Το φως των αγγέλων είναι μέθεξη του ακτίστου Φωτός (Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ του Αγιορείτου)

-Το άκτιστο Φως που είδαν οι Μαθητές στο όρος Θαβώρ, κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαµά, δεν ήταν µιά τρίτη κρυµµένη φύση του Χριστού, αλλά η δόξα της θείας φύσεως στην υπόστασή Του.

Έπειτα, το θειο Φως δεν είναι ανυπόστατο, δηλαδή δεν γίνεται και απογίνεται όπως η φύση της αστραπής και της βροντής και όπως ο λόγος και το νόηµά µας, αλλά είναι µόνιµο και γι’ αυτό οι άγιοι το ονόμασαν «ενυπόστατον», ως «υπομένον (παραμένον) και µή αστραπής δίκην ή λόγου ή νοήματος παρατρέχον τους ορώντας». Πρόκειται για υποστατικό Φως που διαφέρει σαφώς από τα φυσικά φαινόμενα και από την ενέργεια και την πορεία της σκέψεως. Έτσι, ο θεούµενος κάνει ευχερώς διάκριση µεταξύ φυσικών και πνευματικών εμπειριών, Ο Βαρλαάµ ισχυριζόταν ότι οι φιλόσοφοι που εργάζονταν με την λογική βρίσκονταν σε υψηλότερη θέση από τους Προφήτες, γιατί η όραση των Προφητών ήταν «πολλώ χείρω της νοήσεως». Απαντώντας ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαµάς λέγει ότι η όραση των Προφητών ήταν ανώτερη του νου (λογικής) των φιλοσόφων, γι’ αυτό και η προφητική καθαρότητα είναι «συλλειτουργός, κατά την θεολογίαν, των αγγέλων». Πράγματι, οι Προφήτες «µετασκευάζονται κατά το νοερό είδος «προς θεοειδή µόρφωσιν» και διά της ιεράς αυτής µορφώσεως καλλιεργούν την «ιερογνωσίαν». Έτσι, οι θεόπτες είναι συλλειτουργοί των αγγέλων, αποκτούν «θεοειδή µόρφωσιν» και πραγματική «ιερογνωσίαν». Οι άγιοι, όταν φθάνουν σε κατάσταση θεώσεως, βλέπουν την ενέργεια του Θεού ως Φως, μεταμορφώνονται και βλέπουν την δόξα του Θεού. Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά οι θεούµενοι βλέπουν το Φως, αφού λάβουν οφθαλμούς τους οποίους δεν είχαν προηγουμένως. Το Φως αυτό γίνεται καταληπτό με τους οφθαλμούς, οι οποίοι όμως έγιναν υπεράνω οφθαλμών και αντιλαμβάνονται το πνευματικό φως με πνευματική δύναμη.
–Το φως του Θεού είναι οµοιόµορφο, ενώ του διαβόλου είναι ανόμοιο. – Όσοι πέρασαν από τον Βουδισμό θα πρέπει να μετανοήσουν ολοκληρωτικά, γιατί διαφορετικά η ανατολική αυτή εμπειρία κάτι θα αφήσει µέσα στην ψυχή τους.
–Υπάρχει το θείο Φως και το διαβολικό φως. Μερικές φορές βλέπει κανείς και το φυσικό φως της διανοίας του. Οι φιλόσοφοι (Πλωτίνος και άλλοι Δυτικοί) και οι Ανατολίτες – Βουδιστές, βλέπουν το φυσικό φως της διανοίας, µερικές φορές επηρεάζονται και από τον διάβολο. Υπάρχει µεγάλη διαφορά µεταξύ τους. Το διαβολικό φως έχει άλλη ενέργεια. Όταν ο διάβολος έδειχνε το δικό του φως στον Γέροντα Σιλουανό, τότε ο Σιλουανός έβλεπε και τα εντόσθιά του. Το φυσικό φως της διανοίας είναι µια έλλαµψη φιλοσοφικών διδασκαλιών. Τότε ο  άνθρωπος αισθάνεται ότι έρχονται και φεύγουν αυτές οι ελλάµψεις. Όμως το θείο Φως δίνει άλλη γνώση, είναι Φως αγάπης, Φως Χριστού, αποκάλυψη του Τριαδικού Θεού. Είναι σφάλμα η ταύτιση του φυσικού φωτός της διανοίας με το θείο Φως, καθώς επίσης σφάλμα είναι η ταύτιση του φυσικού φωτός της διανοίας με το σατανικό φως. Έτσι, το φυσικό φως της διανοίας μπορεί να θεωρηθεί ως σατανικό, σύμφωνα με το ρητό: «ύπαγε οπίσω µου, σατανά. Σκάνδαλόν µου εί ότι ού φρονείς τα του Θεού, αλλά τα των ανθρώπων» (Ματθ. ις 23). Άλλες φορές το φυσικό φως της διανοίας διαφέρει από το διαβολικό. Το φως των αγγέλων είναι μέθεξη του ακτίστου Φωτός.
–Πολλοί κάνουν λάθος για τον λεγόμενο γνόφο του Θεού. Νομίζουν ότι γνόφος είναι η άγνοια του Θεού, ενώ είναι γνώση που υπερβαίνει την ανθρώπινη γνώση, είναι Φως το οποίο υπερβαίνει το φως της διανοίας και το φως της ανθρωπίνης γνώσεως.

Από το βιβλίο: (Β έκδοση) του Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου
Βλασίου, Ιεροθέου: «Οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ»