Τὶ πρέπει νὰ ξέρουμε γιὰ τοὺς λογισμοὺς (γ. Σωφρόνιος Εσσεξ)

Όποιος θέλει να προσεύχεται με καθαρό νού, πρέπει νά μη μαθαίνει τα νέα των εφημερίδων, να μη διαβάζει βιβλία άσχετα πρός τήν πνευματική μας ζωή, και κυρίως όσα διεγείρουν τα πάθη, και να μη μαθαίνει από περιέργεια όσα σχετίζονται με τη ζωή των άλλων. Όλα αυτά φέρνουν στο νού αλλότριες σκέψεις, και όταν ο άνθρωπος προσπαθεί να τις διευκρινίσει, αυτές ακόμη περισσότερο συγχύζουν και επιβαρύνουν την ψυχή.

Όταν η ψυχή διδαχθεί την αγάπη από τόν Κύριο, τότε θλίβεται για όλη την οικουμένη, για όλη την κτίση του Θεού καί προσεύχεται, ώστε όλοι να μετανοήσουν και δεχθούν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Άν, όμως, η ψυχή χάσει τη χάρη, φεύγει η αγάπη από αυτήν, γιατί χωρίς χάρη Θεού είναι αδύνατον να αγαπά κάποιος τους εχθρούς, και τότε βγαίνουν από την καρδιά διαλογισμοί πονηροί, όπως λέει ο Κύριος (Ματθ. ιε΄19, Μάρκ. ζ΄ 21-22).

Χωρίς την ταπείνωση του Χριστού δέν καθαρίζεται ο νούς και δεν αναπαύεται ποτέ η ψυχή εν τώ Θεώ, αλλά ταράζεται πάντοτε από διάφορους λογισμούς, που παρεμποδίζουν τη θεωρία του Θεού. Ώ, η κατά Χριστόν ταπείνωση! Όποιος σε δοκίμασε, ορμά πρός τον Θεό ακόρεστα ημέρα και νύχτα.

Ώ, πόσο ασθενής είμαι! Έγραψα λίγο και αμέσως κουράστηκα και το σώμα θέλει ανάπαυση. Καί ο Κύριος όταν ήταν στη γή, «εν τη σαρκί Αυτού», γνώρισε την ανθρώπινη ασθένεια. Και Αυτός, ο Ελεήμων, κουραζόταν από την οδοιπορία και κοιμόταν στό πλοίο την ώρα της τρικυμίας· και όταν Τον ξύπνησαν οι μαθητές, τότε πρόσταξε τή θάλασσα και τον άνεμο να σιγήσουν και έγινε μεγάλη γαλήνη. Έτσι και στην ψυχή μας, όταν επικαλούμαστε το άγιο όνομα του Κυρίου, γίνεται μεγάλη γαλήνη. Δώσε μας, Κύριε, να Σε δοξάζουμε ως την τελευταία μας πνοή.

Στήν πλάνη πέφτει κάποιος είτε από απειρία είτε από υπερηφάνεια. Και αν είναι από απειρία, ο Κύριος θεραπεύει γρήγορα αυτόν που πλανήθηκε, αν όμως είναι από υπερηφάνεια, τότε θα πάσχει για πολύν καιρό η ψυχή, ωσότου μάθει την ταπείνωση, και τότε θα θεραπευθεί από τον Κύριο.

Πέφτουμε στην πλάνη, όταν νομίζουμε ότι είμαστε πιό φρόνιμοι και έμπειροι από τους άλλους, ακόμη και από τόν πνευματικό μας πατέρα. Έτσι σκέφθηκα κι εγώ με την απειρία μου και γι’ αυτό υπέφερα. Κι ευχαριστώ από την καρδιά μου τον Θεό, γιατί με τον τρόπο αυτό με ταπείνωσε και μέ νουθέτησε και δεν απέσυρε το έλεός Του από μένα. Και τώρα σκέφτομαι ότι, χωρίς εξομολόγηση στον πνευματικό δεν είναι δυνατόν να απαλλαγούμε από την πλάνη, γιατί στον πνευματικό έδωσε ο Θεός τη χάρη του «δεσμείν και λύειν».

Άν δείς φώς μέσα σου ή γύρω σου, μήν πιστέψεις σ' αυτό αν δεν έχεις συγχρόνως κατάνυξη για τον Θεό και αγάπη για τόν πλησίον. Μη φοβηθείς όμως, αλλά ταπείνωσε τον εαυτό σου και το φώς εκείνο θα εξαφανιστεί.

Άν δείς κάποιο όραμα ή εικόνα ή όνειρο, μην το εμπιστεύεσαι, γιατί αν είναι από τόν Θεό, θα σε φωτίσει γι' αυτό ο Κύριος. Ψυχή, που δεν γεύθηκε το Άγιο Πνεύμα, δέν μπορεί να διακρίνει από που έρχεται το όραμα. Ο εχθρός δίνει στην ψυχή μιά «γλυκειά αίσθηση» ανακατεμένη μέ κενοδοξία, και από αυτό γίνεται φανερή η πλάνη.

Οι Πατέρες λένε ότι, όταν η όραση είναι εχθρική, η ψυχή αισθάνεται σύγχυση ή φόβο. Αυτό, όμως, συμβαίνει μόνο στήν ταπεινή ψυχή που θεωρεί τον εαυτό της ανάξιο για όραση. Ο κενόδοξος, όμως, μπορεί να μην αισθανθεί ούτε φόβο ούτε σύγχυση, γιατί επιθυμεί τις οράσεις καί θεωρεί τον εαυτό του άξιο, και γι’ αυτό τον εξαπατά εύκολα ο εχθρός.

Τά ουράνια γνωρίζονται με το Άγιο Πνεύμα και τα επίγεια με τη φυσική κατάσταση. Πλανάται όποιος επιχειρήσει να γνωρίσει τόν Θεό με τον φυσικό νού, με την επιστήμη, γιατί ο Θεός γνωρίζεται μόνο με τό Άγιο Πνεύμα.

Άν βλέπεις μέ το νού σου δαιμόνια, ταπεινώσου και προσπάθησε να μη βλέπεις, και τρέξε όσο πιό γρήγορα γίνεται στον πνευματικό σου γέροντα, στον οποίο παραδόθηκες. Πές του τα όλα, και τότε ο Κύριος θα σε ελεήσει και θα σωθείς από την πλάνη. Άν, όμως, νομίζεις ότι εσύ γνωρίζεις περισσότερα για την πνευματική ζωή από τόν πνευματικό και πάψεις να του λές τι σου συμβαίνει, εξαιτίας αυτής τής υπερηφάνειας θα παραχωρηθεί αναπόφευκτα κάποιος πειρασμός, για να σε συνετίσει.

Νά πολεμάς τούς εχθρούς με την ταπείνωση. Όταν δείς ότι κάποιος άλλος νούς παλεύει με τό νού σου, ταπείνωσε τον εαυτό σου και θα παύσει ο πόλεμος.

Άν σού συμβεί να δείς δαιμόνια, μη φοβηθείς, αλλά ταπείνωσε τον εαυτό σου, και τά δαιμόνια θα εξαφανιστούν. Αν όμως σε πιάσει ο φόβος, δεν θα αποφύγεις κάποια βλάβη. Να είσαι ανδρείος. Να θυμάσαι ότι ο Κύριος σε βλέπει, αν στηρίζεις τήν ελπίδα σου σε Αυτόν.

Γιά νά αποκτήσει, όμως, η ψυχή ανάπαυση από τα δαιμόνια, πρέπει να ταπεινώνεται και νά λέει: «Είμαι χειρότερη απ’ όλους, είμαι πιό άθλια από κάθε κτήνος και από κάθε θηρίο».

Όπως οι άνθρωποι μπαίνουν στο σπίτι και βγαίνουν, έτσι και οι λογισμοί έρχονται από τά δαιμόνια και πάλι μπορεί να φύγουν, αν δεν τους δεχόμαστε.

Άν ο λογισμός σου λέει «κλέψε», και σύ υπακούσεις, δίνεις με αυτόν τον τρόπο στό δαιμόνιο εξουσία επάνω σου. Αν ο λογισμός σου λέει «φάει πολύ, ώσπου νά χορτάσεις», και σύ φάς πολύ, τότε πάλι σε εξουσιάζει το δαιμόνιο. Κι έτσι, αν ο λογισμός κάθε πάθους σε νικά, θα καταντήσεις κατοικία δαιμόνων. Άν, όμως, αρχίσεις με την πρέπουσα μετάνοια, τότε θα αρχίσουν να τρέμουν οι δαίμονες καί θ΄ αναγκαστούν να φύγουν".

Πηγή: Αρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, «Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης». Εκδ.: Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου. Έσσεξ Αγγλίας