη.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Σ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">το σύγχρονο κόσμο, όπου επικρατεί η εγωϊστική απομόνωση και η
αλαζονική εγκατάλειψη του πλησίον εξαιτίας της άρνησης της θείας ζωής της
αγάπης, ο κόπος και ο αγώνας της προσευχής για όλο τον κόσμο από όλους τους
πιστούς μπορεί να γίνει προάγγελος αληθινής κοινωνίας ψυχών, μυστική ανατροπή
των ποικίλων και αναρίθμητων παραχαραγμένων, εμπαθών, κενόδοξων και
ειδωλολατρικών ειδών αγάπης των καιρών μας. Η πρακτική αγάπη, ως φανέρωση της
δύναμης της αδιάλειπτης προσευχητικής προσπάθειας για όλο το ανθρώπινο γένος,
λαμβάνοντας σταυρικό και θυσιαστικό περιεχόμενο, μπορεί να αντισταθεί στην άθεη
και μικρόψυχη υπαρξιακή ανασφάλεια των νέων ατομοκεντρικών φιλοσοφιών.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Μ</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">ε την ικεσία για όλο τον κόσμο ο άνθρωπος χαρισματικά ξεφεύγει από
το μικρόκοσμό του και ευρύνεται συμπαντικά στο μεγαλόκοσμο της αγάπης και της
προσευχής, προσβλέποντας και ποθώντας την εσχατολογική τελείωση όλων των
ανθρώπων στην αιώνια βασιλεία του Θεού. Αυτός είναι και ο σκοπός του
μοναχισμού, αφού ο μοναχός όταν εγκαταλείπει αυτόν τον κόσμο, το κάνει για να
τον ευλογήσει αμέσως από τον τόπο της αναχώρησής του και να τον φέρει μέσα στην
αδιάλειπτη ικεσία του.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Η</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> προσευχή για όλο τον κόσμο είναι σύμφωνη με το ασκητικό πνεύμα
της Ορθοδοξίας που δεν αρνείται τον άνθρωπο, που δεν αδιαφορεί για τη φύση και
που φροντίζει στοργικά όλα τα πλάσματα του Θεού.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ο</span></b> Γέροντας είχε σταθερά διαμορφωμένη στη συνείδησή του και πάντοτε
τον ήλκυε ο Εσταυρωμένος για τις αμαρτίες του κόσμου Χριστός και μιμούμενος
Αυτόν αφιέρωσε τη ζωή του στη δέηση για όλο τον κόσμο. Αυτή η διδασκαλία του
αποκτά ιδιάζουσα σπουδαιότητα για εμάς σήμερα, αφού ο Γέροντας έζησε στη δική
μας εποχή, έχοντας πλήρη επίγνωση των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος
κόσμος, δείχνοντάς μας παράλληλα το δρόμο για την υπέρβασή τους, που δεν είναι
άλλος από το δρόμο της ικεσίας για όλη την οικουμένη.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Η</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;"> διδασκαλία του έχει οικουμενικό χαρακτήρα, αφού μιλώντας για την
αγάπη προς όλο το ανθρώπινο γένος και την προσευχή για τη σωτηρία ολόκληρου του
κόσμου, φανερώνει τον πραγματικό ορθόδοξο οικουμενισμό και το ορθόδοξο ήθος.
Αποκαλύπτεται έτσι η χριστιανική παγκοσμιότητα, που έρχεται να δώσει την
απάντηση στο γνήσιο πόθο για παγκοσμιότητα του σύγχρονου ανθρώπου. <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Γ<span style="mso-bidi-font-weight: bold;">ια
το Γέροντα Σωφρόνιο το βαθύτερο νόημα της βίωσης της ενότητας και καθολικότητας
της Εκκλησίας είναι η ενότητα των μελών της καθ’ ομοίωση της ενότητας της Αγίας
Τριάδας, πράγμα που αποτελεί και τον εσχατολογικό πόθο των μελών της και
γίνεται αισθητή μέσω της προσευχής για όλο το ανθρώπινο γένος.</span></b><span class="apple-converted-space"> </span>Βεβαίως δεν πρόκειται απλώς για μία
ανθρώπινη, ψυχολογική ενότητα αλλά για το αποτέλεσμα της ενέργειας της χάριτος
του Θεού που πραγματώνει την εικόνα Του. Ουσιαστικά πρόκειται για προβολή του
θείου πολύ – υποστατικού τρόπου ύπαρξης στο επίπεδο της ανθρώπινης ζωής.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
</span></span><div class="MsoNormal" style="mso-line-height-alt: 9.75pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">Ω</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; mso-bidi-font-family: Helvetica;">στόσο, πρέπει να επισημάνουμε ότι η δέηση για όλο τον κόσμο δεν
αφορά μόνο τους ποιμένες της Εκκλησίας, αλλά είναι έργο και των λαϊκών, αφού
όλοι ανήκουμε στο σώμα του Χριστού, την Εκκλησία και όλοι έχουμε το ίδιο χρέος
αγάπης προς το συνάνθρωπο, ο καθένας κατά τα μέτρα του. Χρειάζεται να υπάρχουν
άνθρωποι με ανοιχτή σκέψη, θυσιαστικό φρόνημα και θέληση για διακονία. Εξάλλου
η πνευματική ζωή είναι μία, και συνεπώς και ο μοναχός και ο χριστιανός που ζει
στον κόσμο επιδιώκουν τον ίδιο σκοπό, ενώ οι αρετές που οφείλουν να
καλλιεργήσουν είναι ίδιες, μόνον που οι αναλογίες διαφέρουν κατά τις
ποικιλόμορφες καταστάσεις του βίου. Όπως ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης και ο
μαθητής του Γέροντας Σωφρόνιος, έτσι και ο χριστιανός με την άσκησή του,
προσπαθώντας να βαδίσει την οδό της «Γεσθημανίου» αυτής προσευχής, αποκτά την
κατάσταση του Χριστού. Όπως ο Χριστός φέρει μέσα του όλη την ανθρωπότητα, έτσι
και αυτός ευρύνεται πνευματικά, αγκαλιάζει όλο τον κόσμο και καθίσταται
παγκόσμιος και αυθεντικός.</span></span></span></div><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "franklin gothic medium"; font-size: 12pt;">Ο</span></b><span style="font-family: "franklin gothic medium"; font-size: 12pt;"> χριστιανός αποδεχόμενος καθένα από τα βιώματά του
ως αποκάλυψη για τα παθήματα όλου του ανθρώπινου γένους και συμπάσχοντας με όλη
την ανθρωπότητα αρχίζει να ικετεύει για όλο τον Αδάμ, για όλη την οικουμένη
όπως και για τον ίδιο τον εαυτό του. Στην προσευχή αυτή ο άνθρωπος ανακαλύπτει
την υποστατική του αρχή καθώς διανοίγεται ως αληθινό πρόσωπο κατ’ εικόνα της
παγκοσμιότητας του Χριστού, που προσευχόταν για όλους και πρόσφερε τη σωτηρία
σε όλους. Έτσι αποκτά ο άνθρωπος την βεβαιότητα ότι μπορεί να γίνει αληθινό και
αυθεντικό πρόσωπο, όπως ο ίδιος ο Τριαδικός Θεός, κατά χάριν βέβαια και όχι
κατ’ ουσίαν.</span></span></span>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-42991620213409040812021-10-18T21:28:00.005+03:002021-10-18T21:28:49.587+03:00Η Θεία Λειτουργία και το παγκόσμιο δράμα κατά τον γέροντα Σοφρώνιο από Δημήτρης Γ. Ιωάννου<p> </p>
<div class="td-featured-image-rec">
</div>
<p class="p1"><span class="s1"><img alt="" class="wp-image-22694 alignleft td-animation-stack-type1-2" height="402" src="https://antifono.gr/antifono/wp-content/uploads/2020/04/The-Unseen-Protection-Ν1-201x300.jpg" width="269" />Το
να εισδύσει κανείς στη θεολογία του Γέροντος, και νυν ανακηρυγμένου
Αγίου, Σωφρονίου του Έσσεξ είναι μια δύσκολη υπόθεση, γι’ αυτό ομολογώ
στον αναγνώστη ότι στο παρόν κείμενο δεν προβαίνω σε τίποτε περισσότερο
από μερικές απλές σκέψεις.</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Καταρχήν πρέπει να πούμε ότι ο Γέροντας
Σωφρόνιος, που δέχθηκε την θρησκευτική επίδραση της οικογενείας του,
ζούσε από πολύ νωρίς το κοσμικό δράμα πολύ έντονα. Στις δύσκολες ημέρες
που διάγουμε, οπότε <span class="Apple-converted-space"> </span>και
κυριαρχεί ο φόβος παρά η συνειδητοποίηση του κοσμικού κακού, έχει
σημασία να γνωρίζουμε ότι ένας άνθρωπος βίωνε την τραγωδία του Αδάμ από
την νεότητά του. Το πρόβλημα του κοσμικού δράματος βιώθηκε λοιπόν από το
γέροντα Σωφρόνιο σε έντονο βαθμό, από την νεαρή του κιόλας ηλικία.
Συνέβη να ζήσει και τους δύο παγκοσμίους πολέμους, ενώ ταυτοχρόνως είχε
ζωηρή την επιθυμία για αναζήτηση της αιωνιότητας. «Ότε εξερράγη ο Πρώτος
Παγκόσμιος Πόλεμος, γράφει, το πρόβλημα της αιωνιότητος εκυριάρχει εις
την συνείδησίν μου. Αι ειδήσεις περί των χιλιάδων αθώων ανθρώπων,
οίτινες εφονεύοντο εις τα πεδία των μαχών, έθετον ενώπιόν μου το άγριον
θέαμα της ανθρωπίνης τραγωδίας. Ήτο αδύνατον να συμβιβασθώ προς το
γεγονός ότι πλήθος νεαρών υπάρξεων εθερίζετο βιαίως, και δη μετά
παράφρονος σκληρότητος»(«Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί», Ι.Μ. Τιμίου
Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας, 1993, σελ.16). Όλες αυτές και άλλες παρόμοιες
σκέψεις τον οδηγούσαν προς το ερώτημα: «Και εγώ… διά ποίον λόγον
εγεννήθην;» Παράλληλα, έχει μεγάλη σημασία να σημειώσουμε ότι οι
αρνητικές αυτές μα εντελώς φυσικές για ένα νέο σκέψεις συμβάδιζαν με την
ανάγκη που είχε ο Άγιος τότε «διά την αναζήτησιν της τελειότητος», με
«τον ενθουσιασμόν διά το φως της γνώσεως, ήτις εναγκαλίζεται τα πάντα»
(αυτόθι). Πώς μπορούσε εξαιτίας των τραγικών γεγονότων που συνέβαιναν
γύρω του να εγκαταλείψει την καλή αυτή επιθυμία για το αγαθό;</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Αξίζει να σημειωθεί ότι το θέαμα της
ανθρωπίνης τραγωδίας, και το φυσικό κακό, όπως είναι και οι επιδημίες με
τα πολυάνθρωπα θύματά τους (πράγμα που μας απασχολεί και σήμερα),
επιβάλλει ενίοτε στον άνθρωπο έναν κρυφό και ύπουλο μηδενισμό, που
μετατρέπει τον καλό πόθο και επιθυμία για αληθινή ζωή σε σκέτη δίψα για
επιβίωση, εις βάρος μάλιστα ή έστω αδιαφορία για την τύχη των άλλων
ανθρώπων. Ο φόβος του θανάτου γιγαντώνει στο άτομο το ένστικτο της
αυτοσυντήρησης και μαθαίνει κανείς απλώς να επιβιώνει, όχι να ζει.
Ωστόσο, ο Γέροντας συνέχισε να παλεύει για το νόημα. Αναφέρεται και στην
τραγωδία της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Ρωσίας, με την βίαιη
μπολσεβίκικη επίθεση στην ορθόδοξη παράδοση, αλλά και γενικότερα στο
γεγονός ότι φαινόταν να ανατέλλει μια εντελώς νέα εποχή – πράγμα που
μάλλον διαφαίνεται και σήμερα: «Γιγάντιον άροτρον ανέσκαπτε τας αχανείς
εκτάσεις της πατρίδος μου αποσπών τας ρίζας του παρελθόντος. Πάντες
ετέλουν εν εξεγέρσει. Πανταχού επεκράτει έντασις, ήτις υπερέβαινε τας
δυνάμεις του ανθρώπου. Επί πλέον, εν όλω τω κόσμω εσημειούντο γεγονότα,
άτινα έθετον την αρχήν μιας νέας εποχής εις την ιστορίαν της
ανθρωπότητος, αλλά το πνεύμα μου δεν έδιδε προσοχήν εις αυτά. Πολλά
εκρημνίζοντο πέριξ εμού, η εσωτερική μου όμως κατάρρευσις ήτο το
εντονώτερον, ίνα μη είπω, το σημαντικώτερον δι’ εμέ γεγονός»
(«Οψόμεθα…», σελ. 17). Αλλά γιατί κατάρρευση; Ο λόγος ήταν ότι, έχοντας
απομακρυνθεί στην νεότητά του από την χριστιανική πίστη, σκεπτόταν το
εξής: αν πράγματι με το θάνατο καταλήγουν όλοι και όλα στο μηδέν, στην
ανυπαρξία, τότε όλη αυτή η τραγωδία είναι ένας εμπαιγμός του ανθρώπου.
Του ήταν αδύνατον να συμβιβασθεί με το γεγονός του θανάτου, όπως η
σύγχρονη κοσμική διανόηση: «Ο αναπόφευκτος θάνατός μου δεν ήτο μόνον
μικρόν τι και ατελευτήτως ασήμαντον γεγονός: ‘‘εις ολιγώτερος’’»
(«Οψόμεθα…», σελ 18). Βίωνε αληθινά την τραγωδία του θανάτου, που αφορά
κάθε θάνατο, ακόμη και αυτόν ενός ανθρώπου στην πλέον γεροντική ηλικία.
Αν ο θάνατος είναι η είσοδος στο μηδέν, τότε τίποτε δεν έχει νόημα- και
αυτό ήταν, εν μέσω παγκοσμίων πολέμων, όχι ένας ψιλός λογισμός, αλλά το
αληθινό δράμα ενός νέου ανθρώπου. </span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Θα παραλείψουμε πολλά άλλα γεγονότα που
αναφέρει ο γέροντας, για να σταθούμε μόνο στο γεγονός ότι ως δυνατή λύση
στο αδιέξοδο θεώρησε την στροφή στα ανατολικά θρησκεύματα, όπως ο
βουδισμός, και άρχισε να καλλιεργεί τον διαλογισμό<span class="Apple-converted-space"> </span>(«Οψόμεθα…», σελ. 42). Κέρδιζε<span class="Apple-converted-space"> </span>μερικές
στιγμές «διανοητικής απολαύσεως», ανέβαινε «εις φαινομενικώς
πνευματικάς σφαίρας», αλλά ο γέροντας λέγει ότι βαθμηδόν άρχισε να
αντιλαμβάνεται ότι η όλη εμπειρία του ήταν περισσότερο διανοητική,
«αποκεκομμένη εκ της καρδίας». Αισθάνθηκε ότι βαδίζει σε λανθασμένη οδό,
ότι απομακρύνεται από το αληθινό, το πραγματικό Είναι, ότι πορεύεται
προς το μη ον. </span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Και μέσα σε αυτόν τον κλυδωνισμό, σε αυτή
την άβυσσο που πότε ο νους του «ανέβαινεν εις την κορυφήν κύματος
τινός», και πότε κατακρημνίζονταν στο βάθος «υπό άλλου κύματος»,
αισθάνθηκε ότι ο Θεός, που πάντα τον αναζητούσε, του έθεσε υπόψη του το
γνωστό χωρίο της Σιναϊτικής αποκάλυψης, «Εγώ ειμί ο Ων» (Εξοδ. γ 14).
Τότε ξαφνικά κατάλαβε ότι ο Θεός, ο Δεσπότης όλων, ο Κύριος των αστρικών
κόσμων, είναι προσωπικός («Οψόμεθα…», σελ 43). Συνειδητοποίησε πια ότι η
μόνη οδός για να αγγίξουμε το υπερ-υπερβατικό είναι ο Χριστός. Ο
Χριστός είναι το παν. Λέγει ο γέροντας: «Επιμένω πολύ στην Θεότητα του
Χριστού, στην ένωση θείας<span class="Apple-converted-space"> </span>και
ανθρωπίνης φύσεως στον Χριστό, στην Υπόστασή Του. Ο Θεάνθρωπος Χριστός
είναι η γέφυρα μεταξύ ακτίστου και κτιστού. Χωρίς Αυτόν ειναι αδύνατη η
απόκτηση της γνώσεως του Θεού» (Μητρ. Ιεροθέου Βλάχου, «Οίδα άνθρωπον εν
Χριστώ», Ι.Μ. Γενεθλίου της Θεοτόκου Πελαγίας, 2013, σελ. 300). Και
συνεχίζει αμέσως μετά: «Οι Βουδιστές, οι Μωαμεθανοί πιστεύουν σε ένα
υπερπροσωπικό Ον. Έτσι καταργείται η σωτηρία». Το πρόσωπο είναι γι’
αυτόν η έσχατη πραγματικότητα, ο Θεός είναι προσωπικός. Και μάλιστα ο
αληθής Θεός είναι η Αγία Τριάς, η τελεία κοινωνία των Τριών Αγίων
Προσώπων, με την μεταξύ τους «αλληλοπεριχώρηση», της οποίας εμπειρική
γνώση αποκτά ο θεόπτης ασκητής. Ως εικόνα Θεού μάλιστα ο άνθρωπος έχει
μέσα του την έφεση για την γνώση του Θείου Όντος και μπορεί να προσλάβει
τη θεία ζωή- αυτό γίνεται με το να εγκολπωθεί κανείς τη ζωή του
Χριστού. </span></p>
<p class="p1"><span class="s1"><span class="Apple-converted-space"> </span>———————————</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Ολόκληρος ο άνθρωπος είναι πλασμένος για
την προσευχή, ωστόσο η Θεία Λειτουργία αποτελεί το κορύφωμά της.
Καταρχήν ο Γέροντας Σωφρόνιος λέγει ότι «η θεία λειτουργία μας μαθαίνει
να ζούμε με την καρδιά» (ό.π. σελ. 363). Με τη ρήση αυτή ο Γέροντας
ενώνει την ασκητική με την ευχαριστιακή θεολογία. Ως ασκητής, λέγει
πολλά για την καρδιά, τον βαθύτερο άνθρωπο, που εδώ θα παραλείψουμε.
Παρόλο που στο παρόν σημείο δεν δίνει πάντως πολλές επεξηγήσεις,
μπορούμε να εικάσουμε ότι η Θεία Λειτουργία μας μαθαίνει να ζούμε
καρδιακά γιατί, αρχικά, προσερχόμενοι στον Ναό, συναζόμενοι (ας
θυμηθούμε και την ευχαριστιακή θεολογία του π. Σμέμαν) δεν αφήνουμε πίσω
μόνο τον κόσμο και τα εν τω κόσμω, αλλά , κατά το δυνατόν, οτιδήποτε
μας εμποδίζει να κοινωνήσουμε του Θεού. Προσερχόμαστε ως νήπια ενώπιον
του Πατρός ημών. Κατόπιν, ο Λόγος του Θεού, το Ευαγγέλιο, μας καθαίρει
(«ήδη καθαροί εστέ διά τον λόγον ον λελάληκα υμίν», είπε ο Κύριος), ενώ
ταυτόχρονα με τον χειρουβικό ύμνο προτρεπόμαστε να εγκαταλείψουμε κάθε
βιοτική μέριμνα. Τέλος, με τον λόγο «τοις μισούσιν και αδικούσιν ημάς
συγχώρησον, Κύριε» φθάνουμε σε αυτό που ο Άγιος Σιλουανός θεωρούσε
κριτήριο της αληθούς χριστιανικής ζωής: την αγάπη για τον εχθρό. Και όλα
αυτά είναι δώρο της χάριτος, που βέβαια δεν καταπιέζει την ελευθερία
του πιστού. </span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Αμέσως μετά ο Γέροντα<span class="Apple-converted-space"> </span>Σωφρόνιος λέγει: «Τελώντας τη θεία<span class="Apple-converted-space"> </span>Λειτουργία
τηρούμεν την εντολή του Χριστού: ‘‘τούτο ποιείτε εις την εμήν
ανάμνησιν’’( Λουκ. κβ 19 και Α Κορ. ια 24). Αυτό δεν ειναι ψυχολογικό
γεγονός, αλλά πνευματικό. Έτσι κάθε φορά που τελούμε τη θεία λειτουργία,
κάνουμε υπακοή στον λόγο του Χριστού, εισδύουμε στη θεία Μυσταγωγία,
στην Λειτουργία του Χριστού» (ό.π. σελ. 363). Είναι εντυπωσιακός ο λόγος
ότι με τη δική μας Θεία Λειτουργία, διά του κανονικού ιερέως ασφαλώς,
«εισδύουμε στην Λειτουργία του Χριστού». Ο Κύριος ήλθε στον κόσμο αυτό
για να νικήσει την αμαρτία και τον θάνατο, έγινε «υπήκοος τω Πατρί» άχρι
σταυρού, και ξαναέδωσε ζωή στον νεκρωθέντα Αδάμ. Είναι τρομερός ο λόγος
για τους περισσοτέρους από μας ότι πρέπει να εισδύσουμε στη ζωή του
Χριστού- που ολόκληρη ήταν μια ευχαριστιακή προσφορά και εκούσια Θυσία
υπέρ των ανθρώπων-, ωστόσο ειναι αληθής ο ευαγγελικός λόγος ότι όποιος
πιστεύει στον Χριστό «έχει ζωήν αιώνιον». Την οδό της διακονίας και του
Σταυρού σύστησε ο Κύριος στον καθένα από μας- και ολόκληρη η ζωή μας,
ακόμη και έξω από τη Θεία Λειτουργία, πρέπει να έχει αυτό το σταυρικό
χαρακτήρα, της εκουσίου θυσίας για τον συνάνθρωπο.</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Ο Χριστός ήλθε να<span class="Apple-converted-space"> </span>σώσει
όλον τον Αδάμ, καθώς είναι γεγονός ότι μεταξύ των ανθρώπων υφίσταται
βαθιά οντολογική συγγένεια και ο άνθρωπος είναι «εις». Ο Άγιος Σωφρόνιος
λέγει ότι «η θεία λειτουργία στην τελείωσή της είναι ικεσία και
προσευχή για όλο τον κόσμο. Αυτή είναι η λεγομένη ‘‘βασιλική ιερουργία –
ιεροσύνη’’» (αυτόθι). Αυτός που προσέρχεται στον Ναό, έχοντας αφήσει
πίσω του κάθε βιοτική μέριμνα και συγχωρήσει από καρδίας κάθε εχθρό,
κατά το μέτρο της προσωπικής του ελευθερίας, γίνεται ικανός, κατά τον π.
Σωφρόνιο, για την λεγομένη υποστατική προσευχή, για την προσευχή υπέρ
όλου του Αδάμ. Γράφει σχετικά: «Εν τω κόσμω τούτω η Θεία Λειτουργία
εκφράζει πλήρως εκείνο, όπερ ορίζομεν ως υποστατικήν προσευχήν,
τουτέστιν προσευχήν ομοίαν εκείνης του ιδίου του Χριστού εν Γεθσημανή»
(«Οψόμεθα…», σελ. 349). Εκεί ο Κύριος, αγωνιών και χύνοντας ιδρώτα «ωσεί
θρόμβους αίματος» προσευχήθηκε για όλον τον κόσμο, υπέρ του οποίου σε
λίγο θα θυσιαζόταν. Γι’ αυτό και προσθέτει ότι «ακολουθούντες μετά
προσοχής όλην την σειράν και το περιεχόμενον της προς τον Θεόν λατρείας
ταύτης, εισαγόμεθα εις την θεωρίαν του Θείου Είναι και του κοσμικού
είναι». Στην Θεία Λειτουργία ζούμε την φοβερή τραγωδία του ανθρώπου, η
οποία δεν μπορεί να κατανοηθεί αλλιώς παρά μόνο μέσα από την ιστορία του
συνόλου ανθρωπίνου γένους. Δίχως ιστορική συνείδηση και γνώση, ακόμη
και το χειρότερο κακό μπορεί να θεωρηθεί ως μια αναγκαία «φυσική
διαδικασία», όπως ισχυρίζεται μέρος της σύγχρονης διανόησης- ας
θυμηθούμε τι λέγουν οι κοσμικοί στοχαστές για τον θάνατο. Ωστόσο, στη
Θεία Λειτουργία, καθώς λέγει ο Άγιος Σωφρόνιος, «ποιούμεν ανάμνησιν» των
απ’ «αρχής» γεγονότων: της βουλής της Αγίας Τριάδος να κτισθεί ο κόσμος
και της κτίσεως αυτού, της φοβερής πτώσεως του Αδάμ, των τραγικών
πεπρωμένων όλων «των υιών του Αδάμ» και κατόπιν της έλευσης του Σωτήρος.
Ο Γέροντας ζούσε όλα αυτά τα γεγονότα και βίωνε βαθιά μετάνοια…</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Το ανθρώπινο κακό συγκεφαλαιώνεται, ανακεφαλαιώνεται (και υπερβαίνεται βέβαια με την<span class="Apple-converted-space"> </span>Ανάσταση)
στο γεγονός ότι οι υιοί του Αδάμ σταύρωσαν τον Κύριο. Στην Θεία
Λειτουργία όντως είναι που «ακολουθούμεν Αυτόν εις Γεθσημανή και
Γολγοθάν εισέτι∙ είμεθα μετ’ Αυτού εις την δίκην ενώπιον του Καϊάφα και
του Πιλάτου. Μετά φρίκης ακούομεν τας αγρίας φωνάς ‘‘Σταύρωσον Αυτόν’’∙
μένομεν έκθαμβοι και ενισχυόμεθα , όταν Ούτος λέγει προς τον
συσταυρωθέντα ληστήν: ‘‘Σήμερον μετ’ εμού έση εν τω παραδείσω’’» (ό.π.
σελ. 350). Ζούμε όλα τα γεγονότα της ιεράς ιστορίας. </span></p>
<p class="p1"><span class="s1"><span class="Apple-converted-space"> </span>—————————–</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Ο Γέροντας Σωφρόνιος γράφει ότι «η
λειτουργική προσευχή είναι η πλέον επίπονος. Τελούμεν αυτήν όντες εν
φοβερά διασπάσει όλης της υπάρξεως ημών» (ό.π. σελ. 351). «Η
ακατάπαυστος κίνησις –άλλοτε προς τον Θεόν, άλλοτε δε προς τον κόσμον-
χαρακτηρίζει την ιερουργίαν ημών. Και διά των εντολών του Ευαγγελίου και
διά του υποδείγματος του Χριστού μανθάνομεν να περιπτυσσόμεθα το
πλήρωμα του παγκοσμίου είναι: από της δημιουργίας παντός υπαρκτού μέχρι
της συντελείας της επιγείου ιστορίας και πέραν τούτου». Στην Θεία
Λειτουργία αυξάνεται και ο πόνος: «Εν τούτοις…, παρατηρούμεν ότι
βαθύνεται ο εν τη καρδία ημών πόνος. Βλέπομεν ότι η οικουμένη εν τη
ολότητι αυτής, ως και πρότερον, περιβάλλεται υπό του σκότους της
αντιπαθείας. Το Πνεύμα του Θεού δεν ευρίσκει απήχησιν εις τα
αποξενωθείσας από του Θεού καρδίας, και η προσευχή απερριμμένη τρόπον
τινά υπό των ανθρώπων, επιστρέφει εις τον προσευχόμενον επιφέρουσα εις
αυτόν πλήγμα» (ό.π. σελ. 351-2). </span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Τα πρόσφατα γεγονότα της πανδημίας
καθιστούν σαφές και ένα άλλο γεγονός: ότι ο σύγχρονος άνθρωπος, ακόμη
και όταν πονά, δεν θέλει να καταφεύγει στον Θεό, ο Κύριος είναι γι’
αυτόν πια ξένος. Ειναι πράγματι περίεργο ότι σε καιρούς μεγάλης οδύνης
αυτό που περιθωριοποιεί η σύγχρονη κοινωνία είναι πρωτίστως οι ναοί.</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">«Η ανθρωπότης, λέγει ο Γέροντας, νοσεί
ανιάτως∙ ματαία πάσα ελπίς όπως ίδωμεν την θεραπείαν αυτής∙ το κακόν δεν
παύει να εντείνηται, να εισχωρεί συνεχώς βαθύτερον εις τας καρδίας των
ανθρώπων». Και ο Γέροντας μιλά πια από την προσωπική του λειτουργική
πείρα: «Άμυνα εναντίον αυτών των αποθαρρυντικών σκέψεων είναι να έχωμεν
εν τη μνήμη ημών τον Χριστόν, Όστις μόνος επάλαισεν εναντίον όλου του
κόσμου. Η νίκη θα έλθη αναποφεύκτως, αλλ’ ουχί εις το ορατόν επίπεδον
της ιστορίας της Γης. Η νίκη είναι ήδη ανυπέρβλητον Γεγονός: «Εγώ
νενίκηκα τον κόσμον», είπε ο Κύριος» (αυτόθι).</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Η Θεία Λειτουργία ειναι αυτή που σώζει τα
πάντα, που δίδει όχι την επιβίωση αλλά την αληθή ζωή: «Εν όσω όμως
προσφέρεται η αναίμακτος θυσία, εν όσω η λειτουργική προσευχή
εναγκαλίζεται πάντας τους ανθρώπους, ζώντας, τεθνεώτας και μέλλοντας
εισέτι να γεννηθούν, εν όσω υπάρχουν ψυχαί προσευχόμεναι υπέρ των
έχθρων, κατ’ έμπνευσιν του Αγίου Πνεύματος, η Γη θα διαφυλάττηται από
του αποκαλυπτικού πυρός» (αυτόθι).</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Το Άγιον<span class="Apple-converted-space"> </span>Ποτήριον
ειναι η πηγή της ζωής, γιατί το σώμα του Ζώντος Χριστού δεν είναι
φορέας, αλλά η πηγή της χάρης. «Αι πραγματικαί διαστάσεις της
Λειτουργίας ειναι αληθώς θείαι και ουδέποτε ημείς εξαντλούμεν το
περιεχόμενον αυτής, ιδιαιτέρως εν όσω ζώμεν εν τη σαρκί. Κτισθέντες εκ
του ‘‘μηδενός’’ βαθμηδόν αυξανόμεθα, αναπτυσσόμεθα, τελειούμεθα. Όσον
εντονωτέρα είναι η προς τον Θεόν δίψα ημών, τοσούτον αφθονώτερα τα
κύματα νέων διεισδύσεων της καρδίας ημών εις το περιεχόμενον αυτής.
Μετέχοντες του Ποτηρίου του Χριστού διά της μεταλήψεως του Σώματος και
του Αίματος Αυτού, δεχόμεθα ωσαύτως και την Θεότητα Αυτού, καθώς αύτη
εφανερώθη υπ’ Αυτού επί της Γης εν σαρκί και καθώς αύτη αιωνίως
παραμένει εν τοις ουρανοίς. Τοιαύτη είναι η οδός: Διά της εν αγάπη
ενώσεως μετά της Θείας Υποστάσεως του Μονογενούς Υιού καθιστάμεθα όμοιοι
προς Αυτόν και, ως υποστάσεις εν τη πληρότητι της ‘‘κατ’ εικόνα και
καθ’ ομοίωσιν’’ Αυτού τελειώσεως ημών, υιοθετούμεθα υπό του Ουρανίου
Πατρός εις ατελευτήτους αιωνας» (ό.π. σελ.354-5).</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Και συνεχίζει ο π. Σωφρόνιος: «Η
Λειτουργία έχει τοιαύτην δομήν, ώστε να εγχαράττη εν τη συνειδήσει ημών,
κατά το δυνατόν πληρέστερον, το ‘‘έργον’’ του Χριστού επί της Γης
(Ιωαν. ιζ 4). Διά της συνεχούς επαναλήψεως της Πράξεως ταύτης, το
καθολικόν νόημα αυτής καθίσταται επί μάλλον και μάλλον προσωπική ημών
θεωρία, κοσμοθεωρία ημών. Η θεωρία αύτη είναι άκρως πλουσία∙ κατ’ ουσίαν
ουδέποτε εξαντλείται, αλλά παραμένει αιωνίως νέα και ζώσα. Εν τη
χρονικώς βραχεία ιερουργία της Λειτουργίας περιέχεται η ανάμνησις (Λουκ.
κβ 19) γεγονότων, άτινα διήρκεσαν επί σειράν χιλιετιών και περιέλαβον
αναρίθμητον πλήθος ανθρώπων, υιών και θυγατέρων του Αδάμ. Πάντα τα<span class="Apple-converted-space"> </span>γεγονότα –από της δημιουργίας του κόσμου και της εμφανίσεως του ανθρώπου, από της στιγμής της πτώσεως του Αδάμ, ήτις<span class="Apple-converted-space"> </span>συνεκλόνισε
το κοσμικόν είναι, μέχρι της επί Γης ελεύσεως του Θεού-Σωτήρος και της
εκφωνήσεως ‘‘τετέλεσται’’, στιγμής κατά την οποίαν εγεύθη Ούτος θανάτου
εν τη προσληφθήση υπ’ Αυτού ανθρωπίνη φύσει και κατά την οποίαν ήρξατο η
αποκατάστασις του κτισθέντος υπό του Θεού όντος –ενούνται εις μίαν
θεωρίαν και προσευχήν. Ολίγον προ της τελέσεως της πρώτης και τελευταίας
Αυτού Λειτουργίας εν τω Μυστικώ Δείπνω, και κατά την ώραν της εν
Γεθσημανή αγωνίας Αυτού, ο Κύριος συνωμίλει περί πάντων τούτων μετά των
μαθητών Αυτού (βλ. Ματθ. κστ 38), φέρων τα πάντα εν εαυτώ ως ‘‘ασθενείας
ημών’’ (βλ. Ησ. νγ 3-4). 358-9</span></p>
<p class="p1"><span class="s1"><span class="Apple-converted-space"> </span>—————————————-</span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Η Θεία Λειτουργία προσφέρεται υπέρ πάντων
ανθρώπων, αλλ’ απ’ ό,τι λέγει και ο Γέροντας Σωφρόνιος, φαίνεται να
ζούμε σε μια εποχή με αντιλειτουργικό ήθος. Ο ίδιος κάνει μνεία του
λόγου του Κυρίου, ότι θα αποψυχούν οι άνθρωποι «από φόβου και προσδοκίας
των επερχομένων (συμφορών) τη οικουμένη… Αρχομένων δε τούτων γίνεσθαι,
ανακύψατε και επάρατε τας κεφαλάς ημών, διότι εγγίζει η απολύτρωσις
ημών… γινώσκετε ότι ήδη εγγύς η βασιλεία του Θεού… αιφνίδιος… η ήμερα
εκείνη… επελεύσεται επί πάντας τους καθημένους επί πρόσωπον πάσης της
γης (Λουκ. κα 26-35) (ό.π. σελ. 356). </span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Ζούμε σε έναν κόσμο όπου ο φόβος και το
ένστικτο της αυτοσυντήρησης έχουν χτίσει τον δικό τους μεγάλο καθεδρικό
και έχουν παραμερίσει τον ταπεινό ναό του Εσταυρωμένου Σωτήρος. Παρά την
αυτοθυσία ορισμένων, τις ημέρες αυτές της επιδημίας, φαίνεται να
κυριαρχεί η αγωνιώδης προσπάθεια για ατομική εξασφάλιση και σωτηρία εις
βάρος της κενώσεως του Σταυρού του Χριστού. Αλλά αληθινή αγάπη για
όλους, και για τα θύματα της επιδημίας και για όσους είναι έρμαια του
φόβου, αληθινή αγάπη για το γένος του Αδάμ, εμπνέει μόνο η Θεία
Λειτουργία: «Ο Κύριος ελκύει ημάς (στην Λειτουργία) , ίνα εν πνεύματι
περιβάλωμεν όλον τον κόσμον, ένθα εκατομμύρια ανθρώπων καθ’ εκάστην
δεδομένην στιγμήν συντρίβονται υπό των πληγμάτων της σκληρής
πραγματικότητος ή κείνται προ των θυρών του θανάτου και μετά βαθέων
στεναγμών επικαλούνται την άνωθεν βοήθειαν. Εν τω μέτρω της προσωπικής
ημών πείρας παντός είδους παθημάτων, δυνάμεθα να βυθισθώμεν εν τη αχανεί
θαλάσση των παθημάτων των ανθρώπων, και διά της προσευχής να
μοιρασθώμεν μετ’ αυτών τους φόβους, ενίοτε δε και την χαράν αυτών» (ό.π.
σελ. 361). </span></p>
<p class="p1"><span class="s1">Το Άγιο Ποτήριο ειναι η πηγή της ζωής και της<span class="Apple-converted-space"> </span>Αγάπης,
είναι η σωτηρία εν μέσω του αποκαλυπτικού αυτοκαταστροφικού πυρός που
ζώνει ήδη την ανθρωπότητα και την διαβρώνει. Σώζει από την ασθένεια και
δεν την μεταδίδει. </span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-32661815937525727152021-10-18T21:27:00.002+03:002021-10-18T21:27:12.485+03:00Η πνευματική διαθήκη του Οσίου Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…»<p>
</p><div class="thumbnail">
<img alt="You are currently viewing Η πνευματική διαθήκη του Οσίου Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…»" class="attachment-full size-full wp-post-image" height="501" itemprop="image" src="https://www.exapsalmos.gr/wp-content/uploads/2018/11/7ae96493-3bbf-4d41-8b89-4426d2d71066.jpg" width="600" />
</div><br /><p>Ο Γέροντας, μαρτυρεί ότι τελικώς η θεολογία δεν είναι λόγια και
θεωρίες, αλλά πράξη και έργο. Την ώρα που θα «πειραματιστεί» κανείς στις
άγιες εντολές του Θεού, εκείνη και μόνο την ώρα θα δει τον Θεό παρόντα
στη ζωή του.</p>
<p>Ομιλία με θέμα «Η πνευματική διαθήκη του Οσίου Γέροντος Σωφρονίου του
Έσσεξ», πραγματοποίησε ο Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Δορμπαράκης, στον
Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, την Τετάρτη 28 Νοεμβρίου.</p>
<p>Της ομιλίας, που ήταν η τρίτη κατά σειρά που δόθηκε στο πλαίσιο του
προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», προηγήθηκε Ιερά Παράκληση προς την
Υπεραγία Θεοτόκο, τη Βηματάρισσα.</p>
<p>Για τον μεγάλο Γέροντα Σωφρόνιο του Έσσεξ, τον τόσο αγαπητό και στον
άγιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη, με τον οποίο διατηρούσε μία ιδιαίτερη
πνευματική και στενή σχέση, έστω κι αν δεν είχαν ποτέ συναντηθεί
προσωπικά, έχουν γράψει, γράφουν και θα συνεχίσουν πολλοί να γράφουν
πολλά, τόνισε στην αρχή του λόγου του ο π. Γεώργιος.</p>
<p>Η πνευματική του πορεία δεν ήταν καθόλου εύκολη. Πέρασε μέσα από τίς
συμπληγάδες της αμφισβήτησης, της αναζήτησης σέ εξωχριστιανικά
θρησκεύματα, της φιλοσοφικής και θεοσοφικής περιπέτειας, για να
καταλήξει εκεί που πράγματι αναπαύτηκε η ψυχή του, στην εύρεση του
Κυρίου Ιησού Χριστού μέσα στον ευλογημένο λειμώνα των μονών του αγίου
Άθωνα.</p>
<p>Στη συνέχεια, αφού ανέγνωσε την πνευματική διαθήκη του Γέροντα, στάθηκε σε ορισμένα σημεία, αναλύοντας τα.</p>
<p>Και κατά πρώτον, ότι ο σκοπός είναι “ίνα πάντες εν ώσι…”». Ο Γέρων
Σωφρόνιος την ενότητα των ανθρώπων μεταξύ τους την θεωρεί ως τον σκοπό
που ο Θεός έχει θέσει στον άνθρωπο, έναν σκοπό που υπερβαίνει κατά πολύ
ασφαλώς ότι θεωρεί ως σκοπό της ζωής του ο συνήθης άνθρωπος, ακόμη και ο
εντός της Εκκλησίας.</p>
<p>Τι θέτει ως σκοπό ο περισσότερος κόσμος; Την απόκτηση θέσεως,
χρήματος, δόξας, τη δημιουργία ίσως μιας καλής οικογένειας, μπορεί σε
λίγες περιπτώσεις και την καλλιέργεια ενός καλού και ηθικού χαρακτήρα.</p>
<p>Πάντως ο σκοπός δεν εκφεύγει των ορίων του παρόντος κόσμου, ως εάν ο
κόσμος να εξαντλεί και το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης, ενώ τελικώς ο
σκοπός αυτός χαρακτηρίζεται έντονα από μία ατομιστική διάθεση, η οποία
ακυρώνει αυτονόητα και οποιαδήποτε έννοια ενότητας, αφού ο ατομιστής και
στην ενότητα με τους άλλους κοιτάει μόνο τον εαυτό του κι ότι τον
εξυπηρετεί!</p>
<p>«Ο Γέροντας υπενθυμίζει όμως ότι εφόσον μιλάμε για τον άνθρωπο που
θέλει να είναι χριστιανός, ο σκοπός δεν μπορεί να είναι διαφορετικός από
εκείνον που ο ίδιος ο Δημιουργός του έχει θέσει ήδη απαρχής της
Δημιουργίας του, του πρόβαλε μέσα από την προφητική παράδοση της πρώτης
αποκάλυψης στην Παλαιά Διαθήκη, κατεξοχήν δε του απεκάλυψε όταν ο Ίδιος
ενσαρκώθηκε και έγινε άνθρωπος.</p>
<p>Έτσι ο σκοπός αυτός κατανοούμενος μέσα στο πλαίσιο της ανθρωπολογίας
της Αγίας Γραφής και της Εκκλησίας κινείται σε υπέρ φύσιν χαρισματικό
επίπεδο, συνεπώς σε καταστάσεις που οποιαδήποτε φιλοσοφία, θεοσοφία ή
και θρησκεία αδυνατούν έστω και να υποψιαστούν.»</p>
<p>Κι αυτό περαιτέρω σημαίνει ότι η έννοια της ενότητας δεν είναι αυτό
που έχουν στον νου τους οι πολλοί, οι οποίοι την αναφέρουν και την
περιγράφουν ως μία εξωτερικού τύπου συνύπαρξη των ανθρώπων, αλλά εκείνη η
ενότητα που κατανοείται κατά το πρότυπο της αγίας Τριάδος, δεδομένου
ότι ο άνθρωπος είναι πλασμένος «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού».</p>
<p>Ότι ο Θεός μας είναι, αυτό καλείται να γίνεται και ο άνθρωπος,
συνεπώς η ενότητα των τριών υποστάσεων του Θεού γίνεται το θεμέλιο και
για την ενότητα των ανθρώπων μεταξύ τους.</p>
<p>Η αλληλοπεριχώρηση αυτή των προσώπων-υποστάσεων της αγίας Τριάδος,
κατά την οποία το κάθε θείο πρόσωπο ζει όλη την ουσία της θεότητος , η
αλληλοπεριχώρηση του Χριστού και των ανθρώπων, κατά την οποία ο Κύριος
προσλαμβάνει όλη την ανθρώπινη φύση και συνεπώς και όλους τους ανθρώπους
ώστε να ζει μέσα σ’ αυτούς και αυτοί να ζουν μέσα σ’ Αυτόν, προκαλεί τη
χαρισματική κίνηση του χριστιανού ανθρώπου ως μέλους και άρα ως
συνέχειας του Χριστού.</p>
<p>«Ώστε να περιλάβει και αυτός τον κάθε άνθρωπο, όπου γης και κάθε
χρόνου, και να τον εντάξει στη δική του υπόσταση, δηλαδή ο κάθε
άνθρωπος, ως μέλος της Εκκλησίας και με τη δύναμη του Θεού, να μπορεί να
ζει ως παγκόσμιος άνθρωπος, πραγματώνοντας διαρκώς την κεντρική εντολή
του Θεού «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν».»</p>
<p>Δεύτερο σημείο, αυτό που τονίζει ο Γέροντας στην διαθήκη, ότι «δεν υπάρχει ούτε μείζον ούτε έλαττον».</p>
<p>Η αγκαλιά του χριστιανού για όλους τους ανθρώπους, συνέχεια της
αγκαλιάς του ίδιου του Χριστού, υπερβαίνει κατά τρόπο φυσικό οποιαδήποτε
επιλεκτική, ελιτίστικη και ρατσιστική αντιμετώπιση του κόσμου.</p>
<p>«Οι πάντες, ότι και να είναι, περιέχονται μέσα στη χαρισματική ύπαρξη
του εν επιγνώσει χριστιανού και αγαπώνται από αυτόν. Η στάση του
χριστιανού δεν ακολουθεί το γνωστό ανθρώπινο σχήμα «δράση – αντίδραση».
Δεν δρα δηλαδή ο πιστός ανάλογα με το τι στάση κρατάει ο άλλος απέναντί
του.</p>
<p>Το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» ξεπερνιέται, γιατί ο άλλος είναι ο
Χριστός, είναι ο «άγνωστος» εαυτός. Πρόκειται για την άλλη λογική της
«καινής κτίσεως» που έφερε ο Χριστός.»</p>
<p>Στη συνέχεια, ως τρίτο σημείο ανέφερε αυτό που καταγράφει ο Γέροντας,
ότι «το ένα μέλος επηρεάζει ευεργετικά το άλλο· ανάβαση στην πνευματική
σφαίρα της βασιλείας της Αγίας Τριάδος».</p>
<p>Ο Γέρων Σωφρόνιος στο βάθος αυτό της θεολογίας και της εν Χριστώ
εμπειρίας στο οποίο βρίσκεται και το οποίο περιγράφει, επισημαίνει κι
αυτά που επίσης δεν πρέπει να μας διαφεύγουν.</p>
<p>Πρώτον· ο πιστός που ζει την αγάπη του Χριστού επιτελεί και το
σπουδαιότερο κοινωνικό έργο. Γιατί «το ένα μέλος επηρεάζει ευεργετικά το
άλλο.</p>
<p>«Ο χριστιανός ως μέλος Χριστού διοχετεύει κατά τρόπο «υπόγειο» και
μυστικό, αφανώς για τα δεδομένα των ανθρώπων, την αγάπη του αυτή, την
αληθινή και γνήσια, προς όλους ανεξαιρέτως, που σημαίνει ότι μεταφέρει
τη χάρη και το έλεος του Θεού όχι μόνο στους εν Χριστώ αγωνιζομένους
αδελφούς του, αλλά ακόμη και σ’ αυτούς που λόγω αμαρτίας και ανταρσίας
τους προς τον Θεό «κανονικά» δεν έπρεπε να την εισπράττουν.</p>
<p>Με άλλα λόγια η σπουδαιότερη συμβολή στον κόσμο ενός πιστού είναι όχι
τόσο ένα κοινωνικό έργο που πιθανόν επιτελεί, όσο το να ζει με συνέπεια
τις εντολές του Κυρίου, την εν Χριστώ αγάπη πρωτίστως, γιατί αυτή είναι
που κινητοποιεί την παντοδυναμία της αγάπης του Θεού.»</p>
<p>Δεύτερον· την ώρα που αρχίζει ο πιστός να ενεργοποιεί τη δωρεά του
αγίου βαπτίσματός του με την αγάπη του Χριστού, εκείνη την ώρα
μετατίθεται στη βασιλεία της Αγίας Τριάδος. Τι τονίζει ο άγιος Γέροντας;
Την ώρα που τηρεί κανείς τις άγιες εντολές Του, εκείνη την ώρα
ανοίγεται η ύπαρξή του και γίνεται δεκτικός της αγάπης του Θεού,
κυριολεκτικά κατοικητήριο της αγίας Τριάδος.</p>
<p>Η αγάπη του χριστιανού προς κάθε συνάνθρωπό του λειτουργεί δηλαδή
αναγωγικά: γίνεται η σκάλα που στήνει με τη χάρη του Θεού ο ίδιος,
προκειμένου να «κατέβει» ο Θεός σε αυτόν.</p>
<p>«Η θεοκοινωνία αυτή είναι μία άλλη μορφή θείας κοινωνίας με τον
Χριστό. Όπως υπάρχει η μυστηριακή κοινωνία – να τρώει κανείς το σώμα του
Χριστού και να πίνει το αίμα Του – έτσι υπάρχει και η θεία κοινωνία
μέσω των εντολών Αυτού.»</p>
<p>Τελευταίο σημείο, ότι είναι στενή οδός. Ο άγιος Γέρων Σωφρόνιος
τονίζοντας όλα τα παραπάνω περί της ενότητας ως του σκοπού των
χριστιανών, αφού η ενότητα αυτή τους συνδέει με τον Θεό και τους φτάνει
στο όριο της τελειότητας, είναι απολύτως προσγειωμένος.</p>
<p>Η προσωπική του εμπειρία, όπως και η γνώση της εμπειρίας των άλλων
ασκητών χριστιανών, έχει δείξει ότι πρέπει κανείς να «ματώσει»
προκειμένου να φτάσει σ’ αυτό το χαρισματικό πνευματικό μέγεθος· «να
δώσει αίμα και να λάβει Πνεύμα»!</p>
<p>Γι’ αυτό και την άσκηση του πιστού για την τήρηση των εντολών του
Χριστού, και δη της αγάπης, την χαρακτηρίζει ως «τη στενή οδό».</p>
<p>Ο Γέροντας και εκ πείρας βεβαιώνει ότι το να θέτει ο πιστός τον εαυτό
του πάνω στην οδό του Κυρίου, πάνω δηλαδή στην άσκηση της αγάπης, της
αγάπης που ενώνει τους ανθρώπους μεταξύ τους αλλά και με τον Κύριο,
είναι δύσκολο πράγμα, γιατί υπάρχουν τα εμπόδια που δεν είναι άλλα από
τα πάθη του ανθρώπου, κυρίως το κεντρικό πάθος της φιλαυτίας και του
εγωισμού, τα στοιχεία του πεσμένου στην αμαρτία κόσμου, όπως και ο ίδιος
ο διάβολος.</p>
<p>Η άσκηση αυτή είναι εκείνη η «στενή οδός». Πάνω στην άσκηση αυτή όμως
καταλαβαίνει ο πιστός και τη δυσκολία της πνευματικής ζωής, αλλά και το
μεγαλείο της πίστεως, τη δωρεά του Θεού, την εγκατοίκησή Του στην
ύπαρξη του ανθρώπου.</p>
<p>Έτσι ο Γέροντας, μαρτυρεί ότι τελικώς η θεολογία δεν είναι λόγια και
θεωρίες, αλλά πράξη και έργο. Την ώρα που θα «πειραματιστεί» κανείς στις
άγιες εντολές του Θεού, εκείνη και μόνο την ώρα θα δει τον Θεό παρόντα
στη ζωή του.</p>
<p>Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου</p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-46223162103712348672021-10-18T21:24:00.002+03:002021-10-18T21:24:24.982+03:00Η έννοια του προσώπου και του ατόμου στην θεολογική σκέψη (πρωτοπρεσβύτερος Ευστράτιος Καρατσούλης)<p> </p><p style="text-align: justify;"><strong>Ένα πρόσωπο της εποχής μας με
μεγάλη θεολογική εμπειρία που μελέτησε την έννοια του προσώπου είναι ο
Γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ, ο οποίος υποστήριξε ότι πνευματικά το
πρόσωπο με το άτομο είναι δύο αντίθετες έννοιες [34]. Το άτομο φανερώνει
τον άνθρωπο ως μία μονάδα του είδους στο οποίο ανήκει, υποτασσόμενο
στην ίδια του την φύση. Αυτή η αντίληψη όμως εγκλωβίζει τον άνθρωπο σε
μια υποτιθέμενη οντολογική αυτάρκεια και τον εμποδίζει να δει την
τραγική του κατάσταση, η οποία τον οδηγεί στον θάνατο [35]. Ο γέροντας
κατανόησε μετά από ασκητικούς αγώνες ότι ο Θεός εμφανίζεται ως πρόσωπο
μέσα από την φράση Εγώ ειμί ο ων [36]. Η υποστατική αυτή διατύπωση έδωσε
την δυνατότητα στον Σωφρόνιο να κατανοήσει ότι ο Θεός είναι πρόσωπο.
Δεν είναι μία αφηρημένη έννοια, ούτε η ουσία Του παίζει τον πρωταρχικό
λόγο. Η υποστατική αρχή αποτελεί την εσώτατη αρχή του Είναι του Θεού.
Αυτό έχει άμεσες συνέπειες στην χριστιανική ανθρωπολογία και την
δυνατότητα της προσωπικής ύπαρξης για τον άνθρωπο [37].</strong></p>
<p><img alt="" class="aligncenter wp-image-203894 size-full" height="450" src="http://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2018/09/litania-1.jpg" width="600" /></p>
<p style="text-align: justify;">Ο Σωφρόνιος ερμήνευσε χριστολογικά το
ανθρώπινο πρόσωπο. Υποστήριξε ότι ο άνθρωπος για να κατασταθεί πρόσωπο
πρέπει να φτάσει στο καθ’ ομοίωσιν, αφού πρώτα κενωθεί κατά τρόπο
παρόμοιο που ο Θεός κενώθηκε δια του Ιησού Χριστού [38]. Η κένωση, η
οποία αποτελεί μια ησυχαστική επιρροή, πραγματοποιείται α) με την
θεοεγκατάλειψη, η οποία βιώνεται κυρίως από διανοούμενους, ασκητές ή
πιστούς αλλά και β) με την περιχώρηση [39]. Με την θεοεγκατάλειψη ο
άνθρωπος παιδαγωγικά εγκαταλείπεται από την Χάρη του Θεού, με αποτέλεσμα
να αισθανθεί την κενότητα και την απόλυτη μοναξιά. Τότε η καρδία του
ανθρώπου αισθάνεται την ανάγκη να βγει από την εγωιστική του αυταρέσκεια
και να ανοιχθεί προς τον Θεό, τον συνάνθρωπο και την κτίση. Η κίνηση
αυτή προς τον άλλο οδηγεί τον άνθρωπο στην περιχώρηση, την προσευχή, την
ασκητική και λειτουργική του άνθρωπου για όλη την δημιουργία. Ο
άνθρωπος τότε με την προσευχή του ανεβάζει όλη τη δημιουργία στο Θεό και
ο τελικός σκοπός του είναι η εν-χρίστωση των πάντων δια της Χάριτος. Ο
σταυρός αυτής της καθόδου, της θεοεγκατάλειψης, είναι η απαράβατη
προϋπόθεση για την αναστάσιμη άνοδο του ανθρώπου προς τον Θεό [40]. Έτσι
η κένωση, αν δεν φέρει την απελπισία στον άνθρωπο, ελκύει την θεία
Χάρη. Τότε γεννιέται η δοξολογία και η ευγνωμοσύνη στην καρδιά του
ανθρώπου φέρνοντας στον άνθρωπο την οντολογική του ολοκλήρωση ως
προσώπου. Ανατέλλει, όπως αναφέρει ο γέροντας Σωφρόνιος, ο πνευματικός
ήλιος το όνομα του οποίου είναι υπόστασις (πρόσωπον). Αυτή είναι η αρχή
μίας καινούργιας μορφής ύπαρξης του ανθρώπου με την Αγία Τριάδα, όχι
επιφανειακά ή διανοητικά, αλλά οντολογικά [41]. Η λειτουργική προσευχή
και ο ασκητισμός βοηθούν τον άνθρωπο να καταστεί πρόσωπο [42].</p>
<p style="text-align: justify;">Ένας άλλος σύγχρονος θεολόγος, ο οποίος
ασχολήθηκε με την μελέτη του προσώπου είναι ο Ιωάννης Ζηζιούλας,
μητροπολίτης Περγάμου. Ο Ζηζιούλας υποστηρίζει ότι στη σύγχρονη εποχή η
έννοια του ανθρώπινου προσώπου έχει χάσει την ιερότητά του. Η υποβάθμιση
του ανθρώπου σε άτομο στέρησε την δυνατότητα στον δυτικό κόσμο να
διασώσει την έννοια του ανθρώπινου προσώπου. Ο άνθρωπος υποστατικά
μπορεί να υπάρξει μόνο ως πρόσωπο. Η έννοια του προσώπου δεν είναι μία
πρόσθετη ιδιότητα του ανθρώπου, ως προσωπείο σύμφωνα με την ελληνική
φιλοσοφία, αλλά είναι στην φύση του να υπάρχει ως πρόσωπο. Ο Θεός είναι
ελεύθερος οντολογικά και μπορεί να υπάρξει ως πρόσωπο. Ο άνθρωπος
υπάρχει ως πρόσωπο μόνο σε σχέση με τον Άλλο και κατ’ επέκταση με τον
συνάνθρωπο. Αλλιώς καταντά άτομο [43].</p>
<p><img alt="" class="aligncenter wp-image-202933 size-full" height="509" src="http://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2018/09/prosopo.jpg" width="600" /></p>
<p style="text-align: justify;">Ο ίδιος θεολόγος υποστηρίζει ότι το
Τριαδικό δόγμα αποτελεί μία εικόνα της κοινωνίας των ανθρώπων ως
πρόσωπα. Τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας ζουν αρμονικά, ισότιμα,
αλληλοπεριχωρούνται χωρίς να κινδυνεύει η ενότητα τους από την
αδιάλειπτη κοινωνία μεταξύ τους. Η ετερότητα αποτελεί βασικό συστατικό
της ταυτότητας του Θεού και δεν είναι αποτέλεσμά της [44]. Η αιτία της
οντολογικής ελευθερίας βρίσκεται στον τρόπο ύπαρξης του κάθε προσώπου. Ο
Πατέρας, ο οποίος είναι η αρχή της θεότητας, από αγάπη γεννά τον Υιό
και εκπορεύει το Πνεύμα. Έτσι η ελευθερία της ύπαρξης του Θεού βασίζεται
στην αγάπη. Αυτή αποτελεί έναν τρόπο της άσκησης της ελευθερίας του
Θεού. Η αγάπη δεν έχει ηθική έννοια αλλά οντολογικό βάθος και
περιεχόμενο. Ο ίδιος ο Θεός είναι Αγάπη και η αγάπη δεν είναι απλά µία
ιδιότητα του Θεού αλλά είναι ο ίδιος ο Θεός. Είναι μέρος της ουσίας Του,
ένα οντολογικό συστατικό Του [45]. Η αγάπη ως βασικό χαρακτηριστικό του
προσώπου του Θεού είναι αυτή που οδηγεί στην οντολογική ελευθερία και
κατ’ επέκταση στην ελευθερία του ανθρώπου [46]. Ο άνθρωπος ζει ως
πρόσωπο μέσα στην κοινωνία της αγάπης. Εάν βρεθεί έξω από αυτήν, χάνει
την μοναδικότητά του και γίνεται άτομο, χωρίς όνομα και ταυτότητα.
Ουσιαστικά ο πνευματικός θάνατος είναι η απουσία της αγάπης με τα άλλα
πρόσωπα, ενώ ζωή είναι η επιβεβαίωση του προσώπου με την αγάπη [47].</p>
<p style="text-align: justify;">Η αγάπη στην πληρότητά της έχει ένα
ευχαριστιακό υπόβαθρο. Στην Ευχαριστία, δεν υπάρχει ατοµική ωφέλεια,
ατοµική ευσέβεια, ή μία ψυχολογική ικανοποίηση. Αποτελεί ένα
εκκλησιαστικό γεγονός, ολόκληρης της κοινότητας, μέσα στην οποία όλα τα
ατοµικά χαρακτηριστικά, διατηρώντας την ετερότητά τους, εγκεντρίζονται
στο Σώµα του Χριστού. Σ’ αυτό βοηθά το Άγιο Πνεύµα, το οποίο µοιράζει τα
χαρίσµατα και καθιστά εφικτή την εµπειρία της θέωσης. Η Εκκλησία, ως
σώμα του Χριστού και η συσσωμάτωση του ανθρώπου σ΄ Αυτόν, δίνει την
δυνατότητα να βιώσει την αγάπη ως θυσία του εγώ χάριν του άλλου. Μέσω
της Θείας Ευχαριστίας, πραγματοποιείται η ενωτική σχέση της
εκκλησιαστικής υπόστασης με την βιολογική ύπαρξη του ανθρώπου. Στη Θεία
Ευχαριστία ο άνθρωπος μετέχει ψυχοσωματικά, χωρίς να απολέσει την
βιολογική ύπαρξή του, ενδύεται και την εκκλησιαστική υπόστασή του,
διαφυλάττοντας την ακεραιότητά του. Ο άνθρωπος τότε παύει να είναι άτομο
και νοείται ως πρόσωπο, ως πραγματικότητα [48].</p>
<p><img alt="" class="aligncenter wp-image-203895 size-full" height="300" src="http://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2018/09/kosmos.jpg" width="600" /></p>
<p style="text-align: justify;">Σ’ αυτές τις θέσεις του Ζηζιούλα αξίζει
να σημειωθούν οι ενστάσεις του Νικόλαου Λουδοβίκου και συγκεκριμένα για
την έννοια του προσώπου. Ο Λουδοβίκος δεν συμφωνεί με την ταύτιση της
φύσης με την αναγκαιότητα και του προσώπου με την ελευθερία. Διότι με το
διαχωρισμό αυτό η φύση ταυτίζεται με την πτώση, με την αρνητικότητα,
την σχεσιαστικότητα, την αμαρτία, ενώ το πρόσωπο ανήκει στο χώρο της
ελευθερίας και της Χάρης. Αυτή η άποψη κατά τον Λουδοβίκο αποτελεί έναν
νέο υπερβατικό υποκειμενισμό, ο οποίος είναι ξένος με την πατερική
θεολογία .</p>
<p style="text-align: justify;">Έτσι το ερώτημα, το οποίο γεννιέται είναι
αν η φύση αποκλείεται της Χάρης και της σωτηρίας. Οι πατέρες της
Εκκλησίας υποστηρίζουν ότι το ανθρώπινο πρόσωπο, όχι μόνο είναι
αδιανόητο χωρίς τα φυσικά ιδιώματα του, αλλά και η ετερότητα του
προσώπου δεν μπορεί να υφίσταται χωρίς την φύση. Ο άγιος Μάξιμος ο
Ομολογητής αναφέρει ότι η φύση είναι αναπόσπαστο μέρος του προσώπου και
είναι στοιχείο της ταυτότητάς του . Ο ορισμός του Μάξιμου για το πρόσωπο
αναφέρεται στον τρόπο ύπαρξης της φύσης, η οποία είναι προσωπική. Έτσι η
φύση είναι και αυτή δημιουργημένη από τον Θεό και προσκαλείται να
συμμετάσχει στην κλήση για διάλογο του ανθρώπου με τον Θεό. Ο προσωπικός
τρόπος ύπαρξης του ανθρώπου δεν αποκλείει την φύση και δεν προσπαθεί να
απελευθερωθεί από αυτήν, αλλά συμμετέχει ενεργά σ’ αυτόν τον διαλογικό
τρόπο ύπαρξης για το αληθινό έσχατο νόημα της ύπαρξης. Η φύση και το
πρόσωπο δεν είναι δύο αντίθετα και εχθρικά στοιχεία αλλά αποτελούν την
μία πραγματικότητα του ανθρώπου ως προσωπικό διαλογικό γεγονός. Η εικόνα
του Θεού στον άνθρωπο δεν αναφέρεται μόνο στο πρόσωπο του, αλλά και την
φύση του [51]. Έτσι η ελευθερία αποτελεί υπόθεση και της φύσης και όχι
μόνο του προσώπου [52].</p>
<p><span style="color: navy;"> <a href="http://pemptousia.gr/vivliothiki/karatsoulis_book/index.html" target="_blank" title="Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ">Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ</a><br />
</span></p>
<p> </p>
<h4 style="text-align: justify;">Παραπομπές:</h4>
<h4 style="text-align: justify;">34. Σωφρόνιος Σαχάρωφ, <em>Άσκησις και θεωρία</em>, (Έσσεξ Αγγλίας : Ι.Μ.Τιμίου Προδρόμου, 2010) σ. 165.<br />
35. Νικόλαος Κόιος, <em>Θεολογία και Εμπειρία κατά τον Γέροντα Σωφρόνιο</em> (Άγιον Όρος : Ι. Μ. Βατοπαιδίου, 2007) σ. 75.<br />
36. «Εγώ ειμί ο ων» Έξοδ. 3 : 14.<br />
37. Νικόλαος Κόιος ο.π., σ. 76.<br />
38. Ιωάννης Ζηζιούλας, «Η περί προσώπου αντίληψη του Γέροντος Σωφρονίου
σε σχέση με τα σύγχρονα θεολογικά ρεύματα.»
http://istologio.org/?tag=%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AD%CE%-B4%CF%81%CE%B9%CE%BF
(ανάκτηση 25-2-2016).<br />
39. Σωφρόνιος Σαχάρωφ, <em>Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί</em> (Έσσεξ Αγγλίας : Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, 1992) σσ. 193-220.<br />
40. Νικόλαος Λουδοβίκος, <em>Οι τρόμοι του προσώπου και τα βάσανα του έρωτα : κριτικοί στοχασμοί για μια μετανεωτερική θεολογική οντολογία</em>, ο.π., σσ. 167-169.<br />
41. Σωφρόνιος Σαχάρωφ, ο.π., σ. 301.<br />
42. Ιερόθεος Βλάχος, <em>Το πρόσωπο στην Ορθόδοξη παράδοση</em> (Λιβαδειά : Ιερά Μονή Γενεθλίου Θεοτόκου, 2005) σσ. 88-102.<br />
43. Ιωάννης Ζηζιούλας, Χαριστήρια εις τιμήν του Μητρ. Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος, ο.π., σ. 299.<br />
44. Ο ίδιος, «Κοινωνία και ετερότητα» <em>Σύναξη τεύχ. 76</em> (Αθήνα : Σύναξη, 2000) σσ. 9-10.<br />
45. «῾Ο μη αγαπών ουκ έγνω τον Θεόν. ῞Οτι ο Θεός αγάπη εστίν.» Α΄ Ιω. 4,
8. και «Και ημείς εγνώκαμεν και πεπιστεύκαμεν την αγάπην ην έχει ο Θεός
εν ημίν. ῾Ο Θεός αγάπη εστί, και ο μένων εν τη αγάπη εν τω Θεώ μένει
και ο Θεός εν αυτώ.» ο.π., 4, 16.<br />
46. Ιωάννης Ζηζιούλας Χαριστήρια εις τιμήν του Μητρ. Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος, ο.π., σ. 302.<br />
47. ο.π., σ. 307.<br />
48. Ο ίδιος, <em>Η Κτίση ως Ευχαριστία : θεολογική προσέγγιση στο πρόβλημα της Οικολογίας</em>3 (Αθήνα : Ακρίτας, 1998) σσ. 29-30.<br />
49. Νικόλαος Λουδοβίκος, <em>Οι τρόμοι του προσώπου και τα βάσανα του έρωτα : κριτικοί στοχασμοί για μια μετανεωτερική θεολογική οντολογία</em>, ο.π., σ. 23.<br />
51. Νικόλαος Λουδοβίκος, <em>Ορθοδοξία και Εκσυγχρονισμός : Βυζαντινή Εξατομίκευση, Κράτος και Ιστορία στην Προοπτική του Ευρωπαικού Μέλλοντος</em> (Αθήνα : Αρμός, 2006) σσ. 166-172.<br />
52. «ουκ άρα ηναγκασμένα τα των νοερών φυσικά» Μάξιμος ο Ομολογητής, Συζήτησις μετά Πύρρου, ο.π., 293 BC.</h4>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-552149072803376682021-10-18T21:22:00.004+03:002021-10-18T21:22:50.291+03:00Η έκσταση ως κάθοδος: Το Παλαμικό υπόβαθρο της Θεολογίας του π. Σωφρονίου<p> </p><div id="fullarticlelike"> <div class="fb-like fb_iframe_widget" data-href="http://www.newsnowgr.com/article/1332786/i-ekstasi-os-kathodos-to-palamiko-ypovathro-tis-theologias-tou-p-sofroniou.html" data-layout="button_count" data-send="false" data-show-faces="false" data-width="130"><span style="height: 0px; overflow: hidden; vertical-align: top; width: 0px;"></span></div>
<div id="googletwitterbuttons">
</div></div>
<div style="margin: 16px 0; text-align: center;">
</div> <div id="fullarticlephoto">
<img alt="Φωτογραφία για Η έκσταση ως κάθοδος: Το Παλαμικό υπόβαθρο της Θεολογίας του π. Σωφρονίου" height="236" src="https://images.newsnowgr.com/133/1332786/i-ekstasi-os-kathodos-to-palamiko-ypovathro-tis-theologias-tou-p-sofroniou-1-315x236.jpg" width="315" />
<div class="galleryinfo">
</div>
</div>
Η θεολογική συζήτηση για τη
θεολογία του π. Σωφρονίου, παρότι μόλις άρχισε, προμηνύεται εξόχως
σημαντική για την ταυτότητα της Ορθόδοξης θεολογίας στο άμεσο μέλλον.
Και τούτο διότι ο π. Σωφρόνιος δεν είναι, όπως ελπίζω να φανεί στη
συνέχεια, απλά ένας <br /><br />«ασκητικός συγγραφέας», όπως επικράτησε να
ονομάζεται μια μερίδα συγγραφέων οι οποίοι επικεντρώνουν την προσοχή
τους πάνω σ’ αυτό που κακώς ονομάζεται «πνευματικότητα» και ορθότερα
ίσως «νηπτική παράδοση».<br /><br />Πράγματι, πολλοί απ’ τους «νηπτικούς»,
όπως συνήθως λέγονται, συγγραφείς, ελάχιστο ή μηδαμινό ενδιαφέρον
επιδεικνύουν για την ενσωμάτωση του συνόλου της θεολογίας στο έργο τους.
Αυτό φυσικά κάθε άλλο παρά μειώνει το έργο αυτό, αφού πράγματι αυτό που
εξίσου ενδιαφέρει την Ορθόδοξη θεολογία είναι η άκρως εμπειρική,
νηπτική και μετανοιακή, θεολογική γνωσιολογία, άνευ της οποίας κάθε
είδους ευχαριστιακής ή εκκλησιολογικής οντολογίας κινδυνεύει ν’ αποτελεί
έωλο και ακατανόητο υπερβατικό εκστατισμό. Πολύ λίγοι πάντως από τους
Πατέρες, μεταξύ των οποίων οι άγιοι Γρηγόριος Νύσσης, Βασίλειος ο Μέγας,
Μάξιμος Ομολογητής και Γρηγόριος Παλαμάς, επιχειρούν την βαθιά
συναίρεση της νηπτικο-ασκητικής παράδοσης με τις ανθρωπολογικές και
θεολογικές προϋποθέσεις και συνέπειές της. Ο π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ φρονώ
πως ανήκει σ’ αυτήν την τελευταία ακριβώς κατηγορία Πατέρων (διότι
πράγματι πρόκειται για ένα νεότερο Πατέρα της Εκκλησίας) και αυτό είναι
κάτι το οποίο θα επιθυμούσα, εντελώς εισαγωγικά, να δείξω στην παρούσα
εισήγηση. Σκοπός πράγματι του κειμένου που ακολουθεί, είναι ν’ αποδείξει
προεισαγωγικά πως η θεολογία του π. Σωφρονίου ανήκει ειδικά στην
παράδοση του Ορθοδόξου Ησυχασμού, όπως μάλιστα αυτός εκφράστηκε, με τη
δημιουργική συναίρεση των προ αυτού Πατέρων, από τον αγ. Γρηγόριο
Παλαμά, καθώς επίσης πως η θεολογία αυτή ανήκει στην παράδοση των
μεγάλων θεολογικών συνθέσεων, όπου ακριβώς, με τον εγκυρότερο τρόπο,
ολόκληρο το φάσμα της πατερικής θεολογίας (ειδικότερα μάλιστα, εν
προκειμένω, της θεολογικής ανθρωπολογίας) αναδεικνύεται ξανά.<br /><br />ΙΙ<br /><br />Κάτι
τέτοιο μας υποχρεώνει να ανιχνεύσουμε καταρχήν το νόημα της εκστάσεως,
της ασκητικής ανάβασης δηλαδή προς τον Θεό, στα όρια της ελληνικής
πατερικής παράδοσης. Προς τον σκοπόν αυτό, είμαστε νομίζω υποχρεωμένοι
ν’ ανιχνεύσουμε δυο είδη τέτοιας εκστάσεως προς το Θεό, στα όρια πάντοτε
της παραπάνω παράδοσης: α) την πλατωνίζουσα έκσταση και β) την
ησυχαστική έκσταση, της οποίας η έκφραση κορυφώνεται πράγματι στο
παλαμικό έργο (αν και αποτελεί περιεχόμενο του μεγαλύτερου μέρους της
παλαιότερης πατερικής γραμματείας). Ας δούμε τα δυο αυτά είδη έκστασης
χωριστά.<br /><br />Η πλατωνίζουσα έκσταση είναι αυτή η οποία έλαβε την
κορυφαία έκφρασή της στα έργα του Ωριγένη. Είναι συγγενής με την ανάλογη
θεωρία φιλοσοφικής γνώσης του Ενός, του νεοπλατωνικού φιλοσόφου
Πλωτίνου (ο οποίος υπήρξε, κατά πάσα πιθανότητα, συμμαθητής του Ωριγένη
στη φιλοσοφική σχολή του πρώην χριστιανού και μετέπειτα νεοπλατωνικού
φιλοσόφου Αμμωνίου Σακκά). Υπενθυμίζω πως ο Πλωτίνος θεωρεί πως η ψυχή
του ανθρώπου, που αποτελεί και την ουσία του, είναι κατά φύσιν συγγενής
με το θείο και, περιπολώντας καταρχήν σε ουράνιους τόπους, εξέπεσε από
λάθος της σε τούτη τη γη και τιμωρήθηκε προσδενόμενη στο υλικό αυτό σώμα
το οποίο είναι παντελώς ξένο προς την πραγματική «θεία» ουσία του
ανθρώπου. Ο φιλόσοφος οφείλει να ξαναβρεί το θείον μέσω της εκ-στατικής
θεωρίας, (η οποία ακριβώς εξέρχεται από την ύλη και τη δημιουργία, αφού
αυτές ουσιαστικά ταυτίζονται με το μη – ον ή το κακό), είναι «ο δια
θεωρίας το είναι έχων», κατά το φιλόσοφο. Η ψυχή λοιπόν στον Πλωτίνο
χωρίζεται σε ανώτερη ψυχή, της οποίας ουσία είναι ο νους, και σε
κατώτερη ψυχή, συνδεόμενη με το παθητικό μέρος της ψυχής και
προσδεδεμένη στις ανάγκες του σώματος. Ο φιλόσοφος οφείλει να
εγκαταλείψει τόσο το σώμα όσο και την κατώτερη αυτή ψυχή και δια του
νοός του να αναμειχθεί με το Εν ωσότου αφομοιωθεί ολοκληρωτικά απ’ αυτό,
εις τρόπον ώστε να γίνει ένα μ’ αυτό – «έν άμφω». Παρόμοια ο χριστιανός
Ωριγένης θεωρεί πως η ψυχή του ανθρώπου είναι κατά φύσιν συγγενής με το
Θεό και χωρίζεται σε ανώτερη η οποία έχει ως ουσία της το νου και
προϋπήρχε του συγκεκριμένου ανθρώπου, ουρανοδρομώντας αΰλως μέχρι τη
φοβερή στιγμή του κόρου, όπου ακριβώς λόγω κορεσμού θα επισυμβεί και η
πτώση της στην υλικότητα και σε κατώτερη ψυχή, αποτελούμενη από το
θυμικό και το επιθυμητικό μέρος της ψυχής. Αυτό το κατώτερο μέρος
υποτίθεται πως προσετέθη μετά την πτώση (η οποία δεν είναι άλλη από τη
δημιουργία του ανθρώπου, αφού στον Ωριγένη η δημιουργία και η πτώση
ταυτίζονται) και οφείλεται ακριβώς στην πτωτική τάση της ψυχής να
συνδέεται μ’ ένα σώμα. Πνευματικότητα και εδώ είναι η θεωρία του Θεού,
μέσω της εκ-στατικής αναχώρησης από την σωματικότητα, δια του συγγενούς
προς τον Θεό ανθρώπινο νου. Ο Ωριγένης είναι τριχοτομιστής: παραδέχεται,
πλην της ψυχής και του σώματος, την παρουσία επίσης και πνεύματος στον
άνθρωπο. Πνεύμα ανθρώπινο είναι εδώ ένα είδος κτιστής συμμετοχής στο
Πνεύμα του Θεού, καθώς και ο τόπος αυτού του τελευταίου μέσα στον
άνθρωπο, ασχέτως αν αυτός είναι βαπτισμένος ή όχι – μια ακόμη πλατωνική
κληροδοσία. Το σώμα είναι βεβαίως μόνον τιμωρία της ψυχής, πλην όμως ο
χριστιανός Ωριγένης δεν μπορεί παρά να θεωρεί πως θα υπάρξει μια μορφή
επιβίωσής του στα έσχατα, υπό τη μορφή του «αιθερίου» σώματος των
αγγέλων. Το «αιθέριο» σώμα είναι μια εφεύρεση που μας απαλλάσσει τόσο
από την υλικότητα, όσο και από την πιθανότητα της τέλειας
πνευματοκρατικής εξαφάνισης της υλικής δημιουργίας στα έσχατα – δεν
ανήκει όμως επ’ ουδενί στη χριστιανική θεολογία III<br /><br />Αυτή η
μονοδιάστατη πλατωνίζουσα πνευματικότητα που αφήνει έξω από την κοινωνία
με το Θεό το σώμα και την υλική δημιουργία καθώς και το παθητικό μέρος
της ψυχής είναι το ακριβώς αντίθετο του Ησυχασμού. Η διόρθωσή της δεν
περίμενε φυσικά τον αγ. Γρηγόριο τον Παλαμά, αλλά άρχισε αμέσως και
μάλιστα με τους Καππαδόκες Πατέρες. Ακόμη και ο θεωρούμενος ως δήθεν
πλατωνικότερος όλων, ο αγ. Γρηγόριος Νύσσης, καταδικάζει τη θεωρία πως ο
νους του ανθρώπου είναι κατά φύσιν συγγενής με το Θεό: ο νους, όπως και
η ψυχή είναι κτιστός, δημιουργημένος, ενώ Εκείνος είναι άκτιστος. Το
χάσμα μεταξύ τους είναι απέραντο και γεφυρώνεται μόνο από τη χάρη του
Θεού. Η μετοχή στο Θεό συμβαίνει όχι μόνον δια του νοός αλλά δια του
όλου ανθρώπου, λέγει ο Γρηγόριος, αν και κάποτε μοιάζει να
αμφιταλαντεύεται για το αιώνιο μέλλον του παθητικού της ψυχής.<br /><br />Εκείνος
που καθοριστικά μίλησε για ένωσιν ανθρώπου και Θεού, ως «συνέργεια»
(κάτι που ο Νύσσης αποκαλούσε «συνενέργειαν») μεταξύ τους, είναι βεβαίως
ο αγ. Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και κορυφώνεται η τάση αυτή αναμφίβολα
στον αγ. Μάξιμο τον Ομολογητή. Ο Ομολογητής αρνείται ρητώς πως ουσία του
ανθρώπου είναι η ψυχή μόνη ή το σώμα μόνον ή ακόμη το άθροισμα των δυο,
και αποφαίνεται αινιγματικά ότι ο άνθρωπος είναι το «όλον αυτού». Η
τελευταία αυτή φράση σημαίνει πως ο άνθρωπος δεν είναι απλώς ένα
ψυχοσωματικό σύνολο αλλά είναι επίσης και ο τόπος του Όλου, έχει τη
δυνατότητα δηλαδή να γίνει μια ξεχωριστή, ιδιαίτερη και ανεπανάληπτη
υπόσταση όλου του κτιστού και ακτίστου είναι, κατά χάρη. Ας μην
λησμονούμε πως η θεολογία του αγ. Μαξίμου περί των ακτίστων λόγων μας
λέγει τελικά ακριβώς αυτό: πως ο Θεός «λέγει», προτείνει δηλαδή στα όντα
τον τρόπο του είναι τους, αναμένοντας από αυτά το δικό τους κτιστό
λόγο, την απάντησή τους δηλαδή, η οποία θα οδηγήσει, μέσω αυτού του
θεανθρωπίνου (συνεργητικού ή συνενεργητικού) διαλόγου, του οποίου η
Ενσάρκωση του Λόγου είναι το έσχατο πλαίσιο, στην πληρότητα του κατά
φύσιν τρόπου υπάρξεως των όντων στα έσχατα, στη Βασιλεία του Θεού.<br /><br />Λαμπρό
άνθος της παράδοσης αυτής είναι αναμφίβολα το έργο του αγ. Συμεώνος του
Νέου Θεολόγου. Δεν υπάρχει χώρος στην εισήγηση αυτή για εκτενέστερη
αναφορά, πλην όμως όλοι οι αναγνώστες του κορυφαίου αυτού
ασκητικοθεολογικού έργου γνωρίζουν πως εδώ η ένωση ανθρώπου και Θεού εν
Χριστώ περιγράφεται ως ένα γεγονός στο οποίο λαμβάνει μέρος, στην
κυριολεξία, κάθε μέλος του σώματος και κάθε τμήμα της ψυχής του πιστού,
χωρίς καμία εξαίρεση. Όλος ο άνθρωπος γίνεται Θεός κατά χάριν, χωρίς
σύγχυση κτιστού και ακτίστου αλλά και χωρίς καμία διάσταση μεταξύ τους.<br /><br />Κληρονόμος
λοιπόν και κορυφαίος εκφραστής της πνευματέμφορης αυτής παράδοσης, που
δεν είναι τίποτα άλλο από αυτό που ονομάζουμε Ησυχασμό, είναι αναμφίβολα
ο αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς. Οι ορθόδοξοι θεολόγοι έχουμε δυστυχώς
ελάχιστα συνειδητοποιήσει το γεγονός πως αυτό που κυρίως πολεμά η
παλαμική θεολογία είναι ακριβώς η νεοπλατωνίζουσα ανθρωπολογία και
γνωσιολογία (εντός ή εκτός της Εκκλησίας) όπως αυτή περιγράφηκε
παραπάνω. Όλος αυτός ο ιερός και συνάμα βαθύτατα αντι-ιδεαλιστικός και
θα λέγαμε στην κυριολεξία «υλιστικός» χαρακτήρας του Ησυχασμού, είναι
ακριβώς αυτό που τον καθιστά βαθύτατα σύγχρονο και βαθύτατα ικανό ν’
απαντήσει στα πιο συγκλονιστικά ερωτήματα που εγείρουν σήμερα τόσο η
φιλοσοφία όσο και οι επιστήμες του ανθρώπου, της νευροεπιστήμης
συμπεριλαμβανομένης. Τα κύρια χαρακτηριστικά εν προκειμένω του έργου του
Παλαμά είναι τα εξής: πρώτον, πλήρης αποδοχή του παθητικού μέρους της
ψυχής, δηλαδή των συναισθημάτων και της επιθυμίας, στην προοπτική της
κοινωνίας μετά του Θεού. Οι άγιοι δεν είναι μόνον «θεωροί» αλλά και
«κοινωνοί» του Θεού λέγει ο Παλαμάς υπονοώντας εδώ την Μακαριανή ένωση
νου και καρδίας: δεν σκεπτόμαστε μόνον το Θεό αλλά επίσης Τον αγαπούμε
και Τον ποθούμε και μόνον έτσι μετέχουμε σ’ Αυτόν. Δεύτερον, πλήρης
αποδοχή του σώματος. Το σώμα διαθέτει κατά τις Τριάδες υπέρ των ιερώς
ησυχαζόντων «ενσημαινομένας πνευματικάς διαθέσεις» μπορεί δηλαδή να
πνευματοποιηθεί ως ευλογημένο δημιούργημα του Θεού μαζί με την ψυχή και
να «συνδιαιωνίσει» μαζί της και συνεπώς, τρίτον, η ένωση μετά του Θεού
είναι ένωση καρδιακή και νοερά και σωματική. Τα πάθη μας λέγει ο
ησυχαστής αρχιεπίσκοπος της Θεσσαλονίκης, όχι μόνον δεν πρέπει να
χαθούν, όπως μας δίδαξαν λόγου χάριν οι Στωικοί, αλλά πρέπει να
μεταμορφωθούν εν Αγίω Πνεύματι, αλλάζοντας προσανατολισμό και
αντικείμενο, προκειμένου να εναγκαλισθεί όλος ο πραγματικός άνθρωπος
όλον τον πραγματικό Θεό κατά χάρη.<br /><br />Προσεγγίζουμε κατόπιν τούτων
την ουσία του θέματός μας. Ποιος είναι ο τρόπος αυτής της νέας, μη
πλατωνικής αυτή τη φορά, ανάβασης ή έκστασης προς το Θεό; Η περιγραφή
στην οποία προβαίνει ο αγ. Γρηγόριος στο Ζ’ Αντιρρητικό του (11, 36)
μοιάζει εκπληκτική. Δυο είδη ανόδου προς το Θεό υπάρχουν μας λέγει. Η
πρώτη γίνεται δια του νοός και μόνον. Αυτή είναι η άνοδος των φιλοσόφων
προς τον Θεό και ο Παλαμάς δεν διστάζει να την ονομάσει απερίφραστα
«φανταστικήν», μη πραγματική δηλαδή και γεμάτη με φανταστικά είδωλα για
το Θεό. Το δεύτερο είδος ανόδου είναι αυτή των ασκητών-θεολόγων. Αυτή
συμβαίνει, όπως συγκλονιστικά το περιγράφει ο ησυχαστής άγιος, «μετά
παντός είδους κτίσεως, ίνα το της εικόνος απηκριβωμένον ή» – με ολόκληρη
τη δημιουργία, ούτως ώστε να είναι πλήρες το κατ’ εικόνα.<br /><br />Ευρισκόμαστε
στη θεολογική και ανθρωπολογική καρδιά του Ησυχασμού. Η έκσταση-άνοδος
προς τον Θεό προϋποθέτει, μας λέγει μ’ άλλα λόγια ο Παλαμάς, για να
είναι πραγματική και αληθινή, μια προηγούμενη βαθύτατη κίνηση καθόδου ή
κένωσης, ούτως ώστε ο άνθρωπος να βαστάσει και να σηκώσει προς το Θεό
όχι μόνον εαυτόν αλλά ολόκληρη μαζί τη δημιουργία – του άλλους ανθρώπους
αλλά και τα υπόλοιπα κτιστά όντα. Ο σταυρός αυτής της καθόδου αποτελεί
τη μόνη απαράβατη προϋπόθεση για την αναστάσιμη άνοδο του πιστού προς
τον Θεό. Η έκσταση δεν είναι έτσι μια κίνηση έξω από τη φύση των όντων
(όπως ακριβώς αντιλαμβάνονται σήμερα το πρόσωπο οι σημερινοί ορθόδοξοι
περσοναλιστές θεολόγοι, θεωρώντας το ακριβώς, κατά πλατωνίζοντα τρόπο,
ως έκσταση/έξοδο από την, ταυτιζόμενη με την τυφλή αναγκαιότητα ή και
την πτώση, φύση) αλλά είναι μια έκσταση προσωπική της ίδιας της κτιστής
φύσεως προς τον Θεό. Επιπλέον η έκσταση/άνοδος αυτή είναι αποφασιστικά
και μόνον κοινωνική, όχι υπό την έννοια πως το συγκεκριμένο πρόσωπο
καταργείται αλλά, αντιθέτως, τούτο το τελευταίο ακριβώς
καθολικοποιείται. Έκσταση και κοινωνική καθολικοποίηση φαίνεται έτσι να
συμπίπτουν: η μια αποδεικνύει την αλήθεια της άλλης. Το γεγονός αυτό μας
επιτρέπει να ομιλούμε για την έκσταση καταρχήν ως κάθοδο, κίνηση
σταυρική προς περιχώρηση και βασταγμό όλου του Είναι, η οποία, αυτή και
μόνη, αποδεικνύει ότι η έκσταση ως άνοδος είναι πραγματική και κατά Θεόν
αληθινή. Είναι μ’ αυτήν ακριβώς την έννοια που μπορούμε ακριβώς να
υποστηρίξουμε πως ο ορθόδοξος Ησυχασμός, όταν είναι θεολογικά υγιής, δεν
αποτελεί τίποτα άλλο παρά βιωμένη εκκλησιολογία…<br /><br />ΙV<br /><br />Ας
έλθουμε λοιπόν τώρα κατόπιν τούτων στην περίπτωση του έργου του π.
Σωφρονίου και μάλιστα σ’ ένα ζήτημα το οποίο πολύ απασχολεί τους
μελετητές του, το ζήτημα δηλαδή της κένωσης. Είναι νομίζω εφικτό να
δείξουμε ότι ο π. Σωφρόνιος είναι ένας ησυχαστής και μάλιστα υπό την
έννοια του παλαμικού Ησυχασμού όπως τον είδαμε παραπάνω.<br /><br />Θεωρώ
πως δυο είναι οι μορφές της κένωσης, αλληλοσυμπληρούμενες μάλιστα, στο
έργο του π. Σωφρονίου. Πρώτη είναι η μορφή της θεοεγκατάλειψης. Αν η
θεοεγκατάλειψη θεωρηθεί ως μια σοφή παιδαγωγία της αγάπης του Θεού προς
τον ασκητή, τότε αυτή η παιδαγωγία τι άλλο είναι παρά μια προσπάθεια να
μας θεραπεύσει ο Θεός από κάθε ίχνος μιας «ηδυπαθούς» ατομιστικής
απόλαυσης της χάρης, μια τάση η οποία ενδημεί ασυνειδήτως μέσα στον
πεπτωκότα άνθρωπο, ωθώντας τον ανεπίγνωστα σ’ έναν πιθανό πειρασμό
ναρκισσικής αδολεσχίας, ακόμα και μέσα στο φως της χάρης του Θεού; Τι
άλλο είναι δηλαδή αυτή η σοφή παιδαγωγία της θεοεγκατάλειψης παρά μια
φιλάνθρωπη ώθηση του Θεού για ένα κοινωνικό άνοιγμα της ψυχής του ασκητή
προς τον κενωτικό εναγκαλισμό του πάσχοντος συνανθρώπου και της
πάσχουσας κτίσης, προκειμένου ν’ ανεβεί μαζί τους, και μόνο μαζί τους,
στο Θεό; Έτσι εξηγείται ίσως και το γεγονός ότι την μεγαλύτερη
θεοεγκατάλειψη δεν την υφίστανται συνήθως οι απλοί πιστοί αλλά κυρίως οι
διανοούμενοι ασκητές και πιστοί (και τέτοιοι βεβαίως είναι συνήθως οι
περισσότεροι των Πατέρων) αφού αυτοί κυρίως έχουν μεγαλύτερο πειρασμό
από τους άλλους να αδολεσχήσουν σε μιαν ατομική-νοητική θεωρία του Θεού
με τον πιθανό ναρκισσισμό της, αφήνοντας την υπόλοιπη δημιουργία κάπως
στο περιθώριο.<br /><br />Όπως φάνηκε ήδη, το δεύτερο είδος κένωσης, στο
οποίο οδηγεί παιδαγωγικά και φιλάνθρωπα, ως θεοεγκατάλειψη, είναι η χάρη
της περιχωρήσεως, είναι μ’ άλλα λόγια ακριβώς αυτό το οποίο ο π.
Σωφρόνιος ονομάζει γένεση της υποστάσεως μέσα στη Γεθσημάνειο προσευχή –
ασκητική και λειτουργική – για όλον τον κόσμο. Υπ’ αυτήν την έννοια,
χάρις στην πρώτη κένωση δίδεται η χάρη για τη δεύτερη. Ως σοφή θεραπεία
της ρίζας της φιλαυτίας, η θεοεγκατάλειψη, έτσι, όχι μόνο δε γεννά
απελπισία αλλά ευγνωμοσύνη και δοξολογία για την εν αληθεία αγάπη του
Θεού η οποία οδηγεί στην οντολογική ολοκλήρωσή του τον άνθρωπο: <br /><br />«Φερόμενοι
πνεύματι Θεού προς την υπέρ όλου του κόσμου προσευχήν, προς συμμετοχήν
εις την εν Γεθσημανή προσευχήν του Κυρίου, βλέπομεν αίφνης εν εαυτοίς
Θείον θαύμα: Ανατέλλει εντός ημών ο πνευματικός ήλιος, το όνομα του
οποίου είναι υπόστασις (πρόσωπον). Τούτο είναι εν ημίν η αρχή καινής
μορφής υπάρξεως, ήδη αθανάτου. Τότε δεχόμεθα την Αποκάλυψιν της
Υποστατικής Αρχής εν τη Αγία Τριάδι, ουχί επιφανειακώς, ουχί
διανοητικώς, αλλ’ εν τοις εγκάτοις του είναι ημών. Ενορώμεν εν τω Φωτί
το μέγιστον μυστήριον του Ανάρχου Είναι: τον Υποστατικόν Θεόν, τον
Ζώντα· τον Ένα εν Τριάδι Υποστάσεων· τον Θεόν της αγάπης, τον Μόνον
αληθινόν».<br /><br />Με την προσευχή υπέρ όλου του κόσμου δίνουμε πλέον
υπόσταση στην κοινήν ανθρώπινη ουσία. Με την προσευχή της αγάπης προς
την ομοούσιά μας ανθρωπότητα γινόμαστε δυναμικά υποστάσεις της όλης
ανθρώπινης ουσίας καθώς και όλης της κτίσης, ενώ προηγουμένως υπαρξιακά
ήμασταν απλώς λογικά τμήματα της ανθρώπινης και της κτιστής εν γένει
ουσίας. Έχουμε εδώ ξανά δηλαδή την ουσία του παλαμικού Ησυχασμού:
έκσταση δια καθόδου, ο άνθρωπος να δίδει ταπεινά υπόσταση σ’ όλη τη
δημιουργία, ανεβάζοντάς την στο Θεό, μιμούμενος δηλαδή κατά χάρη το έργο
ακριβώς και την κίνηση του ενανθρωπήσαντος Λόγου. Ή, με τα λόγια του π.
Σωφρονίου:<br /><br />«δι’ Αυτού (του Χριστού) απεκαλύφθη εις ημάς ο
χαρακτήρ του Θεού της αγάπης. Η τελειότης αυτή έγκειται εις το ότι η
αγάπη αυτή είναι ταπεινή, τουτέστι προσφέρεται άνευ επιφυλάξεως. Ο Πατήρ
εν τη γεννήσει του Υιού κενούται ολοτελώς. Αλλά και ο Υιός επιστρέφει
το παν εις τον Πατέρα. Αυτήν ακριβώς την πράξιν της τελείας κενώσεως
ετέλεσεν ο Κύριος εν τη σαρκώσει Αυτού, εν τη Γεθσημανή και επί του
Γολγοθά». <br /><br />Αυτό το οποίο συνεπώς διδάσκει τελικά ο Θεός τον
άνθρωπο δεν είναι τίποτε λιγότερο από τον ίδιο τον δικό Του τρόπο
υπάρξεως. Δεν πρόκειται όμως για αφηρημένη αποκάλυψη αρχών αλλά για
συγκλονιστική κοινωνία Θεού εν τη υπάρξει: το πρόσωπο-υπόσταση είναι
ενεργούμενο γεγονός εν-χριστώσεως δια της χάριτος και όχι αναπαυτική
έκσταση προς μια φανταστική ελευθερία η οποία στο βάθος περιφρονεί και
ταυτίζει με την πτώση και την τυφλή αναγκαιότητα, κατά Πλατωνικό ή
Καντιανό τρόπο, την φύση των όντων, όπως θέλουν κάποιοι περιώνυμοι
σύγχρονοι ορθόδοξοι προσωπολόγοι. Με τον μαρτυρικό-ασκητικό αυτό τρόπο
καθίσταται ο άνθρωπος<br /><br />«φορεύς του πληρώματος του θεανθρωπίνου
είναι δια της ενώσεως μετά του Χριστού εν τη προσευχή, ήτις εξομοιοί
αυτόν προς Εκείνον. Σπάνιον προνόμιον συνδυάζοντας ακραίας καταστάσεις
των παθημάτων της αγάπης και τον θρίαμβον αυτής. Ο άνθρωπος,
αναγεννηθείς εκ τοιαύτης προσευχής, δια μέσου του ζωοποιού πόνου
εισέρχεται βραδέως εις ενεργόν αίσθησιν της αναστάσεως της εαυτού
ψυχής».<br /><br />Βρισκόμαστε στον βαθύ πυρήνα του Ησυχασμού. Βλέπουμε εδώ
την ταύτιση της προσωπικής ανάστασης, της εκστατικής δηλαδή ανόδου προς
τον Θεό, με την ζώσα περιχώρηση των πάντων, με το κουβάλημα δηλαδή όλης
της πάσχουσας δημιουργίας στα πόδια του Θεού. Η ανθρώπινη εσωτερικότητα
συμβαδίζει εδώ με την πιο βαθιά κοινωνικότητα, εις τρόπον μάλιστα ώστε η
μια να επαληθεύει την άλλη. Η αυθεντική εσωστρέφεια εκφράζεται έτσι ως
ταπεινή κενωτική – σταυρική κοινωνικότητα, η οποία με τη σειρά της, μόνο
με την ταπεινή κένωση του έσω ανθρώπου είναι δυνατόν να επιτευχθεί.<br /><br />Στη
σκέψη των νεότερων ορθόδοξων προσωπολόγων συναντά κανείς μιαν
αγιάτρευτη αλλεργία προς οποιαδήποτε μορφή εσωτερικότητας, εσωστρέφειας ή
ακόμα και συνειδητής ασκητικής ζωής, πράγματα τα οποία εκλαμβάνονται
συλλήβδην ως δήθεν ψυχολογισμός. Οι θεολόγοι αυτοί ελάχιστα δυστυχώς
κατανοούν την πατερική ασκητική παράδοση και, εν προκειμένω, τη θεολογία
του π. Σωφρονίου. Εδώ η εσωτερικότητα ή η εσωστρέφεια δεν είναι
ψυχολογισμός αλλά καθαρή οντολογία. Ο «έσω άνθρωπος» (έκφραση καθαρά ως
γνωστόν Βιβλική) δεν είναι εδώ παρά ο χώρος του γνωμικού θελήματος, της
ελευθερίας δηλαδή του ανθρώπου, ο χώρος δηλαδή όπου τελεσιουργείται
(συνειδητά βεβαίως και εν συναισθήσει και όχι ασυνειδήτως ή
ασυναισθήτως!) το μυστήριο της καθολικοποίησης του ανθρώπου, μέσω της
ταπεινής και κενωτικής «συνεργίας» του θελήματος του ανθρώπου με το
θέλημα του Θεού εν Χριστώ.<br /><br />V<br /><br />Μια έσχατη παρατήρηση: έχει
διατυπωθεί η άποψη πως ο π. Σωφρόνιος ως προς τη θεολογία της κένωσης
ακολουθεί την Ρωσική θρησκευτικοφιλοσοφική γραμμή όπως αυτή εκφράζεται
κυρίως στη θεολογία του Σεργίου Μπουλγκάκωφ. Πράγματι ο π. Σωφρόνιος
μπορεί να έλαβε μιαν εξωτερική έμπνευση από το Μπουλγκάκωφ, διόρθωσε
όμως βαθιά το πρόσλημμα το οποίο, ούτως ή άλλως, αρδεύεται από τις
φιλοσοφίες του Χέγκελ και του Σέλλινγκ. Στις φιλοσοφίες αυτές τόσο η
ενότητα όσο και η κένωση είναι λογικά προεπινοημένες διαλεκτικές
αναγκαιότητες, αναγκαστικά αφηρημένες και απράγματες. Στον π. Σωφρόνιο,
αντίθετα, η ενότητα, ως κενωτική περιχώρηση των όντων και ανύψωσή τους
στο Θεό δεν είναι προεπινοημένη αναγκαιότητα ούτε αφηρημένη διανοητική
έκσταση, αλλά βήμα προς βήμα θυσιαστικά ενεργούμενη αγάπη. Όπως στον αγ.
Γρηγόριο τον Παλαμά, το ομοούσιο εδώ ενεργείται μέσα στην κτίση
σταυρικά, μ’ όλη την ψυχή, με νου, με καρδιά, με αγάπη και μ’ όλο το
σώμα που μαρτυρικά μετέχει κι αυτό στον ασκητικό αγώνα. Όλος ο άνθρωπος
γίνεται αγάπη εισερχόμενος, εν κοινωνία με ολόκληρη την κτίση στο φως
της πραγματικής θείας γνώσης. Υπάρχει όμως μια λεπτή διαφορά ανάμεσα
στην κένωση του Χριστού και στη δική μας κένωση: ενώ ο Χριστός κενούται
υπέρ ημών, εμείς κενούμεθα, όπως είπαμε, πρώτον υπέρ της ατέλειας του
εαυτού μας (θεοεγκατάλειψη) και δεύτερον υπέρ των άλλων (περιχώρηση).
Μόνο μετά την πρώτη φάση, ως παιδαγωγία στην υπαρξιακή διάνοιξη, είναι
δυνατόν για τον άνθρωπο ν’ ακολουθήσει το Χριστό στον Άδη του υπέρτατου
ναρκισσικού τραύματος που είναι η ανανταπόδοτη αγάπη της ομοούσιας
περιχώρησης των άλλων. Μόνον όμως έτσι, μόνον δηλαδή μετά απ’ αυτήν την
παράδοξη εκστατική κάθοδο είναι δυνατή η πραγματική άνοδος προς τον Θεό…<br /><br />VI<br /><br />Δεν
μπορώ ωστόσο να κλείσω την εισήγηση αυτή χωρίς δυο ακροτελεύτια λόγια
για την οικουμενική σημασία της θεολογίας του π. Σωφρονίου. Μια ολόκληρη
εισήγηση θα μπορούσε ν’ αφιερωθεί στο θέμα αυτό, αλλά δεν υπάρχει χώρος
για κάτι τέτοιο πλέον. Άκρως ενδεικτικά θα ήθελα να τονίσω πως η Δυτική
θεολογία γνωρίζει πολύ καλά τη διανοητική άνοδο προς το Θεό, χωρίς το
σώμα και την κοινότητα, μέσω κυρίως του Θωμά Ακινάτη. Βρίσκεται στο
κρίσιμο σημείο μάλιστα του ν’ αρχίσει να κατανοεί τον μάταιο ιδεαλισμό,
τον φρούδο ατομικισμό αλλά και την παθητικότητα που εγκλείει η άνοδος
αυτή, αφού δεν διαθέτει ούτε πραγματική κοινωνικότητα, ούτε διαλογική
συνεργία Θεού και ανθρώπου. Είναι μεγάλη ανάγκη να βρεθούν ορθόδοξοι
θεολόγοι σήμερα να μιλήσουν στη Δύση γι’ αυτήν την άνοδο δια της
περιχωρητικής καθόδου, για την ψυχοσωματική και κοινωνητική μετά πάντων
των όντων μετοχή στο Θεό η οποία διορθώνει την ολέθρια φανταστική –
διανοητική θέα Του. Η ορθόδοξη θεολογία έχει απίστευτα καθυστερήσει στο
να τα καταλάβει και να εξηγήσει όλα αυτά…<br /><br />VII<br /><br />Όσο
μεγαλύτερος είναι ο διανοητικός πλούτος, μας λέγει ο π. Σωφρόνιος, τόσο
πιο ανεξήγητα επώδυνη είναι η θεοεγκατάλειψη προς κοινωνική διάνοιξη της
ψυχής. Αλλά βρισκόμαστε πάντα στα ευλογημένα πλαίσια του Ησυχασμού.
Όπως ο αγ Γρηγόριος ο Παλαμάς έτσι και ο π. Σωφρόνιος ανεβαίνει στο Θεό
χωρίς κανένα εσωτερικό διχασμό, καμιά ψυχοσωματική διαίρεση, κανένα
χωρισμό από τους άλλους, καμιά απώθηση κανενός πάθους – αφού είναι
δυνατόν όλα να μεταμορφωθούν. Όπως ο αγ Γρηγόριος ο Παλαμάς, έτσι και ο
π. Σωφρόνιος, υπήρξε μια παρουσία του Χριστού στον κόσμο…<br /><br />Πηγή: Γέροντας Σωφρόνιος, Ο Θεολόγος του ακτίστου φωτός, Πρακτικά Διορθοδόξου Επιστημονικού Συνεδρίου, σ. 585-596)Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-42005420388209587152021-10-18T21:20:00.003+03:002021-10-18T21:20:27.659+03:00Αναμνήσεις από τον Γέροντα Σωφρόνιο –Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.<p> <span class="pdate"></span>
</p><div class="text_content" id="pagination-53270">
<div class="pagination__item">
<p align="center" style="text-align: justify;"><em>Σήμερα συμπληρώνονται
20 συναπτά έτη από την κοίμηση μιας κορυφαίας προσωπικότητας της
σύγχρονης Ορθόδοξης πνευματικότητας, του Γέρ. Σωφρονίου. Εις μνήμην του
δημοσιεύουμε ένα προσωπικό κείμενο του ανθρώπου που κατάλαβε – ίσως
νωρίτερα και σε μεγαλύτερο βάθος από οποιονδήποτε άλλον στην Ελλάδα – τη
βαρύτητα και τη σημασία του μηνύματος που κόμιζε ο λόγος του σεβαστού
Γέροντα για το σύγχρονο άνθρωπο, του Ομότιμου Καθηγητή Θεολογίας του ΑΠΘ
κ. Γ. Μαντζαρίδη. Ο καθ. Μαντζαρίδης, επιπλέον, συνετέλεσε αποφασιστικά
στη γνωριμία του σύγχρονου ελληνόφωνου κόσμου με τη θεολογία του Γέρ.
Σωφρονίου. </em><em>Το κείμενο αυτό, δημοσιευμένο στο «Οδοιπορικό
Ορθοδόξου Ανθρωπολογίας», αποτελεί το μοναδικό, στο οποίο ο συγγραφέας
χρησιμοποιεί αποκλειστικά πρώτο ενικό πρόσωπο – γεγονός που χρωματίζει
ανάλογα τη σύνδεσή του με τη μορφή του πολιού Γέροντος.</em></p>
<p align="center" style="text-align: justify;"><a href="https://www.pemptousia.gr/2013/07/%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%bc%ce%bd%ce%ae%cf%83%ce%b5%ce%b9%cf%82-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b3%ce%ad%cf%81%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1-%cf%83%cf%89%cf%86%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%b9%ce%bf-1/elder-sophrony/" rel="attachment wp-att-53271"><img alt="elder-sophrony" class="aligncenter size-full wp-image-53271" height="380" src="https://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2013/07/elder-sophrony.jpg" width="630" /></a></p>
<p align="center" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 16px;">Ο
Γέροντας Σωφρόνιος αποτυπώθηκε στη συνείδησή μου ως κορυφαία
εκκλησιαστική φυσιογνωμία, που έζησε και παρουσίασε στην πράξη την
ορθόδοξη χριστιανική ζωή με τη θεολογική της πληρότητα. Από τον σεβασμό
που σου έδειχνε μπορούσες να καταλάβεις, πως και πόσο οφείλεις να
σέβεσαι τον εαυτό σου και τους άλλους. Από την ελευθερία που σου έδινε
μπορούσες να αισθανθείς, πόσο πρέπει να εκτιμάς την ελευθερία κάθε
ανθρώπου. Από τους ορίζοντες που άνοιγε μπροστά σου μπορούσες να
αναλογισθείς, πόσο απεριόριστες είναι οι δυνατότητες που έχεις.</span></p>
<p style="text-align: justify;">Με μια μικρή παρέμβασή του, με μια απλή
υπόδειξη μπορούσε να χαράξει γραμμή πλεύσεως για ολόκληρη τη ζωή σου.
Πριν καταλάβεις καλά εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου, πριν συνειδητοποιήσεις
εντελώς τον χαρακτήρα σου, μπορούσες να ακούσεις επισημάνσεις η
προτροπές με καίρια σπουδαιότητα για τη συμπεριφορά και για την όλη
πορεία σου.</p>
<p style="text-align: justify;">Κοντά στον Γέροντα έβλεπες θαύματα, όχι
μόνο ως έκτακτες υπερφυσικές επεμβάσεις και θεραπείες ανθρώπων, αλλά
κυρίως ως συμπαράσταση και συμπόρευση στον πόνο και τις δυσκολίες που
είχαν η γνώριζε εκείνος ότι θα έχουν στο διάβα της ζωής τους, χωρίς ίσως
οι ίδιοι να το υποψιάζονται. Μολονότι είμαι βέβαιος ότι θα προσκρούσω
στο πνεύμα και την αρχή της μονής του, δεν μπορώ να μη σημειώσω έστω,
ότι γνωρίζω πολλά αναμφισβήτητα θαύματά του. Για τους πνευματικούς όμως
απογόνους και συνεχιστές του έργου του, το μεγαλύτερο θαύμα του είναι τα
συγγράμματά του, με τα οποία πολλοί οικοδομούνται η και οδηγούνται στη
μοναχική ζωή.</p>
<p style="text-align: justify;">Είχε πραγματική πείρα της χάριτος του
Θεού και διατύπωνε υπεύθυνα, όταν έπρεπε, λόγον Κυρίου. Κυρίως όμως
διατύπωνε καθαρό, επίκαιρο και ακαινοτόμητο τον ορθόδοξο θεολογικό λόγο
μέσα στη σύγχρονη κοινωνία με την τόση ασυναρτησία.</p>
<p style="text-align: justify;">Στην αδιέξοδη προσπάθεια του ανθρώπου
της εποχής μας να προσεγγίσει και να παρουσιάσει την αλήθεια του
προσώπου, ο Γέροντας Σωφρόνιος πρόβαλε την απάντηση της ορθόδοξης
θεολογίας, βιωμένη και βεβαιωμένη με την προσωπική του εμπειρία.
Κινούμενος πέρα από περσοναλισμούς και θετικισμούς, δρασκελίζοντας με
άνεση τους φιλοσοφικούς και ψυχολογικούς περιορισμούς, έβλεπε το
ανθρώπινο πρόσωπο σε σχέση κοινωνίας όχι μόνο με τα άλλα ανθρώπινα
πρόσωπα, αλλά πρωτίστως με το απόλυτο πρόσωπο του Θεού.</p>
<p style="text-align: justify;">Θεμέλιο της ζωής και της διδασκαλίας του
ήταν η αποκάλυψη του Θεού, που ξεκινάει με το Σιναϊτικό «Εγώ ειμι ο
ων»[1], και συμπληρώνεται με την έλευση του Χριστού και την κάθοδο του
Αγίου Πνεύματος. Απέρριπτε τη φιλοσοφική μέθοδο προσεγγίσεως του Θεού,
που στηρίζεται στην ανθρώπινη λογική και προβάλλει στη θεότητα
ανθρώπινες κατηγορίες. Γι’ αυτό ήταν ξένος προς τους θεολογικούς
ακροβατισμούς και τις ανθρωπολογικές τους συνέπειες, που αφθονούν στους
νεώτερους θεολόγους.</p>
<p style="text-align: justify;">Τα τρία πρόσωπα της Θεότητος, οι τρεις
θείες υποστάσεις, δεν είναι ανούσιες παραστάσεις, αλλά υπαρκτοί φορείς
της ουσίας τους. Τίποτε δεν υπάρχει έξω από την υπόσταση. Αυτή είναι η
πρώτη και έσχατη αρχή που περιβάλλει τα πάντα. Έτσι δίκαια, νομίζω,
μπορεί να χαρακτηρισθεί ο Γέροντας Σωφρόνιος ως θεολόγος της υποστατικής
αρχής, η της αρχής του προσώπου. Η αρχή αυτή, που θεμελιώνεται στον
Τριαδικό Θεό, καθιστά δυνατή και τη θέωση του ανθρώπου με το άνοιγμα της
υποστάσεώς του προς τη θεία απειρότητα.</p>
<p style="text-align: justify;">Ο Γέροντας Σωφρόνιος ζούσε με την
παρουσία του Θεού. Γι’ αυτό όμως ήταν και πολύ κοντά στον κάθε άνθρωπο.
Όταν μιλούσες μαζί του, μπορούσες να είσαι βέβαιος ότι σε καταλαβαίνει
καλύτερα από τον εαυτό σου· ότι μπορεί να απαντήσει σε όλα τα ερωτήματά
σου. Και αν συνέβαινε να μην απαντήσει σε κάτι, μπορούσες να ξέρεις ότι
το σφάλμα βρισκόταν στην ερώτησή σου. Συνέβαινε ακόμα να ακούς πράγματα,
που απορούσες γιατί σου τα λέει. Έπαιρνες όμως την απάντηση στην απορία
σου αργότερα από τα ίδια τα πράγματα, από την εξέλιξη των γεγονότων η
από την καλύτερη προσέγγιση και επίγνωση του εαυτού σου.</p>
<p style="text-align: justify;">Στο πρόσωπο του Γέροντα έβλεπε κάποιος
τον άνθρωπο του Θεού, τον «ζώντα μάρτυρα» της αυθεντικής θεογνωσίας[2].
Όπως οι άγιοι στην ιστορία της Εκκλησίας, έτσι και ο Γέροντας Σωφρόνιος
ήταν το «σημείο του Θεού» για τη γενεά του[3]. Ο γραπτός, όπως και ο
προφορικός λόγος του, έχει τη σφραγίδα της πατερικής γνησιότητας και
ταυτόχρονα της άκρας επικαιρότητας.</p>
<p style="text-align: justify;">Πολλοί ισχυρίζονται, και όχι
αδικαιολόγητα, ότι γνωρίζουν εκ των προτέρων τις απαντήσεις των
πνευματικών πατέρων τους στα ερωτήματά τους. Αυτό δεν ίσχυε για τον
Γέροντα Σωφρόνιο. «Να ακολουθείτε τον Χριστόν αναβαίνοντα εις τον
Γολγοθάν», έλεγε. Η γενική αλλά και ταυτόχρονα τόσο εξατομικευμένη αυτή
προτροπή δίνει τον κανόνα για τη ζωή και τη συμπεριφορά του Χριστιανού.
Μέτρο του ανθρώπου είναι ο Χριστός, «το άναρχο γεγονός του είναι».
Δείκτης για τις ενέργειες του πιστού είναι η ζωή του Χριστού. Προϋπόθεση
για την πνευματική προκοπή του η τήρηση των εντολών.</p>
<p style="text-align: justify;">Έβλεπε τον άνθρωπο ως καθαρή δυνατότητα,
που μπορεί βαθμηδόν κατά τη διάρκεια της ζωής να περιλάβει μέσα του
ολόκληρο το θεανθρώπινο είναι. Ο οποιοσδήποτε αυτοπροσδιορισμός του
ανθρώπου απέναντι στον Δημιουργό του, θετικός η αρνητικός, είναι υπόθεση
της ελευθερίας του. Ο θετικός όμως αυτοπροσδιορισμός προϋποθέτει ορθή
αντίληψη του προτύπου, ορθή θεωρία του Θεού, ορθόδοξο δόγμα.</p>
<p style="text-align: justify;">Δόγμα και ήθος, πίστη και ζωή
συνιστούσαν για τον Γέροντα ενιαία πραγματικότητα. Η αληθινή χριστιανική
ζωή θεμελιώνεται στην ορθή αντίληψη για τον Χριστό και την Αγία Τριάδα.
«Ολόκληρος η πορεία της εν Θεώ ζωής μου», γράφει, «ωδήγησεν εμέ εις την
πεποίθησιν, ότι εκάστη παρέκκλισις της νοεράς ημών συνειδήσεως από της
ορθής κατανοήσεως της αποκαλύψεως αντανακλά αναποφεύκτως επί των
εκδηλώσεων του πνεύματος ημών εις την πράξιν της καθ’ ημέραν ημών
υπάρξεως»[4].</p>
<p style="text-align: justify;">Η εμπειρική βίωση της πίστεως τον
οδήγησε στη διαμόρφωση αυτού που ο ίδιος ονόμαζε «δογματική συνείδηση». Η
συνείδηση αυτή, που χαρακτηρίζει όλους τους αυθεντικούς Γέροντες, τους
Στάρετς, τους Πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, γίνεται ο απλανής οδηγός
στην πίστη και τη ζωή των Χριστιανών.</p>
<p style="text-align: justify;">Ο Γέροντας Σωφρόνιος ζούσε την πατρότητα
ως συμπόρευση. Τον προσέγγιζες ως πνευματικό πατέρα και τον έβλεπες
δίπλα σου ως πιστό συνοδοιπόρο. Δεν ήθελε να καθοδηγεί, αλλά να
συνοδοιπορεί. Και η συνοδοιπορία του ήταν η καλύτερη προσωπική
καθοδήγηση. Κοντά του ένιωθες άνεση και ελευθερία. Με κάθε λόγο και κάθε
πράξη του, με κάθε ενέργεια και εκδήλωσή του προσπαθούσε να σε τιμήσει
και να σε στηρίξει· να σε κάνει να αισθάνεσαι πολύτιμο πρόσωπο με
ξεχωριστή αξία. Και τα χαριτολογήματά του ακόμα κινούνταν προς αυτήν την
κατεύθυνση. Κάποτε τον επισκέφθηκε νεαρός θεολόγος, που υπηρετούσε ως
βοηθός καθηγητού Θεολογικής Σχολής. Αυτοσυστήθηκε ως βοηθός του
καθηγητού του, και ο Γέροντας στην απάντησή του είπε: Εσύ είσαι βοηθός
του καθηγητού σου και σε εσένα βοηθός ο Θεός.</p>
<div><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<div style="text-align: justify;">
<p>[1] Εξοδ. 3,14.</p>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<p>[2] Πρβλ. Αρχιμ. Σωφρονίου, Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστι, Έσσεξ Αγγλίας <sup>2</sup>1993, σ. 167.</p>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<p>[3] Πρβλ. Αρχιμ. Ζαχαρία Ζάχαρου, Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, Έσσεξ Αγγλίας 2000, σ. 352.</p>
</div>
<div>
<p style="text-align: justify;">[4] Αρχιμ. Σωφρονίου, ό.π., σ. 14.</p>
</div>
</div>
</div>
</div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-75434355907720798802021-10-18T21:18:00.002+03:002021-10-18T21:18:24.288+03:00Η Ακαδημαϊκή Θεολογία κατά τον Αρχιμανδρίτη Σωφρόνιο τού Έσσεξ Διπλωματική Μεταπτυχιακή εργασία π. Matthew Penney<p> </p><br /><p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;"><span style="font-family: Arial;"><b>
<span style="font-family: MgOldTimes UC Pol; font-size: 14.0pt;"> </span></b><img border="0" height="256" src="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/eikones/swfronios_1.jpg" width="218" /></span></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="color: maroon; font-size: x-small;">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: 700;">Εικόνα: π. Σ<span lang="el">ω</span>φρ<span lang="el">ό</span>νιος Σαχάρωφ</span></span></p>
<p align="center">
<span lang="el"><span style="color: purple;">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: 700;">Δεύτερο</span></span></span><span style="color: purple;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; font-weight: 700; line-height: 115%;">
Κεφάλαιο:
</span></span><span lang="el"><span style="color: purple;">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: 700;">Οι προϋποθέσεις
τής χαρισματικής γνώσεως</span></span></span></p>
<div style="mso-element: footnote-list;">
<p class="MsoNormal"><b><span style="color: green; font-family: Arial;">
<span lang="en-us">B. </span></span></b><span style="color: green;">
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: 700; line-height: 115%;">
Η άσκηση της Εκκλησίας</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Ο ασκητισμός είναι η μεθοδολογία της Εκκλησίας δια της οποίας
εκφράζονται τα πρακτικά βήματα, στα οποία βαδίζοντας ο πιστός
ακολουθεί τη διαδικασία την οποία ακολούθησαν οι πριν από αυτόν και
πέτυχαν την ένωση με τον Θεό. Αυτό εννοούμε όταν λέμε "επόμενοι τοις
Αγίοις Πατράσιν"· οφείλουμε να ακολουθήσου με όχι μόνο τις
διδασκαλίες τους, αλλά και να</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
μιμηθούμε τον τρόπο ζωής τους<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#101." name="[101]">[101]</a></sup>.
Από την πρακτική ενάσκηση των αρετών, υπό την καθοδήγηση ενός
έμπειρου οδηγού, να καθαρθούμε, να οδηγηθούμε στο φωτισμό και τη
θέωση όπως εκείνοι. <sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#102." name="[102]">[102]</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Ωστόσο, όπως ο π. Ζαχαρίας (Ζάχαρος) επισημαίνει, «δεν υπάρχουν
συνταγές» στην πνευματική ζωή<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#103." name="[103]">[103]</a></sup>.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας περιγράφουν τη γενική ασκητική πορεία με
την οποία κάποιος επιτυγχάνει τη σωτηρία και την ένωση με τον Θεό. Ο
Θεός ωστόσο, ως Υπόστασις-Πρόσωπον και ως εκ τούτου εκφραζόμενος εν
απολύτω ελευθερία, δίνει αυτά τα δώρα στο δικό Του χρόνο και σύμφωνα
με την κρίση Του. Ο Χριστιανικός ασκητισμός δεν είναι κάποιο είδος
επιχειρηματικής συναλλαγής κατά την οποία ο άνθρωπος κάνει θυσίες
προς τον Θεό, με σκοπό την αντιμισθία. Αντίθετα, όπως ο άγιος
Μάξιμος διδάσκει, ο στόχος του ασκητισμού είναι ο εξαγνισμός της
αγάπης μας. <sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#104." name="[104]">[104]</a></sup> Αν αντιληφθούμε τον
ασκητισμό σε αυτή την προοπτική, καθίσταται απαραίτητος ως
προετοιμασία για την πρόσωπο με Πρόσωπο συνάντηση του κτιστού με το
άκτιστο στη βάση της θεωρίας του Θεού. <sup>
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#105." name="[105]">[105]</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Στον π. Σωφρόνιο ωστόσο η θυσιαστική πλευρά του ασκητισμού δεν είναι
απούσα. Γράφει:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
"Συχνάκις κατά την διάρκειαν της ζωής αυτών, ποιηταί και ζωγράφοι,
συγγραφείς και μουσικοί, υπομένουν προθύμως πάσαν στέρησιν εξ αγάπης
προς την τέχνην. Ούτως, και έτι πλέον, εκείνοι εις τους οποίους
εδόθη το προνόμιον να ψαύσουν της ουρανίου φλογός υφίστανται μετά
χαράς τα πάντα". <sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#106." name="[106]">[106]</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Καθώς ένα πρόσωπο αγωνίζεται για την προσωπική γνώση του Θεού, η
θυσία για την αγάπη απαιτείται<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#107." name="[107]">[107]</a></sup>.
Πρόκειται για μια κατανόηση του ασκητισμού για την οποία ο π.
Νικόλαος (Σαχάρωφ) σημειώνει «Γι' αυτόν [π. Σωφρόνιο], η θεολογία
πηγάζει από τη θεωρία και, ως εκ τούτου, η πρώτη προϋποθέτει
ασκητική προετοιμασία»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#108." name="[108]">[108]</a></sup>. </span>
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial;"> </span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="color: red;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: 700; line-height: 115%;">
<a name="1.">1.</a> Η τήρηση των εντολών</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Κατά τις τελευταίες στιγμές με τους μαθητές Του ο Χριστός, λίγο πριν
την σταύρωση, τονίζει ποια θα είναι η απόδειξη της αγάπης τους προς
Αυτόν: «Εάν αγαπάτε με, τας εντολάς τας εμάς τηρήσατε» (Ιωάννης
14,15). Σε όλα τα γραπτά του π. Σωφρόνιου επισημαίνεται ότι η «θυσία
της αγάπης» που απαιτείται από τον ασκητισμό είναι κυρίως η τήρηση
των εντολών του Χριστού. <sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#109." name="[109]">[109]</a></sup>
Ενδιαφέρον είναι το εξής χωρίο: «Δεν υπάρχει άλλη οδός προς τη γνώση
αυτή [της βιωθείσας εμπειρίας] παρά η οδός της τηρήσεως όλων εκείνων
τα οποία έθεσε ως εντολή ο Χριστός (βλέπε Ματθαίος κη' 20)». Η
τήρηση των εντολών δεν είναι μόνο η</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
σφραγίδα της πίστης στο Χριστό, ή η βασική προετοιμασία για την
κοινωνία στο</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Είναι με τον Θεό. Πρωτίστως είναι η αυτοαποκάλυψη του Θεού.<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#110." name="[110]">[110]</a></sup>
Ως εκ τούτου,</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
οδηγούν τον άνθρωπο «στη μεθόριον» μεταξύ κτιστού και Ακτίστου:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
"Αι εντολαί του Χριστού είναι κατά την ουσίαν αυτών αυτοαποκάλυψις
Θεού· εκπεφρασμέναι δια γηΐνων λέξεων φαίνονται εις ημάς σχετικαί,
αλλά θέτουν εκείνον, όστις τηρεί αυτάς, ως ώφειλεν, εις το μεθόριον
μεταξύ του σχετικού και του απολύτου, του πεπερασμένου και του
απείρου, του αιτιοκρατουμένου και του αυτεξουσίου".<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#111." name="111">111</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Σε αυτό το κατώφλι ο άνθρωπος δύναται να λάβει τη χαρισματική γνώση.<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#112." name="112">112</a></sup>
Αυτό πραγματώνεται όχι εκ της λογικής του ανθρώπου αλλά εξαιτίας της
ζωντανής μεταμόρφωσης ως το αποτέλεσμα της τήρησης των εντολών για
τον πιστό. «Η πίστη … μάς καλεί στη γνώση των Θείων Μυστηρίων, όχι
με τη χρήση της λογικής, αλλά με την παραμονή στις εντολές του
Χριστού»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#113." name="113">113</a></sup>. Η προσωπικότητα του Αγίου
Σιλουανού δίδει ένα πρωτότυπο παράδειγμα. Σύμφωνα με τον π.
Σωφρόνιο:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
"Δι' όλου του είναι αυτού ο Γέρων εμαρτύρει ότι η γνώσις των υψίστων
πνευματικών αληθειών έγκειται εις την οδόν της τηρήσεως των
ευαγγελικών εντολών και ουχί εις την "θύραθεν παιδείαν". Έζη εν τω
Θεώ και άνωθεν<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#114." name="[114]">[114]</a></sup> ελάμβανε τον
φωτισμόν, η δε γνώσις αυτού δεν ήτο η αφηρημένη κατανόησις, αλλ' η
υπαρκτική, τουτέστιν αυτή αύτη η ζωή". <sup>
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#115." name="[115]">[115]</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Καθίσταται σαφές ότι ο βασικός στόχος της ασκητικής ζωής, προϋπόθεση
της χαρισματικής γνώσης, είναι η τήρηση των εντολών του Χριστού. Ο
π. Σωφρόνιος το αντιλαμβάνεται αυτό ως γενική αρχή κάθε ασκητικής
και γενικότερα εκκλησιαστικής πρακτικής. Στη συνέχεια θα αναλύσουμε
τις ιδιαίτερες πτυχές ασκητικής πράξης που ο π. Σωφρόνιος
προσδιορίζει. </span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial;"> </span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="color: red;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: 700; line-height: 115%;">
<a name="2.">2.</a> Μνήμη θανάτου και φόβος του Θεού</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-weight: 400;">Τ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">ην
αφόρμηση στην ανάλυσή μας από τη μνήμη θανάτου και τον φόβο</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
του Θεού θα τη λάβουμε από τη σειρά, που ακολουθεί ο π. Σωφρόνιος,
στο</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
βιβλίο του Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί. Ορίζει τη μνήμη θανάτου:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span lang="en-us">"</span>Είναι ιδιαιτέρα τις κατάστασις κατά την οποίαν η αιωνιότης κρούει
την θύραν της καρδίας του διαμένοντος εν τω σκότει της αμαρτίας
ανθρώπου. Τότε το Πνεύμα του Θεού μη γνωστόν εισέτι, ανεξιχνίαστον
και κρυπτόμενον, μεταδίδει εις το πνεύμα του ανθρώπου την
δυσερμήνευτον θεώρησιν του περιβάλλοντος κόσμου: Άπαν το κτιστόν
είναι, εσφραγισμένον απ' αρχής δια της φθοράς, παρουσιάζεται άνευ
νοήματος, βεβυθισμένον εις τον γνόφον του θανάτου<span lang="en-us">"</span>.
<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#116." name="[116]">[116]</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Σκοπός αυτής της κατάστασης είναι να αποσπάσει τον άνθρωπο από τον
εφήμερο κτιστό κόσμο καθώς και να αφαιρέσει τις ψευδείς και
παράλογες φαντασιώσεις του για τη σταθερότητα - μονιμότητα της φυσικής
δημιουργίας. Αυτό αναγκάζει τον άνθρωπο να αντιμετωπίσει κατά
πρόσωπο την ανυπαρξία, χωρίς να μπορεί να ξεφύγει απ' αυτήν<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#118." name="[117]">[117]</a></sup>. Είτε
ζει κανείς μια ώρα είτε χίλια έτη ο άνθρωπος που διακατέχεται από τη
χάρη της μνήμης του θανάτου αντικρίζει μόνο την ανυπαρξία, που
βρίσκεται αναπόφευκτα μπροστά του. Δίπλα στην αιωνιότητα, το εφήμερο
ακόμη και χιλιάδων ετών ανθρώπινης ζωής μοιάζει μοναχά σα μια
ανάσα. Προκειμένου για τον άνθρωπο που προσκολλάται</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
τόσο μανιωδώς στη αυτοδιαφύλαξή του μετά την πτώση του Αδάμ για να</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
απελευθερωθεί από τα δεσμά του και να ανοίξει τα μάτια του στην
αιωνιότητα,</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
ο Θεός δίνει τη χάρη της μνήμης του θανάτου<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#118." name="118">118</a></sup>. </span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Εάν η μνήμη του θανάτου διδάσκει στον άνθρωπο να βλέπει μέσα στο</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
χρόνο και την αιωνιότητα, να αντιλαμβάνεται τον κτιστό κόσμο και τη
θέση του</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
μέσα σε αυτόν ρεαλιστικά, ο φόβος Θεού καθαρίζει από τις αυταπάτες
του</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
μεταβλητού και επαναπροσδιορίζει οντολογικώς τη σχέση του ανθρώπου
με τον Θεό. Ο π. Σωφρόνιος λέει ότι το πιο σημαντικό είδος φόβου του
Θεού είναι «της</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
"φρίκης" να αποδειχθώμεν ανάξιοι του Θεού»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#119." name="119">119</a></sup>. Αυτό μπορεί να
φαίνεται απλό</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3"><span style="font-family: Arial; font-weight: 400;">ή</span><span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
ακόμα και παιδαριώδες, αλλά προξενεί τέτοια αλλαγή στην ψυχή του</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
ανθρώπου που ο ίδιος πλέον δεν ανησυχεί για τις επίγειες έγνοιες
ούτε μεριμνά</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
για την απόκτηση δόξας από τον συνάνθρωπό του<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#120." name="120">120</a></sup>. Συνέπεια αυτής της</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
συνειδητοποίησης είναι η είσοδος του ανθρώπου στην οδό προς την
σοφία</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
(Ψαλμ 111, 10), όπου βιώνει την κατάσταση της κάθαρσης που του
επιτρέπει να</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
αντικρίσει τόσο το θάνατο που επέφερε η αμαρτία του όσο και την
πλήρη</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
αγιότητα και τελειότητα του Θεού. Αληθινός φόβος Θεού, όπως και
πραγματική</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
μνήμη του θανάτου, είναι η χαρισματική εμπειρία της χάριτος,
απαραίτητη για</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
τον άνθρωπο να προσεγγίσει τον Τριαδικό Θεό:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Ο φόβος ούτος κατέρχεται εφ' ημάς Άνωθεν. Είναι πνευματική αίσθησις
προ παντός του Θεού, ύστερον δε και ημών των ιδίων. Ζώμεν εν
καταστάσει φόβου ένεκα της ζώσης παρουσίας του Ζώντος Θεού, έχοντες
εν ταυτώ συνείδησιν της ρυπαρότητος ημών… άνευ της καθαρτικής αυτού
ενεργείας [του φόβου Θεού] δεν θα αποκαλυφθή εις ημάς η οδός προς
την τελείαν αγάπην του Θεού. <sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#121." name="121">121</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Το πρώτο στάδιο της πορείας του ανθρώπου προς τον Θεό είναι η
αποκόλληση από τον κόσμο και την φανταστική ενατένιση της υπάρξεώς
του, δια μέσου της μνήμης του θανάτου και του φόβου του Θεού. </span>
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial;"> </span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="color: red;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: 700; line-height: 115%;">
<a name="3.">3.</a> Μετάνοια</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Η μετάνοια είναι μία από τις πλέον σημαντικές πτυχές του ασκητισμού,
αν όχι η σημαντικότερη, και θεμέλιό του. <sup>
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#122." name="122">122</a></sup> Ο π. Σωφρόνιος γράφει
στον Δαβίδ Μπάλφουρ ότι μετάνοια είναι «αληθινά η μόνη ορθή αρχή και
βάση της πνευματικής ζωής… »<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#123." name="123">123</a></sup>. Αποτελεί, μαζί με την πίστη, μία
από τις κυριότερες προϋποθέσεις για τη Θεογνωσία, καθώς, «δια της
χάριτος της μετανοίας…., η Αλήθεια εν τη πρωταρχική αυτής αγιότητι
μεταδίδεται εις ημάς ως ζωή του Ιδίου του Θεού»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#124." name="124">124</a></sup>.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
O π. Σωφρόνιος δίνει μια εξαιρετική περιγραφή της μετάνοιας:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
"Η μετάνοια είναι το Θείον θαύμα δια την αποκατάστασιν ημών μετά την
πτώσιν. Η μετάνοια είναι έκχυσις θείας εμπνεύσεως εφ' ημάς, δυνάμει
της οποίας ανυψούμεθα προς τον Θεόν, τον Πατέρα ημών, ίνα ζήσωμεν
αιωνίως εν τω φωτί της αγάπης αυτού. Δια της μετανοίας συντελείται η
θέωσις ημών. Τούτο είναι γεγονός ασυλλήπτου μεγαλείου". <sup>
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#125." name="125">125</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Ωστόσο ο άνθρωπος προτού να είναι σε θέση να ανέβει προς τον Θεό,
βιώνει μια κατάσταση που παρομοιάζεται με τη κόλαση<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#126." name="126">126</a></sup>, μετά την
πτώση του διαστρεβλωμένου εαυτού του, και κατά τη διάρκεια του αγώνα
να αποκατασταθεί. Και πάλι όμως βιώνει την κόλαση της αγάπης του
Θεού και του πλησίον του, δηλαδή, νοιώθει ανάξιος της κενωτικής
αγάπης του Θεού: «Καταυγασθέντες κατ'
αρχάς υπό του Φωτός, καθοδηγηθέντες υπό της χειρός του Θεού εις νέαν,
άγνωστον μέχρι τότε, και "υψηλήν" οδόν, συναντώμεν δύο
μεγαλειώδεις βαθμίδας: Το όνομα της μιας είναι "Άδης μετανοίας", της
άλλης δε "Άδης
αγάπης"»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#127." name="127">127</a></sup>.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Η πορευτική διαδικασία δια της μετάνοιας εξηγείται πιο συγκεκριμένα
από τον π. Σωφρόνιο. </span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">
"</span><span class="3"><span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">Εν τη αρχή της μετανοίας επικρατεί θλίψις, συντόμως όμως
διαπιστούμεν ότι διεισδύει εντός ημών ενέργεια νέας ζωής, επιφέρουσα
θαυμαστήν αλλοίωσιν του νου. Αυτή καθ' εαυτήν η κίνησις προς
μετάνοιαν εμφανίζεται ως ανεύρεσις του Θεού της αγάπης. Ενώπιον του
πνεύματος ημών διαγράφεται ευκρινέστερον η απεριγράπτως μεγαλοπρεπής
εικών του Πρωτοπλάστου Ανθρώπου. Ατενίζοντες εις το κάλλος τούτο
ανακαλύπτομεν οποίαν φοβεράν διαστροφήν υπέστη εν ημίν η πρωταρχική
ιδέα του Δημιουργού περί ημών… Η χάρις της μετανοίας αποκαλύπτει εν
ημίν την εικόνα του Υιού του Πατρός. Ω, πόσον οδυνηρά είναι η πορεία
αυτή!<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#128." name="128">128</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Το σημαντικό αγαθό στην πορεία της μετάνοιας είναι ότι επαναφέρει
στον άνθρωπο τη δυνατότητα να λάβει το άκτιστο Φως<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#129." name="129">129</a></sup>. Αυτό
περισσότερο από οτιδήποτε άλλο αποκαλύπτει την ανάγκη ο άνθρωπος να
πορευτεί εντός της προσωπικής κοινωνίας στο Είναι και της
Θεογνωσίας. Η οπτασία του φωτός πάντα προηγείται, «η άσκησις της
μετανοίας, η καθαίρουσα ημας από των παθών»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#130." name="130">130</a></sup>. Κατόπιν δίδεται ως
δώρο στον άνθρωπο η είσοδος στα μυστήρια του Θεού: «Ουχί άλλως, ει
μη δια μετανοίας αφομοιούμεν υπαρκτικώς την Αποκάλυψιν, τίνι τρόπω
συνελήφθη ο άνθρωπος εν τη προαιωνίω Βουλή του Τριαδικού Θεού προ
καταβολής κόσμου»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#131." name="131">131</a></sup>. Επίσης, όπως σημειώσαμε, με τη μνήμη του
θανάτου και το φόβο Θεού, η μετάνοια οδηγεί στο «μεθόριον» μεταξύ
<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#132." name="[132]">[132]</a></sup> Ακτίστου και κτιστού, όπου κάποιος
δύναται να βιώσει υπαρξιακά μια «πρόγευσιν της Θείας παγκοσμιότητος»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#133." name="[133]">[133]</a></sup>.
Η ανάγκη μετάνοιας ως της θεμελιώδους πτυχής του ασκητισμού, για τη
είσοδο στη Θεογνωσία, είναι προφανής: «Η οδός προς την αγίαν
θεωρίαν διέρχεται δια της μετανοίας»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#134." name="[134]">[134]</a></sup>. Καρπός της μετάνοιας
είναι τα δάκρυα. </span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial;"> </span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="color: red;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: 700; line-height: 115%;">
<a name="4.">4.</a> Δάκρυα</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Τα δάκρυα ο π. Σωφρόνιος τα διακρίνει σε δύο κατηγορίες τα
ψυχολογικά και τα πνευματικά. Τα πρώτα είναι μία φυσική κατάσταση
του ανθρώπου οφειλόμενα στο συναίσθημα ή την περίσταση. Όταν
προέρχονται από παροδικά γεγονότα, όπως είναι η κοινωνική ανέλιξη
και καταξίωση, ο πλούτος, η υγεία, κ.λπ., χαρακτηρίζονται ως
ντροπιαστικά. Αντίθετα, τα πνευματικά δάκρυα είναι ο καρπός
εμπειρίας του Ακτίστου Θεού και ένα δώρο της θείας χάρης. <sup>
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#135." name="[135]">[135]</a></sup>
Επιπλέον, συντηρούν την ένταση στη μετάνοια. Τα πνευματικά δάκρυα
δεν είναι μία παθητική κατάσταση, αλλά καλλιεργούνται ενεργά.
Αποτελούν μία δυναμική έκφραση του ασκητισμού. Αυτή η θεώρηση τους
δίδει πρωτεύοντα σημασία στη ζωή του Χριστιανού. «Είναι αφελής όστις
νομίζει ότι είναι δυνατόν να ακολουθήση τα ίχνη του Χριστού άνευ
δακρύων»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#136." name="[136]">[136]</a></sup>, και «οι ασκητικοί πατέρες…
επιμένουν εις το απαραίτητον
των πνευματικών δακρύων, άνευ των οποίων δεν απαλύνεται η εκ των
παθών πεπωρωμένη καρδία, η ανίκανος να αγαπήση δια της ευαγγελικής
αγάπης»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#137." name="[137]">[137]</a></sup>. Αυτή η τολμηρή, θα λέγαμε, δήλωση είναι άκρως
περιεκτική από πολλές απόψεις για τη γενιά μας για δύο τουλάχιστον
λόγους: α') ο σύγχρονος άνθρωπος θεωρεί ντροπιαστική την εκδήλωση
δια δακρύων για οποιοδήποτε λόγο και β') η απουσία τους αποκαλύπτει
τη σκληροκαρδία του σύγχρονου Χριστιανού, η οποία πραγματικά
εκπληρώνεται στα λόγια του Χριστού ότι «δια το πληθυνθήναι την
ανομίαν ψυγήσεται η αγάπη των πολλών» (Ματθαίος 24,12).</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Ο άνθρωπος, ο οποίος βιώνει τη χάρη των δακρύων μαζί με τη μνήμη του
θανάτου και τη μετάνοια, είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το βάρος της
αμαρτίας ξεκινώντας τον αγιαστικό αγώνα της κάθαρσης από τα πάθη.
Κατά την παράδοση της Εκκλησίας αυτό διατυπώνεται συχνά ως το
«δεύτερο βάπτισμα». Στα γραπτά του π. Σωφρόνιου σχετίζεται κυρίως με
την κάθαρση που προηγείται της υπαρξιακής κοινωνίας και του φωτισμού
από τον Θεό: «Η ψυχή εν τω εντατικώ κλαυθμώ δι' εαυτήν, κατά την
δωρεάν του Πνεύματος του Αγίου, εισάγεται οντολογικώς εις την ουσίαν
της αμαρτίας η μών… Τούτο δεν είναι φιλοσοφικός στοχασμός, ούτε
διανοητική θεολογία. Είναι δεδομένον του είναι ημών…»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#138." name="[138]">[138]</a></sup>.
Βιώνεται ως αυτό που ο π. Σωφρόνιος αποκαλεί "κατάσταση" στο Είναι,
η οποία έρχεται σε αντιπαράθεση με το φιλοσοφική στοχασμό. «Τι
συμβαίνει όμως εις τον άνθρωπον, όστις προσφέρει την μετάνοιαν αυτού
μετά κλαυθμού; Ζη την Αλήθειαν ουχί ως καρπόν των διαλογισμών αυτού,
αλλ' ως κατάστασιν του πνεύματος αυτού, δοθείσαν εις αυτόν υπό του
Πνεύματος του Θεού»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#139." name="[139]">[139]</a></sup>. Το αποτέλεσμα είναι ο άνθρωπος να
οδηγείται μέσω των δακρύων της μετάνοιας στα δάκρυα της αγάπης, να
φτάσει στο κατώφλι της υπαρξιακής γνώσης των μυστηρίων του Θεού: «Ο
κλαυθμός εξ αγάπης… Διαρρηγνύει τον στενόν κλοιόν της γηΐνης
υπάρξεως, εισάγον εις ουρανίους σφαίρας…»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#140." name="[140]">[140]</a></sup>. Το αποτέλεσμα των
πνευματικών δακρύων και του πένθους είναι ίδια με αυτά που
αναφέρθηκαν παραπάνω: προδιαθέτουν και προετοιμάζουν τον άνθρωπο για
τη χαρισματική γνώση. </span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial;"> </span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="color: red;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: 700; line-height: 115%;">
<a name="5.">5.</a> Ταπείνωση</span></span><span style="font-family: Arial; font-weight: 700;"> </span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Το απόσπασμα που θα παραθέσουμε θα καταδείξει τη θέση που κατέχει η
ταπείνωση στην ασκητική διδασκαλία κατά τον π. Σωφρόνιο: «… Οι
Χριστιανοί ασκητές συγκεντρώνουν όλες τις δυνάμεις τους, στην
προσπάθεια να αποκτήσουν την ταπείνωση εκείνη που ελκύει τη χάρη του
Θεού»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#141." name="[141]">[141]</a></sup>. Αλλού, για τον Άγιο Σιλουανό, ο π. Σωφρόνιος γράφει, «από του νυν εγνώρισεν εν αληθείς ότι όλος ο αγών οφείλει να
κατευθύνηται προς απόκτησιν της ταπεινώσεως»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#142." name="[142]">[142]</a></sup>. Είναι σαφές ότι ο
π. Σωφρόνιος θεωρεί την ταπείνωση ως ένα ακόμη βασικό θεμέλιο της
ασκητικής ζωής και της ζωής της Ορθοδόξου πίστεως γενικότερα. </span>
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Εξηγώντας τη μεταμορφωτική δύναμη της ταπείνωσης στη ζωή του
ανθρώπου και του κόσμου, ο γέροντας χρησιμοποιεί το παράδειγμα της
πυραμίδας. Στην βάση της τοποθετεί το πλήθος των ανθρώπων και της
κοινωνίας που καταπιέζονται υπό την κοινωνική ανισότητα, που
συντηρείται από την εξουσία και τον πλούτο των κοσμικών ηγεμόνων οι
οποίοι καταλαμβάνουν την κορυφή της πυραμίδας. Με την ενσάρκωση του
Θεού Λόγου και την πλήρη ταπείνωσή και αυταπάρνησή Του, ερχόμενος ως
υπηρέτης όλων έτοιμος να πεθάνει για όλους, η πυραμίδα
αντιστρέφεται, «ανεστραμμένης»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#143." name="[143]">[143]</a></sup> όπως ο π. Σωφρόνιος την
περιγράφει. Αυτή η «ανεστραμμένη πυραμίδα» γίνεται το νέο μοντέλο
ύπαρξης. Αυτός που είναι πρώτος, καλείται να γίνει ο έσχατος. Αυτός
που θέλει να είναι σπουδαίος πρέπει να γίνει υπηρέτης όλων (Ματθ 20,</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
16, Μάρκος 8, 35). Η πρακτική της ταπείνωσης αποκτά μέγιστη
σημασία καθώς αποτελεί ευαγγελική πρόσταγή. «Η θέωσις ημών τελείται
εν άκρα θεοειδή ταπεινώσει»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#144." name="[144]">[144]</a></sup>.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Ωστόσο, όπως και με τις άλλες πτυχές της ασκητισμού, η ταπείνωση
αποτελεί μια απαραίτητη προϋπόθεση για την βίωση της χαρισματικής
γνώσης. Ο π. Ζαχαρίας στα γραπτά του για την θεολογία του π.
Σωφρόνιου σημειώνει τα εξής: «όταν η ταπεινή αγάπη του Χριστού
εισδύσει στην καρδιά, φωτίζει το νου και εμπνέει διπλή θεωρία»,
και «θα λέγαμε ότι η πληρωματική αυτή γνώση της αρπαγής διέρχεται
διαμέσου του Άδη της Θεοεγκαταλείψεως, οπότε ο άνθρωπος ταπεινώνεται
μέχρι τέλους»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#145." name="145">145</a></sup>. Πρόκειται για τη θεοειδή γνώση που αυξάνει διαρκώς
για τον άνθρωπο, ο οποίος μένει εντός των πλαισίων της</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
ταπείνωσης. <sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#146." name="146">146</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
</span></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="color: red;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: 700; line-height: 115%;">
<a name="6.">6.</a> Προσευχή</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Άλλη σημαντική πτυχή της ασκητικής ζωής του Χριστιανού είναι η</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
προσευχή. Χωρίς την προσευχή ο άνθρωπος δε μπορεί να επιτύχει την</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
τελειότητα. Είναι η βασικότερη προϋπόθεση για την κοινωνία του
ανθρώπου με</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
τον Θεό. Ο Απόστολος Παύλος τονίζει «αδιαλείπτως προσεύχεσθε» (Θεσσ.
Α΄ 5,</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
17). Ομοίως αποτελεί τη βάση της χαρισματικής γνώσης. Υπάρχουν
πάμπολλα</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
παραδείγματα στα γραπτά του π. Σωφρόνιου που μαρτυρούν το μεγαλείο
της</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
προσευχής και την αναγκαιότητα της για τη Θεογνωσία. Γράφει, λόγου
χάρη:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<img align="right" border="0" height="228" src="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/eikones/prosefxh_1.jpg" width="305" />"Απ' όλα τα πλησιάσματα προς τον Θεό το καλύτερο είναι η προσευχή,
που σε τελευταία ανάλυση είναι το μόνο μέσον. Στην πράξη της
προσευχής η ανθρώπινη διάνοια βρίσκει την ευγενέστερη έκφρασή της. Η
πνευματική κατάσταση του επιστήμονα που ερευνά, του καλλιτέχνη που
δημιουργεί έργα τέχνης, του διανοητή που φιλοσοφεί, ακόμα και του
επαγγελματία θεολόγου που προβάλλει τις θεωρίες του, ολ' αυτά δεν
μπορούν να συγκριθούν με τα πνευματικά βιώματα ενός ανθρώπου της
προσευχής που έρχεται πρόσωπο με Πρόσωπο με τον ζωντανό Θεό". <sup>
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#147." name="147">147</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Οι άνθρωποι, που δεν προσεύχονται, δεν μπορούν να καταλάβουν την
πνευματική σφαίρα που αποκαλύπτεται στο πνεύμα του ανθρώπου μέσω της
<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#148." name="[148]">[148]</a></sup> προσευχής<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#149." name="[149]">[149]</a></sup>.
«Η προσευχή (ενν. Του
Χριστιανού) αυτού γίνεται ως αστραπή διασχίζουσα ακαριαίως την
οικουμένην απ' άκρου εις άκρον… Η εμπειρία του είδους αυτού [που
γεννιέται από αυτήν την προσευχή] αποκαλύπτει εν βραχυτάτη χρονική
στιγμή τοιαύτας σφαίρας του Είναι… »<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#150." name="[150]">[150]</a></sup>. Επιπλέον, είναι «φυσικόν
εις την προσευχήν να διαπερνά τους αχανείς χώρους του κοσμικού
είναι»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#151." name="[151]">[151]</a></sup>, διότι, όπως διευκρινίζει ο π. Σωφρόνιος, όταν το Άγιο
Πνεύμα αυξάνει την κατανόησή μας, η προσευχή παίρνει κοσμικές
διαστάσεις<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#152." name="[152]">[152]</a></sup>. Το αποτέλεσμα αυτού είναι ότι «[ε]ν παρομοίω
προσευχή ο νους ημών περικλείεται εν τω Νοί του Θεού και δέχεται την
κατανόησιν πραγμάτων δια τρόπου όστις είναι αδύνατον να εκφρασθή
καταλλήλως δια της καθ' ημέραν ημών γλώσσης»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#153." name="[153]">[153]</a></sup>. Με την προσευχή
εισαγόμαστε στην όντως ύπαρξη και όχι με τη φιλοσοφία ή την
φαντασία. <sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#154." name="[154]">[154]</a></sup> Με τον τρόπο αυτό ο πιστός είναι σε θέση «να αφομοιώση την αποκαλυφθεlσαν εις ημάς άναρχον Αλήθειαν»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#155." name="[155]">[155]</a></sup>.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Η προσευχή αυτού του είδους συνοδεύεται πολλές φορές από οπτασία του
Ακτίστου Φωτός<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#156." name="[156]">[156]</a></sup>, η οποία χαρίζει την κατανόηση<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#157." name="[157]">[157]</a></sup>. Θα μπορούσε
να συγκριθεί με τη γνώση ενός τυφλού αν ξαφνικά ήταν σε θέση να
αντικρίσει τον κόσμο για την πρώτη φορά. Δεν θα μπορούσε να
επεξεργασθεί όλες τις λεπτομέρειες αυτής της καινούριας γνώσης, του
χρώματος, του σχήματος, του μεγέθους, της αρμονίας, που ενοποιεί για
να παρέχει το νέο όραμα ενώπιόν του. Απλώς θα βίωνε το νέο θέαμα ως
άμεση γνώση, κάτι που του ήταν εντελώς αδύνατο προηγουμένως. Κατά
τον ίδιο τρόπο η κατάσταση της ζωής του Χριστού</span></span><span style="font-family: Arial;">
</span><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
μεταδίδεται στον άνθρωπο δια της προσευχής ώστε να κάνει τα πρώτα
του</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
βήματα για να γίνει μια πραγματική υπόσταση, ένας πραγματικός
άνθρωπος:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
"Κατά την υπερτάτην εφικτήν εις την φύσιν ημών έντασιν προσευχής,
όταν ο ίδιος ο Θεός προσεύχηται εν ημίν, δίδεται εις τον άνθρωπον
θεοπτία υπερκειμένη πάσης εικόνος. Τότε η ανθρωπίνη υπόστασις
προσεύχεται προς τον Άναρχον όντως πρόσωπον προς Πρόσωπον. Εν τη
συναντήσει ταύτη μετά του Υποστατικού Θεού ενεργοποιείται εν ημίν
εκείνο, όπερ εν αρχή υπήρχε μόνον δυνάμει, η υπόστασις". <sup>
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#158." name="[158]">[158]</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Με την προσευχή επιτυγχάνεται η αιώνια πραγματικότητα. Είναι εμφανές
ότι η προσευχή συνδέεται με τις προαναφερθείσες πτυχές της
ασκητισμού.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Πάνω απ' όλα τα είδη προσευχής ο π. Σωφρόνιος έχει κατά νου κυρίως
μια μορφή· την ησυχαστική ή καθαρή προσευχή. Σημειώνει: «Η θεωρία
είναι υπόθεση όχι λεκτικών τύπων αλλά ζωντανής πείρας· στην καθαρή
προσευχή ο Πατέρας, ο Υιός και το Πνεύμα φαίνονται στην συνυποστατική τους ενότητα»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#159." name="159">159</a></sup>. Εάν η καθαρή προσευχή προσφέρει
εμπειρικά την οπτασία περί της Αγίας Τριάδος, πώς μπορεί να
εκτιμηθεί η σημασία της ησυχαστικής προσευχής ως θεμελιώδους
προϋπόθεσης της χαρισματικής γνώσης; Η ίδια η φύση της προσευχής
μέσα από την βίωση της μετάνοιας διεισδύει στη σφαίρα πέρα από την
ανθρώπινη σοφία<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#160." name="160">160</a></sup>.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Ο π. Σωφρόνιος περιγράφει τη διαδικασία αυτή με τα εξής λόγια:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
"Ο νους παύει να διασκορπίζεται: Γίνεται όλος προσοχή. Η καρδία δε
έρχεται εις κατάστασιν, την οποίαν δυσκόλως δυνάμεθα να περιγράψωμεν.
Είναι αυτή πλήρης φόβου, αλλά ευλαβούς φόβου, ζωοποιού. Τότε ο
άνθρωπος αναπνέει μετά συστολής: Ο Θεός οράται και εντός και εκτός·
πληροί τα πάντα". <sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#161." name="161">161</a>
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#162." name="162">162</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Ο καρπός της εμπειρίας αυτής, της καθαρή προσευχής, δίνει στον
ασκητή την αυθεντική θεωρία<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#163." name="[163]">[163]</a></sup>. Ελευθερώνει τον άνθρωπο από το
«της γοητείας των "φασμάτων της αληθείας"» η οποία με πολύ ευκολία
μολύνει τον διασκορπισμένο ανθρώπινο νου<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#164." name="[164]">[164]</a></sup>. Από την χωρίς εικόνες
προσευχή φτάνει κανείς στην αυθεντική θεολογία. Αυτό επιβεβαιώνεται
στην περιγραφή της φράσης του Αγίου Σιλουανού (και άλλων Αγίων
Πατέρων) από τον π. Σωφρόνιο: «Εάν είσαι θεολόγος, προσεύχεσαι
καθαρώς. Εάν προσεύχεσαι καθαρώς, τότε είσαι θεολόγος»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#165." name="[165]">[165]</a></sup>. Η
αναγκαιότητα της προσευχής, και ιδιαίτερα της καθαρής προσευχής, ως
ασκητική προϋπόθεση της χαρισματικής γνώσης δεν θα μπορούσε να
καταστεί σαφέστερη<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#166." name="[166]">[166]</a></sup>. </span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial;"> </span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="color: red;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: 700; line-height: 115%;">
<a name="7.">7.</a> Αγάπη</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Το τελευταίο γνώρισμα της ασκητικής ζωής είναι η αγάπη. Για τον π.
Σωφρόνιο, «το ύστατον τέλος της Χριστιανικής ασκήσεως είναι η
απόκτησις της αγάπης ταύτης»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#167." name="[167]">[167]</a></sup>. Ο Ν. Κόϊος σχολιάζοντας αυτήν την
πτυχή της θεολογίας του γέροντα γράφει: «Η μετοχή στην θεία αγάπη
ταυτίζεται με την Γνώση του Θεού. Το σύνολο των ασκητικών αγώνων
έχει ως στόχο την μετοχή σε αυτήν την αγάπη»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#168." name="[168]">[168]</a></sup>. Η κοινωνία με τον
Θεό εν τη αγάπη συνιστά την όντως Θεογνωσία και βιώνεται ως
Θεογνωσία. Περαιτέρω ο γέροντας διευκρινίζει το "πώς;” της αποκτήσης
αυτής της προσωπικής, υπαρξιακής κοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό
στο Είναι. Είναι στην φύση της αγάπης να ενώνει, να ενώνει το
αντικείμενο της αγάπης με αυτόν που το αγαπά. Η αγάπη, ευρισκόμενη
στο επίκεντρο των εντολών του ευαγγελίου<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#169." name="[169]">[169]</a></sup> (Α΄ Ιωάν.
δ΄ 8),
παρέχει τις οντολογικές προϋποθέσεις της θείας επιγνώσεως:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Όταν όμως γίνεται λόγος για την αυθεντική γνώση του Θείου κόσμου,
τότε είναι απαραίτητο να συγκαταβεί ο Θεός ως την υπαρκτική ένωση
μαζί μας. Η εντολή "αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της ισχύος
σου" (Μάρκος 12,30) είναι η οδός προς τη γνώση αυτή, γιατί είναι
χαρακτηριστικό στην αγάπη να ενώνεται στην ίδια την πράξη της ζωής.
<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#170." name="[170]">[170]</a></sup></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Αυτός ο "δρόμος προς τη γνώση" εξελίσσεται από θεία αγάπη σε γνώση
του Θεού και στη συνέχεια στην αυτογνωσία. <sup>
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#171." name="[171]">[171]</a></sup> Το περιεχόμενο
αυτής της αγάπης γίνεται επίγνωση της θεωρίας του Θεού, θείο φως,
θεία αγάπη. «Η κατάστασις της θέας είναι το φως της αγάπης του
Θεού, και τη επενεργεία της αγάπης αυτής γεννώνται εν τη ψυχή νέα αισθήματα και νέαι σκέψεις περί Θεού και κόσμου»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#172." name="[172]">[172]</a></sup>. Από αυτήν
οδηγείται κανείς «εις αβύσσους και ύψη απρόσιτα εις οιονδήποτε άλλον
άνθρωπον… Ρίπτει αυτόν πολλάκις εις απερίγραπτον απειρότητα».</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
«Ημείς αγαπώμεν αυτόν, ότι αυτός πρώτος ηγάπησεν ημάς» (Α΄ Ιωάν. δ'4:
19). Σύμφωνα με τον π. Σωφρόνιο το μοντέλο του Αγίου Ιωάννη του
Θεολόγου απεικονίζει τη διαδικασία μέσω της οποίας ο άνθρωπος
γίνεται κοινωνός της αγάπης και της γνώσης του Θεού: «Όταν το Πνεύμα
το Άγιον μεταδίδη εις η μας την αγάπην του Χριστού "αγαπάτε τους
εχθρούς υμών", τότε ο νους - πνεύμα ηδύνεται υπό της Αληθείας
της αγάπης ταύτης… [Γ]νωρίζομεν δι' όλης της υπάρξεως ημών ότι αυτή
είναι η αιώνιος Αλήθεια»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#173." name="[173]">[173]</a></sup>. Από εκεί και πέρα στην καρδιά του
πιστού γεννάται η αγάπη, και εκεί «θεωρεί το Είναι εν τω Φωτί της
Θείας Αγάπης»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#174." name="174">174</a></sup>.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Είναι επίσης αξιομνημόνευτο ότι για τον π. Σωφρόνιο τα τελικά
κριτήρια</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
του βαθμού και της ακρίβειας στη Θεογνωσία είναι η αγάπη και κυρίως
αυτή</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
που εκφράζεται προς τον εχθρό. Παραθέτει ο γέροντας τα λόγια του
Αγίου Σιλουανού: «Ο μακάριος Γέρων Σιλουανός έλεγεν: "Όστις δεν
αγαπά τους</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
εχθρούς, ούτος δεν εγνώρισεν εισέτι τον Θεόν ως οφείλει να γνωρίζη
Αυτόν"»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#175." name="175">175</a></sup>.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Ο π. Ζαχαρίας συνοψίζει: «Κατ' αυτόν τον τρόπο η αγάπη προς τους
εχθρούς</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
αποβαίνει το απλανές κριτήριο της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος και
της</span></span><span style="font-family: Arial;"> </span>
<span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
αληθινής θεοκοινωνίας σε δύο επίπεδα: α) στο προσωπικό επίπεδο και
β) στο</span></span><span style="font-family: Arial;"> εκκλησ</span><span class="3"><span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">ιολογικό
η δογματικό επίπεδο»<sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#176." name="176">176</a></sup>.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Κλείνοντας θα καταθέσουμε την αιτιολόγηση γιατί τόσο συχνά ο π.
Σωφρόνιος αναφέρεται στην αγάπη:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
"Επαναλαμβάνομεν συνεχώς την λέξιν "Αγάπη", αλλ' εν αυτή περικλείεται
οντολογικώς και η υπερκόσμιος σοφία, και το άπειρον εν τη ιδιαζούση
αυτώ άκρα ταπεινώσει μεγαλείον, το τα πάντα υπερέχον κάλλος, και η
βαθεία ειρήνη. Επισκεπτόμενος ο Θεός τον άνθρωπον, δι' αυτού τούτου
του γεγονότος, καθιστά αυτόν κοινωνόν του απεριγράπτου δι'
ανθρωπίνων λόγων Είναι αυτού. <sup><a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#177." name="177">177</a></sup></span></span></p>
<p align="justify"><span class="3">
<span style="font-family: Arial; font-size: 12.0pt; font-weight: normal; line-height: 115%;">
Καθίσταται σαφής η αναγκαιότητα της πίστης στο Χριστό και της
ζωντανής έκφρασής της, δηλαδή της ασκητικής ζωής της Εκκλησίας, ως
προϋπόθεση για χαρισματική γνώση. Στο επόμενο κεφάλαιο θα εξετάσουμε
με μεγαλύτερη σαφήνεια το περιεχόμενο της πίστης ως της υπέρτατης
έκφρασης της αρθρωτής χαρισματικής γνώσης· τα δόγματα της Εκκλησίας.
Αυτό είναι απαραίτητο για να κατανοήσουμε την διάκριση της γνώσης σε
χαρισματική και φιλοσοφική, καθώς και τις επιπτώσεις της, σύμφωνα με
την άποψη του π. Σωφρονίου, περί της ακαδημαϊκής θεολογίας. <sup>
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#178." name="178">178</a></sup></span></span></p>
<p align="justify"> </p></div>
<p align="justify"><span style="color: red;"><b><span style="font-family: Arial;">Σημειώσεις:</span></b></span></p>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[101]" name="101."><span style="font-size: x-small;">101.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Νικολάου Γ. Κόϊου, Θεολογία και εμπειρία κατά τον Γέροντα
Σωφρόνιο, σελ. 71. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[102]" name="102."><span style="font-size: x-small;">102.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Ο π. Σωφρόνιος απέφυγε τη χρήση όρων όπως κάθαρσις, φωτισμός και θέωσις.
Ανταυτού προτιμά να κάνει λόγο για τις περιόδους της επίσκεψης και της
εγκατάλειψης της χάριτος. Αναλυτικότερα βλέπε</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">,
</span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">Αρχιμ</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">.
</span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">Ζαχαρία</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
(</span></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">Ζάχαρου</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">),
The Enlargement of the Heart: "Be ye also enlarged"</span></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
</span></span>
<span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">(2 Corinthians 6:13) in the Theology of Saint Silouan the
Athonite and Elder Sophrony of Essex, South Caanan, Pa, 2006, </span>
</span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">σελ</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">.
53-54. </span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">Παράβαλλε</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Τ</span></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">ο
βιβλίο του ιδίου</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">,
Remember Thy First Love (Revelation 2:4-5): The Three Stages of the
Spiritual Life in the Theology of Elder Sophrony, South Caanan, Pa,
2010. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[103]" name="103."><span style="font-size: x-small;">103.</span></a></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
</span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">Αρχιμ</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">.
</span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">Ζαχαρία</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
(</span></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">Ζάχαρου</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">),
The Enlargement of the Heart, </span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">σελ</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">.
135, 189, </span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">του ιδίου</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">,
The Hidden Man of the Heart (1 Peter 3:4): The Cultivation of the Heart
in Orthodox Christian Anthropology, South Caanan, Pa, 2008, </span>
</span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">σελ</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">.
36, 60, 63, </span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">και του ιδίου</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">,
Remember Thy First Love, </span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">σελ</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">.
402, 414. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[104]" name="104."><span style="font-size: x-small;">104.</span></a></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
</span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">π</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">.
Andrew Louth, Maximos the Confessor, London, 1996, </span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">σελ</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">.
38-41. </span></span>
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">Παράβαλλε Χρυσοστόμου Σταμούλη, «Επίψαυσις αιωνιότητος. Η
γοητεία της ζωγραφικής και η ατελεύτητος δημιουργία της προσευχής», σελ.
390, «άσκηση της αγάπης». </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[105]" name="105."><span style="font-size: x-small;">105.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Ο π. Σωφρόνιος αποδεικνύει ότι η αγάπη ως ένα θετικό χαρακτηριστικό του
Ορθόδοξου ασκητισμού διαφοροποιείται από αυτήν του δυτικού Χριστιανισμού
ή της μη Χριστιανικής Ανατολής: «Όπου δεν υπάρχει αγάπη, εκεί δεν
υπάρχουν δάκρυα, έστω και εάν ο ασκητικός αγών λαμβάνει ακραίαν μορφήν:
εντατικόν διαλογισμόν, παρατεταμένην νηστείαν, αυστηράς συνθήκας ζωής εν
απομονώσει εκ του λοιπού κόσμου. Πολλά τοιαύτα παραδείγματα συναντώμεν
και εις … Χριστιανικήν Δύσιν και εις την μη Χριστιανικήν Ανατολήν»,
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 82(53). Για περισσότερες πληροφορίες
σχετικά με τις διαφορές μεταξύ Ορθοδόξου ασκητισμού και του μη
Χριστιανικού ασκητισμού της Ανατολής, βλ: Περί προσευχής, σελ. 189(169).
</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[106]" name="106."><span style="font-size: x-small;">106.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 141(90), και σελ. 273(177). </span>
</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[107]" name="107."><span style="font-size: x-small;">107.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Ιερομον. Νικολάου Σαχάρωφ, Αγαπώ άρα υπάρχω, σελ. 36-37(26).
</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[108]" name="108."><span style="font-size: x-small;">108.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Ιερομον. Νικολάου Σαχάρωφ, Αγαπώ άρα υπάρχω, σελ. 78(57), και σελ.
84(62): «Έτσι, θα μπορούσαμε να ορίσουμε την ασκητική πρακτική ως τη
ζώσα προετοιμασία για την αναδοχή της θεογνωσίας, η επίτευξη της οποίας
αποτελεί προϋπόθεση της αληθούς θεολογίας. »</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[109]" name="109."><span style="font-size: x-small;">109.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Περί προσευχής, σελ. 206(84), «Ο Κύριος Ιησούς είναι η απόλυτος
οντολογική Αλήθεια. Δεν είναι δυνατόν να γνωρίση τις την Αλήθειαν ταύτην
άλλως, ει μη ακολουθών την μέθοδον την οποίαν Αυτός ο ίδιος συνέστησεν:
"Εάν υμείς μείνητε εν τω λόγω τω Εμώ, αληθώς μαθηταί Μου εστε, και
γνώσεσθε την αλήθειαν…" (Ιωάννης 8,31)». Παράβαλλε άσκηση και θεωρία,
σελ. 117. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[110]" name="110."><span style="font-size: x-small;">110.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Άσκηση και θεωρία, σελ. 124-25. Βλέπε Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ.
339(215), Άσκηση και θεωρία, σελ. 17, Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά
στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 96(71), Γεωργίου Μαντζαρίδη,
«Η μετοχή στην ενέργεια του Θεού ως όρος πραγματώσεως της υποστατικής
αρχής στον άνθρωπο», Πρακτικά διορθόδοξου Επιστημονικού Συνεδρίου:
Γέροντας</span></span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="font-size: x-small;">
</span></span><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">Σωφρόνιος ο θεολόγος του Ακτίστου Φωτός, Ιερά Μεγίστη
Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος, 2008, σελ. 250. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#111" name="111."><span style="font-size: x-small;">111.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Δημητρίου Τσελεγγίδη, Η Σημασία του δόγματος στους διαλόγους, σελ.
13, «Για να γίνει όμως ο άνθρωπος μέτοχος της άκτιστης δόξας "εν
αισθήσει", οφείλει να τηρεί όλες τις εντολές του Θεού, εκφράζοντας με
τον τρόπο αυτό πρακτικώς την αγάπη του προς τον Θεό. Τήρηση των εντολών
σημαίνει απόλυτη συμφωνία μεταξύ μας, αφού τότε έχουμε ένα και το αυτό
φρόνημα, που είναι το φρόνημα του Θεού, όπως εκφράζεται στο θέλημά του.
Με τον πρακτικό αυτό τρόπο γινόμαστε ένα Πνεύμα με τον Θεό, "το έν
φρονούντες"». </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#112" name="112."><span style="font-size: x-small;">112.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 112(72), 233(149), 403-4 (228-29).
Παράβαλλε Δημητρίου Τσελεγγίδη, Ορθόδοξη θεολογία και ζωή, σελ. 233, «Ο
ίδιος ο Χριστός έθεσε ως προϋπόθεση της θεοφάνειας και θεοπτίας, αλλά
και της ενοίκησης του Τριαδικού Θεού στον άνθρωπο, την αγαπητική πράξη
της τηρήσεως των εντολών του Θεού». </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#113" name="113."><span style="font-size: x-small;">113.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Δημητρίου Τσελεγγίδη, Ορθόδοξη θεολογία και ζωή, σελ. 233, «Η
πράξη, που συνδέεται άρρηκτα με την σωματική άσκηση και την κάθαρση των
παθών, είναι το θεμέλιο της θεωρίας θεοπτίας, και με τον τρόπο αυτό
γίνεται ο θεοδίδακτος τρόπος του απλανώς θεολογείν». </span></span>
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[114]" name="114."><span style="font-size: x-small;">114.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Άσκηση και θεωρία, σελ. 118. Παράβαλλε Αρχιμ. Αρσενίου (Adnan) Dahdal, Η
θεολογική γνωσιολογία στον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, σελ. 32. Στη σελ. 34
σημειώνει: «Όταν ο πιστός πορεύεται την οδό των εντολών του Χριστού,
τότε ό,τιδήποτε ακατανόητο για την λογική μας, γίνεται με την Χάρη του
Θεού κατανοητό, διότι δεν υπάρχει πια μέρος για το σκοτάδι, αφού το Φως
το αληθινό φωτίζει την διάνοια και την άγνοιά μας… ». </span></span>
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[115]" name="115."><span style="font-size: x-small;">115.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 139(110). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[116]" name="116."><span style="font-size: x-small;">116.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 156(99). Παράβαλλε Αγώνας Θεογνωσίας,
σελ. 66-67 και Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του
Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 112(87). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[117]" name="117."><span style="font-size: x-small;">117.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Για ένα ενδιαφέρον άρθρο για την σχέση της μνήμης θανάτου και της
σημασίας του κτίστου κόσμου, βλέπε Χρυσοστόμου Σταμούλη, «Επίψαυσις
αιωνιότητος. Η γοητεία της ζωγραφικής και η ατελεύτητος δημιουργία της
προσευχής», σελ. 369-390. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#118" name="118."><span style="font-size: x-small;">118.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 24(16). </span></span></span>
</p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#119" name="119."><span style="font-size: x-small;">119.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Περί προσευχής, σελ. 114(75). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#120" name="120."><span style="font-size: x-small;">120.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 29(19). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#121" name="121."><span style="font-size: x-small;">121.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Περί Πνεύματος και Ζωής, σελ. 81(59). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#122" name="122."><span style="font-size: x-small;">122.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 33, 34(21,22). Παράβαλλε Αγώνας
Θεογνωσίας, σελ. 121, 98 και Περί προσευχής, σελ. 80(54-55). </span>
</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#123" name="123."><span style="font-size: x-small;">123.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Περί πνεύματος και ζωής, σελ. 33-34(25).</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#124" name="124."><span style="font-size: x-small;">124.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Αγώνας Θεογνωσίας, σελ. 70. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#125" name="125."><span style="font-size: x-small;">125.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 404(229). Βλέπε Αρχιμ. Ζαχαρία
(Ζάχαρου), «Το άκτιστο φως στη ζωή και τη διδασκαλία του Γέροντος
Σωφρονίου», Πρακτικά διορθόδοξου Επιστημονικού Συνεδρίου: Γέροντας
Σωφρόνιος ο θεολόγος του Ακτίστου Φωτός. Σελ. 297: «Η δεύτερη απαραίτητη
προϋπόθεση είναι η μετάνοια. ». Παράβαλλε Δημητρίου Τσελεγγίδη, Ορθόδοξη
θεολογία και ζωή, σελ. 232. «Η χαρισματική θεολογία μπορεί να παρέχεται
αυθεντικά μόνον από όσους πέρασαν στη θεοπτία ή το λιγότερο από όσους
ανήκουν στη βαθμίδα της καθάρσεως από τα πάθη». </span></span></span>
</p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#126" name="126."><span style="font-size: x-small;">126.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 46(30). Παράβαλλε Γεωργίου Μαντζαρίδη,
«Η μετοχή στην ενέργεια του Θεού ως όρος πραγματώσεως της υποστατικής
αρχής στον άνθρωπο», σελ. 249. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#127" name="127."><span style="font-size: x-small;">127.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 54(35). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία
(Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ.
241-42(179). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#128" name="128."><span style="font-size: x-small;">128.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 54-55(35-36). </span></span></span>
</p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#129" name="129."><span style="font-size: x-small;">129.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 71(46), 60(39). Παράβαλλε Αρχιμ.
Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ.
64(49). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#130" name="130."><span style="font-size: x-small;">130.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 94(60), «Δια του θρήνου της μετανοίας
αποκαθίσταται η εκ της αμαρτίας αποκτανθείσα ικανότης ημών να
προσλάβωμεν το εκ του Θεού… Εκπορευόμενον Άκτιστον Φως». Παράβαλλε Περί
πνεύματος και ζωής, σελ. 36(26), Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη
θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 265-66(195) και Αρχιμ. Αρσενίου (Adnan)
Dahdal, Η θεολογική γνωσιολογία στον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, σελ. 37.
</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#131" name="131."><span style="font-size: x-small;">131.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 259(168). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[132]" name="132."><span style="font-size: x-small;">132.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 66-67(43). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία
(Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 84(62).
</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[133]" name="133."><span style="font-size: x-small;">133.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 138(88). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[134]" name="134."><span style="font-size: x-small;">134.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Περί προσευχής, σελ. 161(148). Βλέπε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά
στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 79(59) και Ιερομον. Νικολάου (Σαχάρωφ),
Αγαπώ άρα υπάρχω, σελ. 84(61-62). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[135]" name="135."><span style="font-size: x-small;">135.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 75(49), 77(50), 85(55). </span>
</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[136]" name="136."><span style="font-size: x-small;">136.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 76(49). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[137]" name="137."><span style="font-size: x-small;">137.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 85(55). Βλέπε Αρχιμ. Ζαχαρία
(Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 116,
117(84), «Τα δάκρυα που γεννά το βαθύ αυτό κλάμα της μετάνοιας… Είναι
και η πιο κατάλληλη προετοιμασία και προδιάθεση του πνεύματος του
ανθρώπου, για να καταξιωθεί του Ακτίστου Φωτός». Παράβαλλε όπου πριν,
σελ. 118-19(87). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[138]" name="138."><span style="font-size: x-small;">138.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Περί προσευχής, σελ. 247(114, 115). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[139]" name="139."><span style="font-size: x-small;">139.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 404(229) και σελ. 404(229), «Η "κατάστασις"
αυτή είναι γεγονός του Είναι, εκ του οποίου και αυτή αύτη η σκέψις ημών
συλλαμβάνει δια του ιδιάζοντος εις αυτήν τρόπου την έννοιαν της
Αληθείας». </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[140]" name="140."><span style="font-size: x-small;">140.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 83(54). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία
(Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 113(84).
</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[141]" name="141."><span style="font-size: x-small;">141.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Το μυστήριο της Χριστιανικής ζωής, σελ. 225. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[142]" name="142."><span style="font-size: x-small;">142.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 52(43). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[143]" name="143."><span style="font-size: x-small;">143.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος
Σωφρονίου, σελ. 72-74 (5455) και Γεωργίου Γαλίτη, «Ο παλαιός και ο
καινός Αδάμ στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου», Πρακτικά διορθόδοξου
Επιστημονικού Συνεδρίου: Γέροντας Σωφρόνιος ο θεολόγος του Ακτίστου
Φωτός, Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2008. </span></span>
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[144]" name="144."><span style="font-size: x-small;">144.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 103(67). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#145" name="145."><span style="font-size: x-small;">145.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου,
σελ. 77(58). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#146" name="146."><span style="font-size: x-small;">146.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου,
σελ. 168(123)</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#147" name="147."><span style="font-size: x-small;">147.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 121(79). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[148]" name="148."><span style="font-size: x-small;">148.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Η ζωή Του ζωή μου, σελ. 75. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[149]" name="149."><span style="font-size: x-small;">149.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 121(78-79). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[150]" name="150."><span style="font-size: x-small;">150.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 157(100). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[151]" name="151."><span style="font-size: x-small;">151.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Περί προσευχής, σελ. 109(71). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[152]" name="152."><span style="font-size: x-small;">152.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 182(113). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[153]" name="153."><span style="font-size: x-small;">153.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 401-2(227). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία
(Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 325(242).
</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[154]" name="154."><span style="font-size: x-small;">154.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Περί προσευχής, σελ. 72(49). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[155]" name="155."><span style="font-size: x-small;">155.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Περί προσευχής, σελ. 250(117). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[156]" name="156."><span style="font-size: x-small;">156.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Περί προσευχής, σελ. 140(134) & 151 -52(143), Οψόμεθα τον Θεόν
καθώς εστί, σελ. 270(175): «Αι εμφανίσεις του Ακτίστου Φωτός δεν είναι
τοσούτον σπάνιαι, ως τινες νομίζουν». </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[157]" name="157."><span style="font-size: x-small;">157.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 267(173). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[158]" name="158."><span style="font-size: x-small;">158.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 301(195). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία
(Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 66(50).
</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#159" name="159."><span style="font-size: x-small;">159.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 93(59). </span></span></span>
</p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#160" name="160."><span style="font-size: x-small;">160.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Η ζωή Του ζωή μου, σελ. 36. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#161" name="161."><span style="font-size: x-small;">161.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Περί προσευχής, σελ. 156(146), Περί πνεύματος και ζωής, σελ.
85(62), Αρχιμ. Αρσενίου (Adnan) Dahdal, Η θεολογική γνωσιολογία στον π.
Σωφρόνιο Σαχάρωφ, σελ. 29, και Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη
θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 34-35(25-26). </span></span>
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#162" name="162."><span style="font-size: x-small;">162.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Περί προσευχής, σελ 169(154). Βλέπε Περί πνεύματος και ζωής, σελ.
65(48), 81(59). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[163]" name="163."><span style="font-size: x-small;">163.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 184(143). </span></span></span>
</p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[164]" name="164."><span style="font-size: x-small;">164.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 49(32), Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου),Αναφορά
στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 227(168). </span></span>
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[165]" name="165."><span style="font-size: x-small;">165.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 178(138). Βλέπε Αρχιμ. Ζαχαρία
(Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 326(242).
</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[166]" name="166."><span style="font-size: x-small;">166.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Ο π. Σωφρόνιος προειδοποιεί όσους επιδιώκουν τη γνώση του Θεού μέσα στον
κόσμο της ακαδημαϊκής θεολογίας: «Η καθαρή προσευχή δε δίνεται σε όσους
μελετούν πολύ. Υπό την έννοια αυτή, η οδός της θεολογικής επιστήμης δεν
είναι καθόλου αποτελεσματική, και σπάνια οδηγεί στην καθαρά προσευχή,»,
Περί πνεύματος και ζωής, σελ. 55(40). Αντίθετα είναι καλύτερα κάποιος να
επικεντρώνει την ακαδημαϊκή του καριέρα στην αύξηση της πίστης και της
γνώσης που προέρχεται απ' αυτήν και να επιμελείται δια αυτής της πίστης
την εντονότερη βίωση της ασκητικής ζωής. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[167]" name="167."><span style="font-size: x-small;">167.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 79(52). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[168]" name="168."><span style="font-size: x-small;">168.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Νικολάου Γ. Κόϊου, Θεολογία και εμπειρία κατά τον Γέροντα Σωφρόνιο, σελ.
61. Βλέπε Η ζωή Του ζωή μου, σελ. 59: «Προικισμένος με αγάπη, ο άνθρωπος
αισθάνεται συνδεδεμένος με τον αγαπημένο του Θεό. Με αυτό το σύνδεσμο
γνωρίζει τον Θεό, και έτσι αγάπη και γνώση γίνονται μια ενέργεια».
Παράβαλλε άσκηση και θεωρία, σελ. 131, Αρχιμ. Αρσενίου (Adnan) Dahdal, Η
θεολογική</span></span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="font-size: x-small;">
</span></span><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;">
<span style="font-size: x-small;">γνωσιολογία στον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, σελ. 34 και Αρχιμ.
Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ.
170(124). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[169]" name="169."><span style="font-size: x-small;">169.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Βλέπε άσκηση και θεωρία, σελ. 117, «Ο Θεός είναι Αγάπη, και δεν είναι
δυνατόν να γνωρισθεί και να θεωρηθεί παρά μόνο με την αγάπη και μέσα
στην αγάπη». Παράβαλλε Αρχιμ. Αρσενίου (Adnan) Dahdal, Η θεολογική
γνωσιολογία στον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, σελ. 71 και Αρχιμ. Ζαχαρία
(Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 347(258).
</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[170]" name="170."><span style="font-size: x-small;">170.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Το μυστήριο της Χριστιανικής ζωής, σελ. 202. Βλέπε όπου πριν, σελ. 205,
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 91(58), 321(206), Η ζωή Του ζωή μου,
σελ. 59, και Ιερομον. Νικολάου (Σαχάρωφ), Αγαπώ άρα υπάρχω, σελ. 63(45).
</span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[171]" name="171."><span style="font-size: x-small;">171.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 66(43). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[172]" name="172."><span style="font-size: x-small;">172.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σελ. 192(149). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#[173]" name="173."><span style="font-size: x-small;">173.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 81(53). Παράβαλλε Ιερομον. Νικολάου (Σαχάρωφ),
«Ο μοναχικός βίος κατά τον Γέροντα Σωφρόνιο», Πρακτικά διορθόδοξου
Επιστημονικού Συνεδρίου: Γέροντας Σωφρόνιος ο Θεολόγος του Ακτίστου
Φωτός, σελ. 95. </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#174" name="174."><span style="font-size: x-small;">174.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 411-412(234). Παράβαλλε Αρχιμ. Ζαχαρία
(Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, σελ. 75(56): «Η
αγάπη δεν είναι φυσικό ιδίωμα του "ψυχικού" ανθρώπου, αλλά το οντολογικό
περιεχόμενο της μακαρίας Ζωής των θείων υποστάσεων». </span></span>
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#175" name="175."><span style="font-size: x-small;">175.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 273(177). Βλέπε όπου πριν, σελ.
306(198). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#176" name="176."><span style="font-size: x-small;">176.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 411(233). </span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#177" name="177."><span style="font-size: x-small;">177.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Αναφορά στη θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου,
σελ. 348(259). </span></span></span></p>
<p align="justify"><span class="3">
<span style="font-family: Arial,sans-serif; line-height: 115%;">
<a href="https://www.oodegr.com/oode/biblia/8eol_swfroniou_1/b_2.htm#178" name="178."><span style="font-size: x-small;">178.</span></a></span><span style="font-family: Arial,sans-serif; font-weight: normal; line-height: 115%;"><span style="font-size: x-small;">
Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, σελ. 80(52).</span></span></span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8323140401143403160.post-39959032225518554512020-08-24T16:49:00.000+03:002020-08-24T16:49:04.067+03:00Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ: Εγώ ο ίδιος θρηνούσα σαν να ήμουν καταραμένος, λόγω της ανικανότητός μου να ζήσω ως χριστιανός.<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h3 class="post-title entry-title" itemprop="name">
<br />
</h3>
<div class="post-header">
</div>
<div class="post-body entry-content" id="post-body-8170375464348077732" itemprop="description articleBody">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhb9mMR-_AiVZTYaTyK9n7qS9p-neCtfUDlnXy9hRFVRj4XB-TMJRZtiSa-2_4D7nK-JwzqGvW8pdB-_sPFGYPvByEfqjz9vw13TeUMdvbKquioId0xoc0fNWDj_qdtEeD9qFQNIrLlXUU/s1600/67623345_2506039209426311_6466747758677065728_o.jpg" style="background-color: black; margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="color: #f4cccc;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="603" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhb9mMR-_AiVZTYaTyK9n7qS9p-neCtfUDlnXy9hRFVRj4XB-TMJRZtiSa-2_4D7nK-JwzqGvW8pdB-_sPFGYPvByEfqjz9vw13TeUMdvbKquioId0xoc0fNWDj_qdtEeD9qFQNIrLlXUU/s640/67623345_2506039209426311_6466747758677065728_o.jpg" width="402" /></span></a></div>
<div style="font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; margin-bottom: 6px;">
<span style="background-color: black;"><span style="color: #f4cccc;"><br /></span></span></div>
<div style="font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<i style="background-color: black; color: #f4cccc; font-size: x-large;">Όσο
φλογερότερη είναι η επιθυμία μας να ακολουθήσουμε τον Χριστό -παρόλο
που βλέπουμε ότι δεν είμαστε ικανοί-, τόσο ο νους και η καρδιά μας είναι
γεμάτα από έναν άλλο πόνο, όχι αυτόν για τη σωτηρία του κόσμου, αλλά
για τη δική μας σωτηρία. Μη έχοντας το δικαίωμα να θίξω τη δική σας ζωή,
θα μιλήσω για μένα. Βλέποντας τον εαυτό μου ανίκανο να αγαπήσει όπ<span class="text_exposed_show" style="display: inline; font-family: inherit;">ως
μας εντέλλεται ο Χριστός, αισθανόμουν σαν τον ελεεινότερο άνθρωπο του
κόσμου, σαν να ήμουν κάτω από την απειλή μιάς τρομερής κατάρας, και
έκλαιγα επί δεκαετίες για να ελευθερωθώ από αυτή την αρρώστια.
Καταλαβαίνω ότι, όταν και εσείς βλέπετε αυτή την ανημπορία, την αδυναμία
να ακολουθήσετε τον Χριστό, οι καρδιές σας είναι πραγματικά γεμάτες από
πόνο.</span></i></div>
<span style="background-color: black;"><div style="text-align: justify;">
<i style="color: #f4cccc; font-size: x-large;"><span class="text_exposed_show" style="display: inline; font-family: inherit;">Ο πόνος μας είναι ανάλογος με την αγάπη μας προς τον Χριστό.</span></i></div>
<span style="color: #f4cccc; font-size: medium;"><div style="text-align: justify;">
<i><span class="text_exposed_show" style="display: inline; font-family: inherit;">Δεν
μπορούμε να ακολουθήσουμε τον Χριστό χωρίς παθήματα. Γι` αυτό είπε ο
Χριστός: «Ος ου λαμβάνει τον σταυρόν αυτού και ακολουθεί οπίσω μου, ούκ
έστι μου άξιος». Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον χαρακτήρα αυτής της οδού.
Να γνωρίζετε καλά πως αν άνθρωποι του αναστήματος του οσίου Σεραφείμ,
του οσίου Σιλουανού και άλλων οσίων ασκητών, έκλαψαν μέχρις εξαντλήσεως,
αυτό ήταν αποτέλεσμα της αγάπης, η οποία πάσχει μέσα στον κόσμο αυτό.</span></i></div>
<i><div style="text-align: justify;">
<i><span class="text_exposed_show" style="display: inline; font-family: inherit;">Ζήτησα
να έρθετε μόνο εσείς σήμερα. Σας παρακαλώ λοιπόν να φυλάξετε αυτό πού
σας εμπιστεύθηκα από τη ζωή μου. Μην το φανερώνετε εύκολα στον
οποιονδήποτε.</span></i></div>
</i></span></span><br />
<div class="text_exposed_show" style="background-color: black; display: inline; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;">
<span style="color: #f4cccc; font-size: medium;"><i><div style="font-family: inherit; margin-bottom: 6px; text-align: justify;">
Εγώ ο ίδιος θρηνούσα σαν να ήμουν καταραμένος, λόγω της ανικανότητός μου να ζήσω ως χριστιανός.</div>
<div style="font-family: inherit; margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">Όσο για μας, διαλέξαμε αυτή την οδό,
την ποτισμένη με δάκρυα. Πρέπει όμως να κρατήσουμε τη στάση των
«καλλιεργημένων» πνευματικά μοναχών: Οφείλουμε να μη δείχνουμε τον πόνο
μας επί παρουσία άλλων. Δεν πρέπει, στις περισσότερες περιπτώσεις, ούτε
καν να μιλούμε γι’ αυτόν. Γι’αυτό, όσοι μας επισκέπτονται θαυμάζουν: «Να
ένας χώρος ειρήνης, ένας χώρος προσευχής, όπου κανείς αισθάνεται την
παρουσία του Θεού». Αλλά εμείς οι ίδιοι υποφέρουμε! Είμαστε
συντετριμμένοι από την εργασία, από την αδυναμία να ζήσουμε σύμφωνα με
τις εντολές Του.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">Εγώ ο ίδιος βίωσα κάποτε στιγμές,
όπου μου φαινόταν πως το να ακολουθήσω τον Χριστό ήταν πολύ δύσκολο δεν
μπορούσα να Τον ακολουθήσω πλέον: «Όχι… αν είναι με τέτοιο τίμημα, δεν
θέλω!».</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">Ζω με τον πόνο ότι είμαι ανάξιος της σωτηρίας.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">Αν ζω με τέτοιον τρόπο, όλη μου η
ζωή δεν είναι παρά μια κρίση. Καταλαβαίνετε γιατί δεν θα έρθουμε σε
Κρίση; Διότι την βιώνουμε συνεχώς από εδώ κάτω.</span></div>
</i></span></div>
</div>
</div>
<div class="post-footer">
<div class="post-footer-line post-footer-line-1">
<span class="post-author vcard">
Αναρτήθηκε από
<span class="fn" itemprop="author" itemscope="itemscope" itemtype="http://schema.org/Person">
<a class="g-profile" data-gapiattached="true" data-gapiscan="true" data-onload="true" href="https://www.blogger.com/profile/03700276697403440370" rel="author" title="author profile">
<span itemprop="name">π Παντελεήμων Kρούσκος</span>
</a>
</span>
</span>
<span class="post-timestamp">
στις
<a class="timestamp-link" href="https://iereasanatolikisekklisias.blogspot.com/2020/07/blog-post_6.html" rel="bookmark" title="permanent link"><abbr class="published" itemprop="datePublished" title="2020-07-06T13:52:00+03:00">1:52:00 μ.μ.</abbr></a>
</span></div>
</div>
<div style="background-color: white; border: medium none; color: black; overflow: hidden; text-align: left; text-decoration: none;">
<br />Read more: <a href="http://iereasanatolikisekklisias.blogspot.com/2020/07/#ixzz6W2lNkGXM" style="color: #003399;">http://iereasanatolikisekklisias.blogspot.com/2020/07/#ixzz6W2lNkGXM</a></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0